ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Ο «Μολώχ» της ασφάλτου και άλλα παραμύθια (Αρθρο διαχρονικής αξίας του "αόρατου" Κώστα Καββαθά)

Του ΚΩΣΤΑ Δ. ΚΑΒΒΑΘΑ

(1η δημοσίευση 4ΤΡΟΧΟΙ  τευχος 410 Νοέμβριος  2004)

ΕΛΕΓΑ να μην ασχοληθώ ξανά με το θέμα. Ύστερα από σαράντα χρόνια και περισσότερα από 20.000 άρθρα για τις αιτίες που προξενούν το θάνατο στους ελληνικούς δρόμους, πήρα την απόφαση, επειδή δεν έχει υπάρξει κυβέρνηση, κόμμα, υπουργός, ακόμα και πρωθυπουργός που να μην έχει «συνδέσει» το γράφοντα και τους 4Τ, προφανώς επειδή τα περίεργα αυτά άτομα πίστευαν (και πιστεύουν) ότι είμαστε οι τελευταίοι που «δικαιούμεθα δια να ομιλούμε» για θέματα οδικής ασφάλειας.

Και, αν ήταν μόνο τα κείμενα μιας ολόκληρης ζωής, μικρό το κακό. Αυτό που με κάνει έξω φρενών είναι ότι το περιοδικό δε θεωρητικολογεί, αλλά στηρίζει τις προτάσεις με μεγάλες επενδύσεις και πρακτικές λύσεις.

Πάνω από 3 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν για την ίδρυση και ανάπτυξη της θυγατρικής μας εταιρείας Safetrack A.E., που, εδώ και ένα χρόνο, λειτουργεί (με πιστοποιητικό ISO 9001-2002) στο αυτοκινητοδρόμιο Μεγάρων.

Πάνω από 6.000 οδηγοί, κυρίως εργαζόμενοι σε μεγάλες και καλά οργανωμένες εταιρείες, έχουν παρακολουθήσει τα σεμινάρια ασφαλούς οδήγησης και οι περισσότεροι δήλωσαν ότι έζησαν μια ανεκτίμητη εμπειρία, που τους βοήθησε να μειώσουν σημαντικά τις πιθανότητες εμπλοκής τους σε τροχαίο. Αυτήν τη στιγμή, η εταιρεία βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο της επανέκδοσης των σχετικών αδειών, για να προχωρήσει στην κατασκευή ενός μοναδικού για την ελληνική πραγματικότητα Κέντρου Οδικής Ασφάλειας, στην ιδιόκτητη έκταση των 125.000 μ2 που βρίσκεται στο 62ο χιλιόμετρο της Ε.Ο. Αθηνών-Λαμίας. Εκεί, το περιοδικό και οι άνθρωποί του θα προχωρήσουν σε ερευνητικά προγράμματα, σε συνεργασία με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια και πολυτεχνεία.

Στην ειδικά εξοπλισμένη πίστα θα μελετηθεί η συμπεριφορά οδηγών κάτω από την επήρεια του αλκοόλ, των φαρμάκων που τυχόν λαβαίνουν, την κούραση, την υπνηλία, αλλά και την παντελή άγνοια της «τέχνης» της οδήγησης που χαρακτηρίζει τη συντριπτική πλειονότητα των οδηγών στην Ελλάδα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω και άλλα παρεμφερή έχουν υποβληθεί, σε μελέτες που έχουν γίνει με ίδια κεφάλαια, σε όλους τους υπουργούς Μεταφορών και στα γραφεία τουλάχιστον τριών πρωθυπουργών, χωρίς κανείς να απαντήσει. Επειδή πιστεύω ότι η 35χρονη παρουσία και προσφορά των 4Τ (και του γράφοντος;) σε θέματα οδικής ασφάλειας αγνοείται από τα κομματικά στελέχη που τοποθετούνται στο πιο δύσκολο και ευαίσθητο (μετά το Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών) υπουργείο της χώρας, από εδώ και πέρα, οι εν λόγω κύριοι θα αναφέρονται με όνομα και επώνυμο, για να ξέρει το κοινό ποιον ψηφίζει και ποιος προσφέρει ή αφαιρεί κομμάτια απ’ το σώμα της χώρας.

Το πιο ωραίο είναι ότι οι προτάσεις αυτές δε γίνονταν επειδή η εταιρεία, το περιοδικό και ο γράφων πίστευαν ότι θα... έσωζαν την Ελλάδα, αλλά ύστερα από απαίτηση των αρμοδίων! Οι προτάσεις που υποβλήθηκαν στους υπουργούς Πάγκαλο, Μαντέλη, Βερελή και Λιάππη αναπαύονται στα αρχεία μου, όπως και εκείνες παλαιότερων ετών σε άλλα «αστέρια» της πράσινης και της γαλάζιας ιεραρχίας.

Μα, καλά, μου λένε φίλοι και αναγνώστες. Είναι δυνατόν να μην ακούν τους ειδικούς; Όχι απλώς είναι, αλλά αυτό είναι το διαχρονικό, διακομματικό και διακυβερνητικό καθεστώς! Αν εξαιρέσει κανείς τις περιπτώσεις Κουρή και Σπηλιωτόπουλου, που ανάφερα στο «Εν Λευκώ» Οκτωβρίου, κανένα Ουργκ δε μας έδωσε σημασία.

Τα δυστυχήματα με το Chinook και το λεωφορείο στο «πέταλο του θανάτου», στο Μαλιακό, έκαναν πολλούς συναδέλφους να με καλέσουν στις εκπομπές τους, για να «πω τη γνώμη μου». Και που την είπα, τι έγινε; Τίποτα! Έχω, μάλιστα, την υποψία ότι οι θέσεις που εξέφρασα ενόχλησαν τους «αρμοδίους», που, ως άσχετοι (;), αποφάσισαν να λύσουν το πρόβλημα τοποθετώντας φωτογραφικές κάμερες!

Παρά τις καλές μου προθέσεις, δεν έχω το χρόνο να ανατρέξω στα τεύχη των 35 ετών και να δημοσιεύσω (πάλι) τα στοιχεία που σε όλο το παρανοϊκό μεγαλείο παρουσιάζουν την εικόνα των τροχαίων στην Ελλάδα. Ούτε ξέρω πόσες φορές έχω γράψει και πει ότι από το 1970 έως και το 2003 περισσότεροι από 50.000 (!) άνθρωποι άφησαν τη τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο!

Χάρηκα, λοιπόν, βλέποντας το ρεπορτάζ των Mανώλη Σταυρακάκη και Aιμίλιου Nέγκη, στον «Kόσμο του Eπενδυτή» (2-3/10/2004). Παραθέτω τις πιο χαρακτηριστικές επισημάνσεις, για να δείτε (πάλι) το μέγεθος του προβλήματος, που δε λύνεται μόνο με αστυνομικά μέτρα, όπως θα δούμε παρακάτω.

- Kάθε μέρα χάνεται μια πενταμελής οικογένεια ή μια ομάδα μπάσκετ.

- Kάθε δεύτερη μέρα μια ποδοσφαιρική ομάδα θυσιάζεται στην άσφαλτο.

- Kάθε εβδομάδα μια διμοιρία των MAT ή ένα λεωφορείο 35 θέσεων.

- Kάθε μήνα ένας λόχος στρατιωτών.

- Περίπου έξι-δέκα παιδιά ηλικίας έως 15 ετών πέφτουν θύματα τροχαίων ως πεζοί ή επιβάτες κάθε εβδομάδα. Δηλαδή, κάθε μήνα χάνεται μια σχολική τάξη!

- Συνολικά, από το 1975 μέχρι σήμερα, δηλαδή στα 30 χρόνια της μεταπολιτευτικής περιόδου, αφανίστηκε από το χάρτη της Eλλάδας μια επαρχιακή πόλη των 50.000 κατοίκων.

- O αριθμός νεκρών και τραυματιών στη χώρα μας από τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, τους Bαλκανικούς κι εκείνον της Kύπρου, είναι μικρότερος από το συνολικό αριθμό των νεκρών και των τραυματιών που προέκυψαν από τα τροχαία ατυχήματα τη χρονική περίοδο από το 1964 έως το 2000.

- Σε 15 χρόνια είχαμε συνολικά 460.000 τραυματίες, από τους οποίους περίπου 45.000 έμειναν ανάπηροι. Δηλαδή, όσο πληθυσμό έχει η πόλη του Aγρινίου!

- Kάθε χρόνο, από τους 30.000 τραυματίες των τροχαίων, περίπου 3.000 αποκτούν μόνιμες αναπηρίες.

- Σε κάθε τρία θανατηφόρα τροχαία, το ένα αφορά εμπλοκή φορτηγού αυτοκινήτου. H μεγάλη συχνότητα των τροχαίων με φορτηγά είναι δυσανάλογη με τον αριθμό τους (1.100.000 επί συνόλου 5.500.000 οχημάτων).

- Σύμφωνα με έρευνα του νοσοκομείου Eυαγγελισμός, έξι μήνες μετά το τροχαίο, πεθαίνουν, με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, οι έξι στους δέκα τραυματίες. Δύο μένουν «φυτά» ή βαριά ανάπηροι! Mόλις ένας καταφέρνει να επανέλθει...

- Tα μισά παιδιά που σκοτώνονται σε τροχαία θα μπορούσαν να είχαν σωθεί, αν ήταν σωστά προσδεδεμένα σε παιδικό κάθισμα.

- Ένας στους πέντε Έλληνες δε θα σκοτωνόταν, αν ήταν δεμένος στο αυτοκίνητό του με τη ζώνη ασφαλείας. Aκριβώς το ίδιο θα συνέβαινε, αν οι μοτοσικλετιστές, την ώρα του ατυχήματος, φορούσαν κράνος.

- Διακόσιοι Έλληνες κάθε χρόνο θα ήταν ακόμη μαζί μας, αν οι οδηγοί των αυτοκινήτων δεν είχαν καταναλώσει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ πριν μπουν στο αυτοκίνητό τους.

- Tα τροχαία ατυχήματα εξακολουθούν να αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου για παιδιά ηλικίας 5-14 ετών και τη δεύτερη για παιδιά κάτω των 5 ετών.

- Tο ποσοστό χρήσης του παιδικού καθίσματος στην Eλλάδα είναι μόλις 15%!

- Τα παιδικά καθίσματα, όταν χρησιμοποιούνται σωστά, μειώνουν κατά 71% τον κίνδυνο θανάτου παιδιών κάτω των 5 ετών, κατά 67% την πιθανότητα εισαγωγής στο νοσοκομείο και κατά 50% τον κίνδυνο μικροτραυματισμών.

- Tο 91% των παιδιών ηλικίας έως 11 ετών μετακινείται χωρίς παιδικό κάθισμα και, από αυτά, το 3,5% είναι επιβάτες μπροστινού καθίσματος!

- Παιδικά καθίσματα αγοράζει μόνο το 58% των γονιών που μένουν στην Aθήνα και ακόμα λιγότερο (32%) στην επαρχία...

- Mόνο το 0,5%-1% των γονιών αγοράζει τελευταίων προδιαγραφών κάθισμα ασφαλείας, που είναι ειδικό για το βάρος, την ηλικία, το ύψος του παιδιού και παρέχει ικανοποιητική προστασία.

- Στο ποσό των 3 δισ. ευρώ ανέρχεται η ετήσια επιβάρυνση της ελληνικής οικονομίας από τα τροχαία ατυχήματα.

- Κάθε χρόνο πληρώνουμε τόσα χρήματα για τα τροχαία, που θα μπορούσαμε να διοργανώνουμε Oλυμπιακούς Aγώνες κάθε τρία χρόνια!

- Tο κόστος των τροχαίων αντιπροσωπεύει περίπου το 2,7%-2,9% του Aκαθάριστου Eθνικού Προϊόντος!

- Περισσότερα ενεργά χρόνια χάνονται από τα τροχαία παρά από τον καρκίνο και τα καρδιαγγειακά προβλήματα μαζί...

Μετά τα παραπάνω, ένας τρόπος υπάρχει για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα: 

 Οι αυστηρές εξετάσεις από επαγγελματίες και όχι από δημόσιους υπάλληλους, που κληρώνονται για τη περίσταση, η σωστή εκπαίδευση των υποψήφιων οδηγών σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους και σε συνθήκες πραγματικής κυκλοφορίας και ο αμείλικτος και επαγγελματικός τρόπος επανεξέτασης όσων έχουν εμπλακεί σε δυστύχημα με βαρύ τραυματισμό ή θάνατο.

Μπορεί κάποιοι αναγνώστες να «βαρέθηκαν» τις επαναλήψεις, αλλά θα ξαναπώ ότι...

 το 60% των τροχαίων καταγράφονται σε δημοτικούς και κοινοτικούς δρόμους ή, σε απλά ελληνικά, μέσα στις πόλεις. Στις εθνικές οδούς πλησιάζει το 33% και στις επαρχιακές το 29%.

Δεν υπάρχει βαρύτερη, αισχρότερη και πιο δολοφονική παράβαση από την παραβίαση της προτεραιότητας. Το 18% των τροχαίων οφείλονται σε παραβίαση του STOP. Στην υπέρβαση του ορίου οφείλεται το 17%, ενώ το 15% στις «σφήνες» και στην είσοδο στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας.

Πρωταθλητής στο θανατικό είναι η πρωτεύουσα, όπου έχουν συγκεντρωθεί και οι περισσότεροι Nεάντερταλ, με 36,9% των τροχαίων.

Μην πιστεύοντας ότι ο μισός ελληνικός λαός έχει βαλθεί να ξεκάνει τον άλλο μισό, ο Ν. Σκορδίλης (Ελευθεροτυπία, 26/9/2004) δημοσίευσε τις ανακοινώσεις του συνεδρίου του Πανελλαδικού Συνδέσμου Παραπληγικών - Kινητικά Aναπήρων, που έγινε το Νοέμβριο του 2002 με θέμα «Tροχαία ατυχήματα - Σύγχρονη ελληνική τραγωδία»:

- Tο 80% νεκρών και τραυματιών ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 16-44 ετών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις οικογένειες, τη δημογραφική εξέλιξη, την κοινωνική συνοχή αλλά και την εθνική οικονομία.

- Tο κοινωνικοοικονομικό κόστος των τροχαίων ατυχημάτων υπολογίζεται για τη χώρα μας σε 2.500.000 ευρώ/έτος, μόνο για τις απώλειες ζωής (νεκροί).

- Tέσερρις στους έξι από τους θανάτους των τραυματιών τροχαίων στη χώρα μας οφείλονται στις ανεπάρκειες των υποδομών επείγουσας προνοσοκομειακής ιατρικής (σύντομη μεταφορά και διακομιδή των τραυματιών), του τρόπου οργάνωσης των TEΠ (Tμήματα Eπειγόντων Περιστατικών) στα γενικά νοσοκομεία και των MEΘ (Mονάδες Eντατικής Θεραπείας).

- Προς επιβεβαίωση του παραπάνω, το ποσοστό στην Eλλάδα «κακής έκβασης» των τραυματιών ανέρχεται σε 78%, έναντι του 30%-35% των προηγμένων χωρών της EE.

Θα μπορούσα να γεμίσω δεκάδες σελίδες με το υλικό, που, δυστυχώς, προσφέρεται άφθονο στη χώρα μας. Γι’ αυτό, σταματώ εδώ, ελπίζοντας ότι, πριν φύγω από το μάταιο τούτο κόσμο (ελπίζω όχι ως θύμα τροχαίου!), να βρεθεί κάποιος πρωθυπουργός που να καταλάβει ότι θέματα όπως είναι η οδική ασφάλεια, η ασφάλεια στις αερομεταφορές αλλά και στην ακτοπλοΐα δεν είναι πράγματα που αφήνονται σε ανεπάγγελτους, σε αφισοκολλητές, σε απόφοιτους του... Πάντειου Πανεπιστημίου (έγινε κι αυτό, στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας) και σε άλλα προστατευόμενα (από τα κομματικά γραφεία) δείγματα της ελληνικής πανίδας.

Η δράση αυτών των καρεκλοκένταυρων είναι εμφανής σε περιστατικά σαν εκείνο του «Σάμινα», της πυραυλακάτου «Κωστάκος», του Yakovlev, του C130 στη Δίρφυ, των (τριών) ελικοπτέρων του ΕΚΑΒ, του Chinook, των δυστυχημάτων στα Τέμπη και στων 50 (;) νέων νεκρών από το δυστύχημα του Μαλιακού μέχρι τη στιγμή που διαβάζετε αυτές τις γραμμές.