Αιώνες μετά, όταν δεν υπήρχε πια το Βυζάντιο, καθιερώθηκε ο όρος
βυζαντινισμός ο οποίος περιέκλειε το σύστημα διακυβέρνησης, την
ιδεολογία, το κοινωνικό ανάγλυφο της αυτοκρατορίας αλλά και (τι
φυσικότερο) τα μελανά σημεία. Μεταφορικά, ο όρος κατόπιν παγιώθηκε
κακοφορμισμένος και για τους περισσότερους έγινε συνώνυμο δολοπλοκιών,
ανίερων και περιστασιακών συμμαχιών, ανορθόδοξων πρακτικών.
Και παπάς και ζευγάς και άλλα ετερόκλητα πολλά εις σάρκα μίαν;
Μακρά η
λίστα προσώπων που κατέγραψε η ιστορία ως κατόχους σύνθετου
προσοντολογίου, ξεχωριστών με τον έναν ή άλλον τρόπο και όχι βεβαίως
όλων συμμάχων του καλού.
Με την ευκαιρία ας θυμηθούμε τον Μιχαήλ Ψελλό,
έναν φωτεινό παντογνώστη –και όχι μόνον– του 11ου αιώνα. Εχουμε και
λέμε: Βαθύνους μελετητής των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, μαθηματικός,
νομικός, αστρονόμος, θεολόγος, γιατρός και αλχημιστής.
Οι
φιδόγλωσσοι θέλουν αυτή την τελευταία ιδιότητά του διαβατήριο για να
παραμένει σε κορυφαία αξιώματα της βυζαντινής αυλής, να κινεί τα νήματα
με το μυαλό, ασχέτως εάν οι αυτοκράτορες άλλαζαν σαν τα σημερινά
πουκάμισα. Ο ίδιος για βραχύ διάστημα, όχι ακριβώς κατ’ επιλογήν του,
βίωσε τη βλογημένη εμπειρία του μοναστικού σχήματος μα επανήλθε
δριμύτερος στα κοσμικά πολιτικά πράγματα. Ενας πρύτανης των ελιγμών που
κάθε σύγχρονη πολιτεία με γήινες στοχεύσεις θα ήθελε να εντάξει στο
δυναμικό της.
Ο Γάλλος ιστορικός και βυζαντινολόγος Κάρολος Ντιλ, που
τιμήθηκε μεταξύ άλλων με τον ομώνυμο δρόμο της Θεσσαλονίκης, τον έπλεξε
έτσι: «Από τα πλέον αξιοπρόσεκτα δείγματα εκείνων των ψυχών στις οποίες
συνυπάρχουν τα υψηλότερα πνευματικά χαρίσματα και η απόλυτη μετριότητα
χαρακτήρος».
Αυτονόητο και το αντίθετο: λαμπροί χαρακτήρες πάσχουν από
ένδεια πνεύματος. Και ο εκ των κορυφαίων, όπως πιστοποιείται στο
Ιντερνετ, βυζαντινολόγων Γερμανός Καρλ Κρουμπάχερ τού καταλογίζει με
μαστιγωτική διαλεκτική «αναρριχητική δουλοφροσύνη». Σε ποιον; Στον
Μιχαήλ Ψελλό, αυτόν τον εξόχως χαρισματικό.
Παρακινδυνευμένη, παντού και
πάντα, αυτή η ιδιότητα όταν αποδίδεται σε κάποιον εν χορώ (και εν
θερμώ) από τη λαϊκή εξέδρα.
Μην ξεχνάμε τα ρίγη περηφάνιας που σκόρπισαν
στην ολιγόμηνη ακτιβιστική τους πολιτική συνύπαρξη ο νυν πρωθυπουργός
και ο πρώην σταρ υπουργός του· η ετυμηγορία της πλειονότητας ήθελε τότε
και τους δύο χαρισματικούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου