ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Αγκυρα - Θήβα, τόσο κοντά, τόσο μακριά...

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΛΑΚΑΣΑ

Το μεγαλείο των κειμένων της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας χαμογελά πικρά ύστερα από τα γεγονότα της Τουρκίας, υπενθυμίζοντάς μας τα πάθη της ανθρώπινης φύσης. Η απόφαση του Συμβουλίου της Τουρκίας να ταφούν χωρίς προσευχές, δηλαδή χωρίς το τελετουργικό, όσοι μετείχαν στην απόπειρα πραξικοπήματος και σκοτώθηκαν κατά τις συμπλοκές, θυμίζει την ιστορία της Σοφόκλειας «Αντιγόνης», την οίηση των ηγετών και το τέλος όσων διαπράττουν Υβρη.
 

Η συγκυρία έφερε η «Αντιγόνη» να παρουσιάζεται την προηγούμενη εβδομάδα από το Εθνικό Θέατρο στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, και οι «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου να παίρνουν σειρά από το ΚΘΒΕ αύριο και το Σάββατο στο ίδιο θέατρο.
 

Οι «Επτά επί Θήβας» αποτελούν πρωθύστερο κρίκο της ιστορίας της οικογένειας των Λαβδακιδών. Ο Πολυνείκης, που έχει επιτεθεί κατά της πόλης του, της Θήβας, μαζί με επτά στρατηγούς, αποτυγχάνει. Ωστόσο, στην κορύφωση της πολιορκίας της Θήβας, τα δύο παιδιά του Οιδίποδα – Ετεοκλής και Πολυνείκης– αλληλοσκοτώνονται σε μία μάχη σώμα με σώμα και η Αντιγόνη αποφασίζει να θάψει τον προδότη Πολυνείκη, παρά την αντίθετη απόφαση του Κρέοντα. Η τιμωρία της Αντιγόνης διά στόματος Κρέοντα είναι να θαφτεί ζωντανή. Και ο κύκλος του αίματος, αντί να κλείσει, συνεχίζει.

 
Ποιος, λοιπόν, έχει δικαίωμα να αποφασίσει επί γης για θεϊκές υποθέσεις; 

Πολύ ηλεκτρονικό μελάνι χύθηκε τις τελευταίες ημέρες για την απόφαση του Ερντογάν να αφήσει άταφους τους πραξικοπηματίες. Και στο Διαδίκτυο οι Ετεοκλής, Πολυνείκης, Κρέοντας, Αντιγόνη είχαν την τιμητική τους. Μια τιμητική εύκολη, φλύαρη και καιροσκοπική.

 

Κατ’ αρχάς επαναλαμβάνει τα, παραδεκτά από όλους, περί οικουμενικότητας, αξίας κ.λπ. των αρχαίων ελληνικών κειμένων, και αιώνιας κληρονομιάς προς την ανθρωπότητα του ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού.
 

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, πολλοί θεωρούν ότι το βδέλυγμα τέτοιων αποφάσεων μπορεί να στιγματίζει συλλήβδην μόνο αλλόφυλους λαούς –και κυρίως τους μουσουλμάνους, που είναι τώρα «Ο εχθρός»– και όχι τους Eλληνες, παρότι ο Κρέοντας –το παράδειγμα ύβρεως που οι ίδιοι χρησιμοποιούν για να κάνουν σημερινές αναγωγές– ήταν Ελληνας, από τη Θήβα.
 

Αλλες συζητήσεις (διαδικτυακές και μη) παρουσιάζονται να προσφέρουν δώρα στην αμάθεια και την εμπάθεια των καιρών, ακυρώνοντας επί της ουσίας την οικουμενικότητα των κειμένων – εκτός και εάν οι Ελληνες είναι ο καλύτερος λαός και εξαιρείται της οικουμένης.
 

Και να το δεχθούμε. Ο Κρέων έχει καταλήξει αιώνιο σύμβολο ατιμίας, ασέβειας, ύβρεως ενώπιον του Θεού, το οποίο στο τέλος θα συντριβεί. Ωστόσο...

πόσοι σήμερα από εκείνους που τον θυμούνται τέτοιες στιγμές –σαν «καραμέλα» λαμπρής αρχαιογνωσίας;– έχουν το ήθος της Αντιγόνης και μπορούν να ορθώσουν το ανάστημά τους σε κάθε μορφής εξουσίας; 

Ας μη βιαστούμε να απαντήσουμε...