Ολοι αναγνωρίζουμε, εάν βεβαίως δεν πάσχουμε οι ίδιοι, ανθρώπους που εκουσίως υποφέρουν από εγωτισμό άλλως πως εγωθεϊσμό· κατά κανόνα, ασθένεια ανίατη με κυρίαρχα συμπτώματα την περιαυτολογία και τη συνεχή προσωπική προβολή.
Τη φιλοσοφική ταυτοποίηση της μάστιγας έθεσε, μου αποκάλυψε άφιλος συνάδελφος, όχι ένας γιατρός αλλά συγγραφέας· ο Γάλλος Σταντάλ. Mε την ευκαιρία, αντλώ δειγματοληπτικά λέξεις από το χρήσιμο στη διαχείριση της καθημερινότητας εγκόλπιο «Λεξικό των -ισμών» του Αντώνη Διαμαντίδη: ψιττακισμός, κασσανδρισμός, δανδισμός, λολαρδισμός, καστροϊσμός, ποπουλισμός, φαταλισμός, ίσως ο πλέον μεταδοτικός «-ισμός», ο μιθριδατισμός.
Κι άλλες έννοιες, ιδρυτικές σχολών παραγωγής αριστούχων αποφοίτων: καιροσκοπισμός, θεοκρατισμός, εθνικισμός, γυμνισμός, μηδενισμός, μιλιταρισμός, μακιαβελισμός, φιλελευθερισμός, φροϊδομαρξισμός, τραμπουκισμός, νεποτισμός, α, και ζαμανφουτισμός.
Μα και πολλές άγνωστές μας, σαν τις παρακάτω.
Μασχαλισμός: «Εθιμο» στην αρχαία Ελλάδα που το τηρούσαν δολοφόνοι. Αυτοί έκοβαν τμήματα από τα σώματα των θυμάτων τους (μύτη, αυτιά κ.ά.), τα οποία κρεμούσαν υπό μάλης με αγαθή πρόθεση να αποδιώξουν τις όποιες εκδικητικές τάσεις που ίσως εκδήλωναν τα ίδια θύματα. Μιμητικά κατάλοιπα του μασχαλισμού απαντώνται και στον Μεσαίωνα.
Κολλυβισμός: Εμπορική πράξη κατά την οποία γίνεται ανταλλαγή ξένων νομισμάτων με το νόμισμα της χώρας. Παραπέμπει στο επάγγελμα του σαράφη, τ’ αργυραμοιβού· στ’ αρχαία ελληνικά κόλλυβος ήταν το νόμισμα χαμηλής, ευτελούς, αξίας.
Ζντανοφισμός: Η απαγόρευση κάθε μορφής έκφρασης στην τέχνη που δεν γινόταν κατανοητή στις μάζες, ταμείο εισόδου του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Οι νεότεροι ενδιαφερόμενοι αν ανατρέξουν στις πηγές, σίγουρα θα γίνουν σοφότεροι μαθαίνοντας ποιος ήταν ο Ζντάνοφ και τα έργα του.
Φαβοριτισμός: Η ευνοιοκρατία, η χαρισματική μεταχείριση κάποιου από τις κρατικές υπηρεσίες, συνακόλουθα η μικρή ή μεγάλη διαφθορά. Δεκτικό και σε ακραίους νεολογισμούς, το εν λόγω γλωσσάρι εντάσσει με χρονοκαθυστέρηση τον νεοελληνικής κοπής καταιγιστικό πρεπισμό. Οι κατηχητές του –στην πρώτη γραμμή πολιτικοί απ’ όλο το φάσμα, ηθοποιοί, δημοσιογράφοι, διανοητές, λάλοι ανεπάγγελτοι– χαράσσουν νοερώς πορεία για την ποθούμενη εθνική οικονομική και κοινωνική ανάνηψη.
Πέφτουν τα «πρέπει» σαν βροχή με έναν διδακτισμό που προϋποθέτει ότι...
το κοινό πάσχει από λωτοφαγισμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου