ΘΡΗΣΚΕΙΑ και ΕΠΙΣΤΗΜΗ: Ο αντιεπιστημονικός σκοταδισμός της αθεΐας

Του Αντώνη Στ. Φουρνιστάκη

Η Aθεϊστική Θρησκεία, στην προσπάθεια της να πολεμήσει τις υπόλοιπες θρησκείες, πολλές φορές, προσπάθησε να οικειοποιηθεί τα πορίσματα της Επιστήμης. Όμως, όπως όλες οι θρησκείες, επειδή είναι βαθύτατα μισαλλόδοξη, προσπάθησε με την μέθοδο του Προκρούστη, να φέρει στα μέτρα της, τα όσα ανακαλύφθηκαν. Έτσι, κατά καιρούς άθεοι πολέμησαν τόσο την θεωρία της Σχετικότητας, όσο και τις ανακαλύψεις της Γενετικής.

Μεταξύ Χριστού και αντιχρίστου, πίστεως και απιστίας, διεξάγεται ανέκαθεν συνεχής αγώνας. Στον αγώνα αυτόν η απιστία στρατολογεί όλα τα μέσα που έχει στην διάθεσή της, και αναζητεί εντυπωσιακούς συμμάχους. Ιδιαιτέρως στέφεται και ζητεί στηρίγματα από την επιστήμη. Και υποστηρίζει – εντελώς αυθαίρετα – ότι η επιστήμη είναι μεγάλος και ισχυρός ανταγωνιστής του Χριστιανισμού. Δεν παύει δε από το να εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία, για να παρουσιάσει ως πραγματικότητα τον ανταγωνισμό αυτό. 

Ας δούμε μερικούς τέτοιους τρόπους.

Αρχικά πρέπει να λεχθεί, ότι είναι βαθύς, έντονος και διακαής πόθος της απιστίας να δει την επιστήμη και την θρησκεία να αντιμάχονται η μία την άλλη. Ο Ηenri Lecomte (Ανρί Λεκόντ), Γάλλος βοτανολόγος και μέλος της Παρισινής Ακαδημίας των Επιστημών, όταν ερωτήθηκε εάν η θρησκεία συμβιβάζεται με την επιστημονική έρευνα, απάντησε: «Ο ανταγωνισμός μεταξύ επιστήμης και θρησκείας υπάρχει μόνο στο πνεύμα εκείνων, που επιμόνως το θέλουν. Στην πραγματικότητα η επιστήμη και η θρησκεία εξελίσσονται με τα μέσα τους η κάθε μία, σε εδάφη που είναι ουσιωδώς διάφορα. Το να θέλει κανείς να αντιτάσσει την μία κατά της άλλης, αποδεικνύει απλώς ότι παραγνωρίζει και τις δύο. Ώστε δεν υπάρχει ανταγωνισμός. Ο ανταγωνισμός υπάρχει μόνο στη σκέψη των καλοθελητών, οι οποίοι αποβλέπουν σε αμφίβολους, σκοτεινούς και δόλιους σκοπούς.

Εν συνεχεία, ο ισχυρισμός ότι η θρησκεία και η επιστήμη έρχονται τάχα σε αντίθεση, προέρχεται συνήθως από την υστερόβουλη κακότητα εκείνων, οι οποίοι φοβούνται την συνεργασία της πίστεως και της επιστήμης. Η κακοβουλία και ο φόβος, τους κάνουν ώστε να καλλιεργούν – κυρίως μεταξύ των λαϊκών μαζών – την ψευδή εντύπωση, ότι θρησκεία και επιστήμη είναι εχθροί. 

 Την ολέθρια σκοπιμότητα του τεχνητού αυτού θορύβου αναλύει πολύ ωραία ο καθηγητής του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασσαχουσέτης (ΗΠΑ) E. H. Hauser (Χάουζερ). «Η προσπάθεια για να επέλθει ρήξη μεταξύ επιστήμης και θρησκείας, και ιδιαιτέρως του Χριστιανισμού, προέρχεται – γράφει ο Hauser – από τον φόβο εκείνων, οι οποίοι υποστηρίζουν ολοκληρωτικά καθεστώτα». Φοβούνται μήπως ο Χριστιανισμός με την συνεργασία της επιστήμης «αποτελέσει μια υπεράνθρωπη καθολικής φύσεως παγκόσμια δύναμη, η οποία δεν θα ήταν δυνατόν να δαμαστεί από τις ορέξεις τους».

Την ορθή αυτή παρατήρηση βεβαιώνουν χαρακτηριστικά παραδείγματα από την Ιστορία:

Όταν οι άθεοι του Ροβεσπιέρου έγιναν κύριοι της Γαλλικής Επαναστάσεως, θεώρησαν την περίσταση κατάλληλη για να εξουδετερώσουν την πίστη από τις τάξεις των επιστημόνων. Έτσι, συνέλαβαν τον πιστό Λαβουαζιέ (Ant. Lavoiser, 1743 – 1794), τον μεγάλο εκείνον χημικό και ιδρυτή της νεώτερης Χημείας, και τον εξετέλεσαν! Και ενώ ο Λαβουαζιέ ζητούσε να αναβληθεί η εκτέλεσή του για λίγες μέρες, ώστε να τελειώσει την μελέτη του «Περί αναπνοής των ζώων», το δικαστήριο των άθεων του έδινε την απάντηση: «Η δημοκρατία δεν χρειάζεται πλέον επιστήμονες»! 

 Οι άθεοι της Γαλλικής Επαναστάσεως έτρεμαν την συνεργασία πίστεως και επιστήμης. Ο φόβος αυτός τους έκανε να πολεμούν, στο πρόσωπο του Λαβουαζιέ, τις δύο δυνάμεις, οι οποίες διαμορφώνουν την ζωή μας.

Έχουμε όμως και σύγχρονα παραδείγματα: 

Ο κομμουνισμός της Ρωσίας εξαπέλυσε δεινό πόλεμο κατά του βιολόγου Ν. Βαβύλωφ (N. Vavilov, 1887 – 1942), ο οποίος υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες του καιρού του.  

Γιατί;  

Διότι ο Βαβύλωφ υποστήριζε – κατόπιν αντικειμενικών επιστημονικών παρατηρήσεων – την διευθυνόμενη εξέλιξη των ειδών, δηλαδή την τελεολογία στη φύση. Αλλά έτσι ερχόταν σε αντίθεση με τον υλισμό. Γι’ αυτό το άθεο κομμουνιστικό κράτος τον απομάκρυνε από την θέση του και τον εξόρισε στη Σιβηρία (υπάρχει η πεποίθηση ότι τον δολοφόνησαν). Η απιστία δεν μπορούσε να ανεχθεί την φωνή της γνήσιας επιστήμης, η οποία ήταν σύμφωνη με τις αλήθειες τη χριστιανικής πίστεως.

Την περίοδο του 1930 οι αστρονόμοι της Δύσεως κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι το Σύμπαν διαστέλλεται. Αυτό σήμαινε ότι το σύμπαν δεν είναι άχρονο, και ότι υπήρξε εποχή κατά την οποία έλαβε αρχή. Για την υποστήριξη της απόψεώς τους αυτής, χρησιμοποιούσαν την Θεωρία της Σχετικότητας. Αλλά η άποψη αυτή της Αστρονομίας ευνοούσε ιδιαιτέρως την «μεταφυσική των μπουρζουάδων» και την θρησκεία, όπως έλεγαν οι άθεοι μαρξιστές. Διότι εφόσον το Σύμπαν είχε αρχή, ήταν φυσικό να έχει και τέλος. Άρα το σύμπαν ούτε άχρονο είναι ούτε άπειρο. Η θεωρία όμως αυτή δεν ήταν αρεστή στον άθεο κομουνισμό. Γι’ αυτό ο Σοβιετικός τύπος την πολέμησε με σφοδρότητα. Ο πόλεμος εναντίον της κορυφώθηκε το 1949, όταν ένας αριθμός Ρώσων αστρονόμων, οι οποίοι συμφωνούσαν με τις ανωτέρω ιδέες των Δυτικών συναδέλφων τους, διώχτηκαν και εξορίστηκαν! 

Η Σοβιετική Ακαδημία απέρριψε επισήμως την θεωρία της Σχετικότητας, καθώς επίσης και την «άποψη ενός πεπερασμένου, αλλά διαστελλόμενου Σύμπαντος, την οποίαν οι Δυτικοί αστρονόμοι θεωρούν ως μία συνέπεια της θεωρίας της Σχετικότητας». Η θεωρία της Σχετικότητας είχε αποκηρυχθεί στη Ρωσία επί ένα τέταρτο του αιώνα. Κατόπιν όμως αποκαταστάθηκε, γιατί αποφασίστηκε επισήμως… ότι «στο κάτω – κάτω» δεν αντιφάσκει προς τον Μαρξισμό!… Οι σοβιετικοί αναγκάστηκαν από τα πράγματα να αναγνωρίσουν την ορθότητα των θεωριών του Αϊνστάιν και του Μαξ Πλανκ.

Κατά τα πρώτα έτη μετά την Ρωσική Επανάσταση του 1917, οι απόψεις του Αϊνστάιν του Μπορ (Bohr), του Χάιζενμπεργκ (Heisenberg) και άλλων άνοιγαν νέους ορίζοντες για τις φυσικές επιστήμες. Ο νόμος της αιτιότητας, τον οποίον ο χώρος της απιστίας είχε περί πολλού, υφίστατο καίριο πλήγμα. Αντικαθιστούνταν από την αρχή της αβεβαιότητας. Οι άθεοι μαρξιστές ανησύχησαν. Οι απόψεις αυτές, είπαν, ενθαρρύνουν τον… ιδεαλισμό μεταξύ των φυσικών επιστημόνων. Γι’ αυτό η Ρωσική Ακαδημία των Επιστημών απέρριψε, όπως αναφέραμε προηγουμένως, την θεωρία της Σχετικότητας, όπως επίσης και την θεωρία των Κβάντα και τις θεωρίες των Μπορ και Χάιζενμπεργκ, τους οποίους χαρακτήρισαν ως… «σκοταδιστές, εχθρούς της μαθήσεως και της επιστήμης ή μεταφυσικούς της μπουρζουαζίας» (bourgeois metaphysicians)! Οι θεωρίες τους απορρίφθηκαν, γιατί έθεταν σε αμφισβήτηση την άποψη του μαρξισμού ότι η ύλη κατέχει στο σύμπαν τα πρωτεία. Οι θεωρίες αυτές χαρακτηρίστηκαν «μπουρζουάδικος μεταφυσικός ιδεαλισμός». Παραλλήλως οι μεταφράσεις στη Ρωσική των φιλοσοφικών εργασιών των ανωτέρω επιστημόνων, όπως και των εργασιών του Έντιγκτον ( Eddington), απαγορεύτηκαν. Οι Ρώσοι επιστήμονες, οι οποίοι δέχτηκαν τις θεωρίες αυτές, πολεμήθηκαν.

Την στάση αυτή του άθεου μαρξισμού απέναντι στην επιστήμη, της οποίας τα συμπεράσματα φοβάται το ψεύδος του υλισμού, σχολιάζει πολύ ωραία ο υπαρξιστής φιλόσοφος Αλμπέρ Καμύ, ο οποίος σημειώνει: 

 «Ο Μαρξ έγραφε στον Ένγκελς, ότι η θεωρία του Δαρβίνου αποτελούσε τη βάση της θεωρίας τους. Για να μείνει λοιπόν αλάνθαστος ο μαρξισμός έπρεπε να απορρίπτονται όλες οι βιολογικές ανακαλύψεις μετά τον Δαρβίνο. Και επειδή τυχαίνει αυτές οι ανακαλύψεις, μετά τις απότομες μεταβολές που διαπίστωσε ο ντε Βριές (de Vries), να εισάγουν, ενάντια στο ντετερμινισμό, την έννοια του τυχαίου στη Βιολογία, ανατέθηκε στον Λυσσένκο να πειθαρχήσει τα χρωμοσώματα και ν’ αποδείξει πάλι τον πιο στοιχειώδη ντετερμινισμό. Αυτό είναι γελοίο. Γι’ αυτό ο 20ος αιώνας θα πρέπει ν’ αρνηθεί και την αρχή του ιντετερμινισμού (αυταρχίας) στη Φυσική, την ειδική θεωρία της Σχετικότητας, την θεωρία των Κβάντα και τέλος τη γνήσια τάση της σύγχρονης επιστήμης. Ο μαρξισμός είναι σήμερα επιστημονικός αν αντιστρατεύεται τον Χάιζενμπεργκ, τον Μπορ, τον Αϊζενστάιν και τους μεγαλύτερους σοφούς τους εποχής».

Επί τη ευκαιρία, σημειώνουμε ότι ο Καρλ Μαρξ θαύμαζε την Δαρβίνο και υιοθέτησε πλήρως την θεωρία του. Όταν διάβασε το βιβλίο του Δαρβίνου «Η Καταγωγή των Ειδών» το 1860, είπε: «Το βιβλίο αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον και μου χρησιμεύει ως βάση για την φυσική επιστήμη στον ιστορικό αγώνα» της πάλης των τάξεων. Αργότερα ζήτησε την άδεια να αφιερώσει το έργο του «Το Κεφάλαιο» στο Δαρβίνο, αλλά η άδεια δεν του δόθηκε.

Ό,τι συνέβη στην αθεϊστική Ρωσία με την θεωρία του Δαρβίνου, το ίδιο συνέβη και με τη Χημεία και την Βιολογία. Όσοι δέχονταν τους νόμους του Mendel (Μέντελ), εξορίζονταν στη Σιβηρία. Στα χέρια των Ρώσων φοιτητών τα βιβλία, που περιείχαν ιδέες του Mendel, θεωρούντο τόσο επικίνδυνα, όσο και τα βιβλία τα αντιδραστικά κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος! Γιατί οι ιδέες του επιστήμονα Mendel, ο οποίος ήταν ιερέας, και οι νόμοι τους οποίους διετύπωσε, έσειαν τα θεμέλια του οικοδομήματος του Δαρβινισμού. Επιπλέον δε, συμφωνούσαν με σχέδιο δημιουργίας της ζώσας ύλης. Έτσι όμως ενίσχυαν το θρησκευτικό συναίσθημα και υποστήριζαν, ότι δημιουργός της ζωής είναι ο Θεός.

Η κόρη του Στάλιν Σβετλάνα, διηγείται στα απομνημονεύματά της την ιστορία μιας φίλης της βιολόγου, της Βέρας, και αναφέρει ότι κατά το 1948 η Γενετική επιστήμη χαρακτηρίστηκε από τον Στάλιν ως «ιδεαλιστική» και «απαγορεύτηκε στην Σοβιετική Ένωση». Το κομμουνιστικό «κόμμα, το οποίο όλα τα γνωρίζει», γράφει η Σβετλάνα, «είχε χαρακτηρίσει την θεωρία των Mendel – Morgan ως αίρεση, και οι αιρέσεις δεν έχουν δικαίωμα υπάρξεως στη Σοβιετική Ένωση». 

«Ο πατέρας μου», συμπληρώνει, «υποστήριξε τον T. Lysenko,ο οποίος τότε εξυπηρετούσε με τις θεωρίες του το υλιστικό μαρξιστικό δόγμα. Στον λαό της Ρωσίας υπενθυμιζόταν, ότι ο Λένιν είχε ανησυχήσει πολύ από παρόμοιες επιστημονικές εξελίξεις, οι οποίες παρατηρήθηκαν στην εποχή του. Έλεγαν στον λαό: Ο Λένιν στα έργα του «τονίζει με πολλή αγανάκτηση ότι οι ιδεαλιστικές τάσεις στη φιλοσοφία της επιστήμης, που παρατηρούνταν την πρώτη δεκαετία του παρόντος αιώνα, συνοδεύονταν από μία επανεμφάνιση του θεϊσμού που ήταν ολότελα ασυμβίβαστος με τον …μαρξισμό». 

Ο Λένιν θεωρούσε τον θεϊσμό ως «μια ιδιαίτερα ολέθρια μορφή της μεταφυσικής, διότι συνεπάγεται όχι μόνο την αποδοχή ιδεών ξένων προς τον διαλεκτικό υλισμό, αλλά εισχωρεί και στις σφαίρες της ηθικής και της κοινωνικής συμπεριφοράς. Αργότερα οι Σοβιετικοί, όπως υποχρεώθηκαν να αποδεχθούν τις θεωρίες των Αϊνστάιν και Πλανκ, έτσι υποχρεώθηκαν να αναγνωρίσουν και την ορθότητα των γενετικών θεωριών των Mendel και Morgan.

Τα γεγονότα αυτά αποδεικνύουν, ότι εχθροί της επιστήμης, εχθροί της αλήθειας και του πολιτισμού είναι ουσιαστικά εκείνοι, οι οποίοι φωνασκούν, ότι η επιστήμη και η πίστη είναι αντίπαλοι. Και για να δικαιολογήσουν την εχθρότητά τους αυτή, οχυρώνονται και κρύβονται πίσω από την… επιστήμη και δογματίζουν, ότι «η επιστήμη είναι το αποφασιστικότερο, το αποτελεσματικότερο όπλο για την οικοδόμηση της κομμουνιστικής κοινωνίας», διότι χτυπά δήθεν την θρησκεία και την… εξαφανίζει! Οι εχθροί της επιστήμης αρπάζουν αυθαίρετα την σημαία της επιστήμης και παρουσιάζουν την επιστήμη ως σύμμαχο την ιδεολογικών τους αρχών.

Σε όλους αυτούς έδωσε εδώ και χρόνια αποστομωτική απάντηση ο Παστέρ (Louis Pasteur, 1822 - 1895). Όταν ο μεγάλος εκείνος ευεργέτης της ανθρωπότητας έκαμε τα περίφημα πειράματά του και αποδείκνυε επιστημονικά το λάθος και τη σκόπιμη απατή των υλιστών, οι οποίοι υποστήριζαν την αυτόματη γένεση, έγραφε: «Η θεωρία των αυτόματων γενέσεων είναι χίμαιρα». Οι αντίπαλοί μου ας διακηρύσσουν ό,τι θέλουν για να υποστηρίξουν τις φιλοσοφικές ή πολιτικές τους αρχές. «Κι αν με προκαλούσαν θα πρόσθετα: Τόσο το χειρότερο για κείνους των οποίων οι αρχές, οι θεωρίες και τα συστήματά τους δεν συμφωνούν με την αλήθεια των φυσικών γεγονότων! (…). Και με την ίδια ανεξαρτησία της γνώμης μου προσθέτω: Τόσο το χειρότερο για εκείνους, που οι φιλοσοφικές ή οι πολιτικές τους αρχές παρεμποδίζονται απ’ τις έρευνές μου και τις μελέτες μου».

Ο Παστέρ είχε το θάρρος να μιλά έτσι, γιατί έκανε αληθινή επιστήμη. Δεν εργαζόταν με προκαταλήψεις ούτε με ιδεολογική ή πολιτική σκοπιμότητα. Έλεγε: «Αν με την πρόοδο των πειραματικών ερευνών μου επιτύγχανα ν’ αποδείξω, ότι η ύλη μπορεί να οργανωθεί μόνη της σε κύτταρο ή σε έμβιο ον, θα ερχόμουν αμέσως να το διακηρύξω με την δικαιολογημένη υπερηφάνεια ενός εφευρέτη, ο οποίος έχει την συνείδησή του ήσυχη, ότι έκανε μια σπουδαιότατη ανακάλυψη». Γι’ αυτό ακριβώς πρέσβευε, ότι «η επιστήμη δεν πρέπει ν’ ανησυχεί καθόλου, για τις φιλοσοφικές συνέπειες των εργασιών της. Γιατί αυτές δεν είναι δυνατόν να έρθουν σε αντίθεση με την αλήθεια, την οποία μας αποκάλυψε ο Δημιουργός Θεός.

Δεν συνέβαινε όμως το ίδιο με τους αντιπάλους του Παστέρ. Αυτοί ως άθεοι και άπιστοι, ως εχθροί της αλήθειας και της ελευθερίας του ανθρώπου, ανησυχούσαν για τις φιλοσοφικές συνέπειες των επιστημονικών εργασιών. Όπως ακριβώς ανησυχούν και σήμερα. Γιατί θέλουν την επιστήμη – την θέλουν με τη βία – σύμμαχο του ιδεολογικού τους «πιστεύω». Αλλά η γνήσια επιστήμη επιμένει να τους αρνείται την εκδούλευση αυτή!