ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Από τότε που πτώχευσε η Ελλάδα έχουν υπογραφεί τρία μνημόνια, έχουν
μπει πέντε καινούρια κόμματα στην ελληνική βουλή, έχουν περάσει λίγες
δεκάδες μεταρρυθμίσεις, κι έχουν γίνει περίπου τετρακόσιες πενήντα
κινήσεις ανανέωσης της κεντροαριστεράς.
Το τελευταίο νούμερο δεν είναι ακριβές, το έβγαλα από το μυαλό μου. Μπορεί να υποτιμώ τον πραγματικό αριθμό.
Κάθε
φορά που ανακοινώνεται μια κίνηση ανανέωσης, ανασυγκρότησης, αναβίωσης ή
ανασκολόπισης της κεντροαριστεράς, αναπόφευκτα αναρωτιέμαι το γιατί,
δεδομένου ότι η "κεντροαριστερά" είναι κάτι που δεν υπάρχει.
Είναι σα να
προσπαθεί να ανασυγκροτήσει κανείς ένα μονόκερω. Σα να προσπαθεί να
αναβιώσει τον Άη Βασίλη.
Έχω μια θεωρία περί αυτού, πιστεύω ότι ευθύνεται ένα φαινόμενο τις
συνέπειες του οποίου τις είδαμε έντονες και ανάγλυφες και τις τελευταίες
ημέρες, μετά το θάνατο του δικτάτορα της Κούβας Φιντέλ Κάστρο.
Τα νιάτα. Αυτά φταίνε. Η αθώα νεότητα.
Βλέπετε, η "κεντροαριστερά" ως πολιτικός χώρος είναι ένα λίγο-πολύ
τεχνητό δημιούργημα το οποίο στην ουσία του δεν διαφέρει από τον απλό,
κανονικό φιλελευθερισμό. Είναι ο πολιτικός χώρος που αναγνωρίζει τη
σημασία της ελεύθερης αγοράς, απαιτεί τον σεβασμό των ανθρωπίνων
δικαιωμάτων και ανάγει σε μέγιστη αξία την ελευθερία των ατόμων. Φυσικά
υπάρχει ποικιλία, κυρίως ανάλογα με το πόσο παρεμβατικό θεωρεί ο καθένας
ότι πρέπει να είναι το κράτος στα της οικονομίας, αλλά δεν υπάρχει
πουθενά ευδιάκριτο σύνορο που βάζει από τη μία τους "κεντροαριστερούς"
και από την άλλη τους "φιλελεύθερους". Μπορεί κανείς να βρει δυο
φιλελεύθερους που διαφωνούν μεταξύ τους περισσότερο για το μέγεθος του
κράτους από ό,τι ένας φιλελεύθερος με έναν "κεντροαριστερό".
Γιατί τότε ένα υποσύνολο αυτοχαρακτηρίζεται ως "κεντροαριστερά";
Γιατί θεωρούν ότι είναι κάτι αλλιώτικο;
Δεν είναι μόνο ελληνικό το
φαινόμενο, είναι διεθνές. Παντού υπάρχουν "σοσιαλδημοκράτες", έχουν και
ξεχωριστό κόμμα στην Ευρωβουλή, σε πολλές χώρες μέχρι πρόσφατα ήταν η
μεγαλύτερη πολιτική φράξια. Και είναι, βασικά, φιλελεύθεροι σε όλα τους
τα πιστεύω. Γιατί αυτοαποκαλούνται αλλιώς;
Τα νιάτα φταίνε. Αυτή είναι η θεωρία μου.
Στα νιάτα τους οι κεντροαριστεροί, οι σοσιαλδημοκράτες ήταν σχεδόν
όλοι σκέτο αριστεροί, και σκέτο σοσιαλιστές. Ήταν οργανωμένοι σε ομάδες
και γκρουπούσκουλα, έκαναν δράσεις, έκαναν “αγώνες”. Σε κάποιες
περιπτώσεις, ανάλογα με την χώρα στην οποία ζούσαν, έκαναν και αντίσταση
κανονική απέναντι σε πραγματική κρατική (δεξιά) καταστολή. Αλλά κι
αυτοί που δεν έκαναν τίποτε ουσιαστικό και μόνο συζητούσαν σε καταλήψεις
και συνελεύσεις αγορεύοντας για το σοσιαλισμό και την Παλαιστίνη,
ένιωθαν τη χαρά της συμμετοχής, την απόλαυση του ανήκειν, τη
συντροφικότητα, την αλληλεγγύη της συστράτευσης. Γενικά, πέρασαν πολύ
ωραία. Τόσο ωραία, που η υπόλοιπη ζωή τους μοιάζει λιγάκι σαν
αποκλιμάκωση.
Και μετά;
Μετά ενηλικιώθηκαν. Όχι όλοι (σήμερα μας κυβερνούν αυτοί
που ζουν για πάντα στο λύκειο), αλλά κάποιοι ενηλικιώθηκαν, και έγιναν
κυρίως πασόκ (όχι το κόμμα Π.Α.ΣΟ.Κ., η κατάσταση ύπαρξης πασόκ). Και
κατάλαβαν ότι ωραία ήταν τα ουτοπικά όνειρα της νιότης, ωραίες οι παρέες
κι οι κουβέντες στα καφενεία κι “οι αγώνες”, αλλά στον πραγματικό κόσμο
όλες οι απόπειρες να μεταφερθούν τα όνειρα του σοσιαλισμού στην
πολιτική πάντα κατέληγαν όλως περιέργως στον απολυταρχισμό και στην
ανελευθερία. Καθώς μεγάλωναν και καταλάβαιναν πώς λειτουργεί ο κόσμος,
πώς λειτουργούν οι οικονομίες, τι είναι η πολιτική και, κυρίως, πώς
δουλεύουν τα μυαλά των πραγματικών ανθρώπων, άλλαξαν, κι έγιναν, βασικά,
φιλελεύθεροι.
Έλα όμως που είχαν μαζί τους τις αναμνήσεις. Ζούσαν μέσα τους τα
νιάτα. Θυμούνται μέχρι σήμερα τις εποχές που ήταν νέοι κι ευτυχισμένοι,
τίγκα στις ντοπαμίνες της ψευδαίσθησης ότι θα αλλάξουν τον κόσμο. Είναι
μια ανάμνηση ζωντανή, έντονη, πανίσχυρη.
Και έτσι, κι όταν ακόμη
εγκατέλειψαν τα σοσιαλιστικά τους οράματα, θέλησαν να κρατήσουν κάτι
άλλο.
Και κράτησαν το λεξιλόγιο.
Και μαζί κράτησαν και μιαν αλλόκοτη άρνηση, ένα παράλογο τυφλό σημείο
στην αυτογνωσία. Συνέχισαν να αυτοαποκαλούνται “αριστεροί” -έστω,
κεντροαριστεροί- και να μιλάνε για “σοσιαλισμό” -έστω,
“σοσιαλδημοκρατία”. Αν και είχαν απορρίψει ολοκληρωτικά τις ιδέες,
κράτησαν τις λέξεις.
Γι’ αυτό είδαμε αυτές τις ημέρες μια ατελείωτη παρέλαση από
μπουρδουκλωμένες πασοκάρες από την Ελλάδα και το εξωτερικό να λένε τόσο
γλυκές κουβέντες για το δικτάτορα της Κούβας, τον ήρωα της νιότης τους.
Πώς να μη μπερδευτούν;
Στα νιάτα τους, τότε που όλα ήταν όμορφα κι ο
αγέρας μύριζε γιασεμί, ο δικτάτωρ ήταν ακόμα επαναστάτης, σύμβολο,
ήρωας. Αν τον απέρριπταν τώρα, θα είναι σα να απορρίπτουν την ταυτότητά
τους σε μιαν εποχή που νοσταλγούν, σα να απορρίπτουν την εκδοχή του
εαυτού τους που θεωρούν την καλύτερη, πιο ευτυχισμένη που έχουν υπάρξει
ποτέ.
Πώς να μην πουν γλυκόλογα για τον δικτάτορα, που υπό άλλες
συνθήκες θα έπρεπε να απεχθάνονται με κάθε νευρώνα του μυαλού τους;
Γι’ αυτό...
μην τους αποπαίρνετε.
Ζήσαν τόσο όμορφα στις οργανώσεις και
στα πανεπιστήμια, καταλάβετέ τους. Έκτοτε η ζωή τους ήταν μια κατηφόρα
γεμάτη συμβιβασμούς, χαστούκια, ήττες, με τα απαραίτητα διαλείμματα για
αστακομαρανάδα και μπουζούκια, βεβαίως.
Τα νιάτα τους φταίνε. Η επίδρασή
τους στη μετέπειτα ζωή τους και στην αυτοεικόνα τους είναι τόσο
τρομερή, που βλέπετε το αποτέλεσμα:
Πιστεύουν πως η χρεοκοπημένη Ελλάδα
αυτό που χρειάζεται για να βγει από την κρίση είναι οι ίδιοι 300-400
άνθρωποι που κάνουν παρέα μεταξύ τους από τότε που ήταν νέοι, να
μαζευτούν για δισχιλιοστή φορά και να ξανασυζητήσουν για την
κεντροαριστερά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου