Ποιος μπορεί να κατηγορήσει την
πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Theresa May που προχωρά τώρα σε
πρόωρες εκλογές, όπως προέτρεπαν οι τυπολάτρες του δικού της
Συντηρητικού Κόμματος;
Το κόμμα της εμφανίζει προβάδισμα 21 ποσοστιαίων
μονάδων στις δημοσκοπήσεις. Το Εργατικό Κόμμα της αντιπολίτευσης είναι
αδύναμο και διχασμένο και η οικονομία δεν έχει ακόμη καταγράψει τις
αναμενόμενες "ταλαντεύσεις" στον απόηχο της ψηφοφορίας του περασμένου
έτους για την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υπήρχε
καλύτερη στιγμή από αυτή για να συντρίψει την αντιπολίτευση και
ενισχύσει την πλειοψηφία των 17 εδρών των Συντηρητικών;
Ωστόσο, η απόφασή της, όσο έξυπνη κι αν είναι από πλευράς τακτικής, άλλο τόσο στρατηγικά εσφαλμένη είναι.
Πρώτον, η May διακινδυνεύει να χάσει την
αξιοπιστία της. Αφού υποσχέθηκε να μην αποσυντονιστεί από μια
προεκλογική εκστρατεία -άλλωστε η διευθέτηση των λεπτομερειών του Brexit
είναι σκληρή δουλειά- μέχρις ότου λήξει η τρέχουσα θητεία το 2020, τώρα
το πήρε από μόνη της πίσω. Οι ψηφοφόροι είναι συνηθισμένοι σε
πολιτικούς που παίρνουν πίσω το λόγο τους, κι έτσι μπορεί να της το
συγχωρήσουν. Αλλά η μεταστροφή δεν θα ξεχαστεί. Οι ψηφοφόροι θα
αναρωτηθούν αν θα επανεξεταστούν αντίστοιχα και άλλες δεσμεύσεις εάν
επρόκειται να κερδηθεί πολιτικό πλεονέκτημα.
Δεύτερον, η May διακινδυνεύει να
προσβάλλει την πολύτιμη βρετανική έννοια του ευ αγωνίζεσθαι. Έδωσε το
σύνθημα της εκκίνησης, προτού καν η κούρσα στηθεί, ενώ έδεσε και τα
κορδόνια της για τον αγώνα. Θα κερδίσει, αλλά κινδυνεύει να δημιουργήσει
έδαφος για την εκκολαπτόμενη ψήφο συμπάθειας προς το πρώτο αουτσάιντερ
που θα δείξει κάποια σημάδια ζωής.
Από τη σκοπιά του fair-play, είναι
σχεδόν βάναυσο να πραγματοποιήσει εκλογές τώρα που το Εργατικό Κόμμα
βρίσκεται σε τέτοια δύσμοιρη κατάσταση. Στην αρχή του έτους, το
παλαιότερο think tank της χώρας, Fabian Society,
χαρακτήρισε τους Εργατικούς μη εκλέξιμους. Αυτό ήταν σημαντικό
δεδομένου ότι η Fabian Society βοήθησε στην ίδρυση του κόμματος και επί
μακρόν συνδεόταν στενά με τους σκοπούς του.
Η απειλή να γίνει η Βρετανία
ένα μονοκομματικό κράτος είναι αρκετά πραγματική ώστε ο Economist να
προβάλει την προοπτική στο εξώφυλλό του.
"Το μέλλον δεν μας χρωστάει τίποτα. Δεν έχουμε θεϊκό δικαίωμα να
υπάρχουμε", προειδοποίησε ο πρώην βουλευτής των Εργατικών Jamie Reed, ο
οποίος παραιτήθηκε τον Δεκέμβριο (προτού η εκλογική του περιφέρεια
απορρίψει τους Συντηρητικούς).
Το Κόμμα Ανεξαρτησίας του ΗΒ δεν έχει
έναν αναγνωρίσιμο ηγέτη, ούτε μια σαφή αποστολή. Το Φιλελεύθερο Κόμμα,
που μία φορά στο παρελθόν είχε σχηματίσει συνασπισμό με τους
Συντηρητικούς, έχει υποχωρήσει στις εννέα έδρες. Στη βάση της ισχυρής
στήριξης για παραμονή στην ΕΕ, ο παλμός του ανεβαίνει και
πάλι, αλλά απέχει πολύ από το να γίνει ανταγωνιστικό. Ακόμη και οι
φανατικοί Σκωτσέζοι εθνικιστές φαίνεται να μην ζύγισαν σωστά στο αίτημά
τους για ένα νέο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας προτού ξεκινήσουν για τα καλά
οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ σχετικά με τους όρους της αποχώρησης του
Η.Β.
Τρίτον, υπάρχει κάτι ανησυχητικό σχετικά
με τον τρόπο που η May πλαισίωσε την απόφασή της στη χθεσινή ομιλία της
- κάτι που ακούγεται πολύ κοντά σε μια προσπάθεια να καταπνίξει τη
συζήτηση:
Υπερασπιζόμενη την απόφασή της, η
πρωθυπουργός έστρεψε το δάχτυλο προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης (και
κατ' επέκτασιν προς εκείνους μέσα στο δικό της κόμμα που κωλυσιεργούν με
το Brexit). Είπε πως η διαίρεση βάζει σε κίνδυνο τις πιθανότητες να
επιτευχθεί μια καλή συμφωνία για το Brexit και κατηγόρησε τους επικριτές
της, όπως έχει κάνει και στο παρελθόν, ότι παίζουν πολιτικά παιχνίδια.
Στην πραγματικότητα, το συνολικό
επιχείρημα για τις εκλογές ήταν διατυπωμένο με όρους που θύμισαν τον
τρόπο που ο Winston Churchill συσπείρωσε τη χώρα για έναν πόλεμο
επιβίωσης.
"Θα πρέπει να υπάρχει ενότητα εδώ στο
Westminster," δήλωσε η May. "Αντί να υπάρχει διαίρεση. Η χώρα θα πρέπει
να βαδίζει ενωμένη, αλλά το Westminster δεν το κάνει". Το αποτέλεσμα:
Όσοι δεν είναι μαζί μου είναι εναντίον μου, και όσοι είναι εναντίον μου
είναι εναντίον της χώρας.
Το Brexit είναι ιστορικό, περίπλοκο και
με επιπτώσεις. Αλλά δεν είναι μια υπαρξιακή μάχη εναντίον ενός
εξωτερικού εχθρού. Δεν είναι απιστία να αμφισβητήσει κανείς τη
στρατηγική της κυβέρνησης ή να την απορρίψει. Τα καθίσματα στη Βουλή των
Κοινοτήτων είναι τοποθετημένα σε δύο αντικρυστές σειρές ακριβώς επειδή ο
διάλογος και η αμφισβήτηση έχουν κεντρική θέση στη δημοκρατία.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς άλλη
φιγούρα να διεκδικεί το μανδύα της ηγεσίας, τόσο πειστικά. Ωστόσο, η
ιδέα ότι μια νέα εντολή θα "απομακρύνει τον κίνδυνο της αβεβαιότητας και
της αστάθειας", όπως το έθεσε η May στην ομιλία της, σίγουρα βρίσκει
αντίθετους πολλούς ψηφοφόρους. Το Brexit εγείρει μεγαλύτερη αβεβαιότητα
από τον ατημέλητο ηγέτη των Εργατικών Jeremy Corbyn.
Η May έχει καλλιεργήσει την αντίληψη ότι
είναι υπεράνω της μικρότητας των κομματικών μηχανορραφιών. Ότι μερικές
φορές αυτή είναι η μόνη ενήλικας στο δωμάτιο. Δεν ψήφισε για το Brexit,
αλλά έχει υποσχεθεί να το φέρει εις πέρας. Παρουσιάζει τον εαυτό της ως
μάστερ της λεπτομέρειας, καταρτίζοντας λίστες και δουλεύοντας πάνω σε
αυτές. Φτιάχνει πολιτικές, όχι πολιτική.
Κανένας πολιτικός δεν μπορεί πραγματικά
να τη φθονήσει για την απόφαση της να προκηρύξει εκλογές δεδομένης της
δεσπόζουσας θέσης της. Αλλά δεν τίθεται ερώτημα, ποιανού το συμφέρον
είχε στο μυαλό της: του κόμματος της και το δικό της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου