ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Ταξιδεύοντας με τον Πρωθυπουργό

Του ΑΝΔΡΕΑ ΣΤΑΣΙΝΟΥ

Στα παλιά καλά χρόνια η μετακίνηση του Πρωθυπουργού ή ενός υψηλόβαθμου υπουργού θύμιζε την επιστροφή του κυρίου Πίνκερτον στην Ιαπωνία, στη «Μαντάμα Μπατερφλάι». Μπροστά το επίσημο πρόσωπο και από πίσω μία πολύχρωμη κουστωδία, βουτηγμένη στη λίγδα του βαλκανικού επαρχιωτισμού.

Α, τότε ήταν άλλες εποχές. Είχαμε λεφτά και βουλιμία. Τα καλά πρωθυπουργικά ή υπουργικά ταξίδια ήταν ευκαιρία για ρουσφέτια πρώτης τάξεως χωρίς να ακουστεί κουβέντα από κάτω. Βλέπετε το ταξίδι, σε μία χώρα που ανακάλυψε αργά και στρεβλά τον κοσμοπολιτισμό, ήταν τότε εμπειρία υψηλού μεγέθους. Αν όχι για τουρισμό, σίγουρα για ψώνια. 


Οι παλαιότεροι θυμούνται σκηνές νεοελληνικού κάλλους στο τελωνείο, λίγο μετά την προσγείωση του αεροσκάφους που μετέφερε την αποστολή. Μιλάμε για καιρούς που περνούσες λαθραία τα κασετόφωνα των αυτοκινήτων και τα βίντεο. Συνήθως οι τελωνειακοί έκαναν τα στραβά μάτια, ενώ στην περίπτωση υπουργών, τα αξεσουάρ του πόθου φορτώνονταν στο υπηρεσιακό αυτοκίνητο στην πίστα του αεροδρομίου.  


Ποιος μπορεί, άλλωστε, να ξεχάσει το περίφημο ταξίδι του Κυρίου Χρήστου Σαρτζετάκη στην Κίνα;  


Η επιστροφή του έδειξε στο μέσο Ελληνα τι σχήμα είχαν τα σύγχρονα κλιματιστικά που, όπως εκφορτώθηκαν, έτσι φορτώθηκαν στα αυτοκίνητα της προεδρικής συνοδείας.

Μέχρι την άφιξη της κρίσης είχαν γίνει αποστολές με τόσο μεγάλη συμμετοχή που οι ξένοι νόμιζαν ότι υποδέχονται πρόσφυγες, όχι επίσημους προσκεκλημένους. Οι καλύτερες, φυσικά, ήταν οι Πρωθυπουργικές. Λάθος. Ηταν του υπουργείου Εξωτερικών με ημερήσια αποζημίωση ακόμα και στους δημοσιογράφους που συνόδευαν τον υπουργό ή τον υφυπουργό. Οι έλληνες υπουργοί Εξωτερικών έχουν προσφέρει κατά καιρούς απίστευτα ταξίδια σε δημοσιογράφους, υπηρεσιακούς παράγοντες και πολιτικούς φίλους. Πήγαινε ο υπουργός Αυστραλία ή Αμερική και νόμιζες ότι έφυγαν μετανάστες. Διότι ναι, εκτός από ημερήσια αποζημίωση για συνοδούς και καλεσμένους, η υπηρεσία κάλυπτε κόστος μετακινήσεων και διαμονής. Οι δε υπάλληλοι, κάλυπταν τα έξοδα τους από άλλα κονδύλια, ας πούμε για δημόσιες σχέσεις ή έκτακτες δαπάνες. Ομως ο Πρωθυπουργός ή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ναύλωναν τα τσάρτερ της χαράς. Οσο πιο μεγάλο το ταξίδι, τόσο μεγαλύτερο και το αεροπλάνο. Επίσημη επίσκεψη με ναυλωμένο 747 της μακαρίτισσας της «Ολυμπιακής». Και μέσα όλος ο καλός ο κόσμος. Υπηρεσιακοί παράγοντες, επιχειρηματίες, δημοσιογράφοι, άνδρες ασφαλείας, ρουσφέτια.  


Το τελευταίο ταξίδι αυτού του μεγέθους ήταν του Κάρολου Παπούλια στην Κίνα το 2008. Μετά ήρθε η κρίση.

Η κρίση έκοψε τα τσάρτερ και τους τσαμπατζήδες δημοσιογράφους και φίλους. Κοινώς τελείωσαν τα πολλά ρουσφέτια. Τώρα αν θέλεις να ακολουθήσεις, ως δημοσιογράφος ή επιχειρηματίας, την πρωθυπουργική αποστολή, θα πληρώσεις το εισιτήριο σου και θα πάρεις ειδική τιμή στο ξενοδοχείο. Αυτό έγινε με την αποστολή στην Κίνα. Καθαρά πράγματα. Ομως σήμερα αυτό που μας απασχολεί είναι τι συμβαίνει με τους υπαλλήλους που συνοδεύουν τους επισήμους.

Η «σφαγή» γίνεται για την τροπολογία που προβλέπει ότι «τα μέλη της αποστολής που συνοδεύουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό και τους υπουργούς Εθνικής Αμυνας, Εξωτερικών και Οικονομικών στο εξωτερικό, διαμένουν στο ίδιο ξενοδοχείο με το πρόσωπο που συνοδεύουν. Τα εν λόγω έξοδα βαρύνουν τον προϋπολογισμό του αρμόδιου φορέα του Δημοσίου».

Πρώτον να ξεκαθαρίσουμε ότι...

αυτή η τροπολογία δεν έχει να κάνει με το ταξίδι του Πρωθυπουργού στην Πάρο,  για τα εγκαίνια του νέου αεροδρομίου, όπως λένε κάποιοι. Αφορά μόνο τα ταξίδια στο εξωτερικό.  


Τι ισχύει σήμερα; 


Η αλήθεια είναι  ότι τα υπηρεσιακά έξοδα των υπαλλήλων που ακολουθούν τους επισήμους είναι πλέον εξαιρετικά περιορισμένα, ούτε μπορούν πλέον να καλυφθούν με πλάγιους τρόπους, «με κανένα τιμολόγιο παραπάνω».

Ας υποθέσουμε ότι ο Πρωθυπουργός επισκέπτεται τις ΗΠΑ. Αν μείνει σε ξενοδοχείο πέντε αστέρων, θα πρέπει να διανυκτερεύσει μόνος του. Σε δημοσίους υπαλλήλους συνήθως δεν επιτρέπεται η διαμονή σε πεντάστερα ξενοδοχεία. Μέχρι σήμερα αυτό ήταν εφικτό με λογιστικές αλχημείες, μικρές παρατυπίες και τρίκλινα. Μέσα σε αυστηρό υπηρεσιακό πλαίσιο, ο υπάλληλος που συνοδεύει τον Πρωθυπουργό στις ΗΠΑ δικαιούται πάνω-κάτω το 110 ως 160 ευρώ τη μέρα για διανυκτέρευση και φαγητό. Στρίμωγμα. Για ταξίδι εντός της ελληνικής επικράτειας το κόστος πέφτει στα 80 ευρώ τη μέρα.

Τα ποσά είναι μικρά. Και από το να γίνονται μικρές παρατυπίες σε κάθε ταξίδι, η αποκατάσταση της ασυμμετρίας δεν φαίνεται και τόσο παράλογη. Το θέμα βέβαια είναι ότι γίνεται στη χειρότερη δυνατή στιγμή. Δύο μέρες προτού ο φορολογούμενος πληρώσει την πρώτη δόση εφορίας διαβάζει την τροπολογία για τους συνοδούς και γυρίζει το μάτι του. Και «παίρνει ανάποδες». 


Κάποιοι μπορεί να ρωτήσουν για ποιο λόγο ο Πρόεδρος, ο Πρωθυπουργός και οι υπουργοί να μην επιλέγουν φθηνότερα ξενοδοχεία προκειμένου οι συνοδοί τους να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του κόστους με το κονδύλι που χορηγεί η υπηρεσία.  


Μεταξύ μας, αν εξαιρεθούν οι δύο πρώτοι, για τους υπουργούς είναι μία συζήτηση που θα μπορούσε να γίνει. Απλώς πρέπει κάποιος να το πει με τρόπο στον Καμμένο.