ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Tί έμαθε ο κατσαπλιάς λαός στα έξι χρόνια μνημονίων

Του ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΙΔΗ

Χθες συμπληρώθηκαν έξι χρόνια από το διάγγελμα στο Καστελόριζο. Εξι χρόνια που πέρασαν από πάνω μας. 

Αν κάποιος επέστρεφε σήμερα στο 2010 θα έφτανε σε μία άλλη χώρα. Στην πραγματικότητα δεν πήγαμε ούτε μπροστά, ούτε πίσω. Πήγαμε σε ένα άλλο σύμπαν. Λες και αλλάξαμε διάσταση.

Ιστορικά υπάρχουν δύο μεγάλες εκκρεμότητες.

Η πρώτη: δεν έχουμε καταφέρει να συμφωνήσουμε πώς φτάσαμε μέχρι την κρίση αν και, σταδιακά, κάνουμε βήματα προς τα εκεί. Ολο και περισσότεροι εγκαταλείπουν τον λαϊκισμό και συμφωνούν στα αυτονόητα. Η συλλογική ευθύνη δεν αποτελεί πλέον ύβρι όταν αναφέρεται σε πολιτικές επιλογές και εθνικές νοοτροπίες. Ωστόσο ακόμα και τώρα δεν υπάρχει μία ενοποιημένη περιγραφή των συνθηκών που μας έριξαν στα γόνατα. Μας χρειάζεται ως μπούσουλας για το μέλλον, αν θέλετε και ως ιστορική παρακαταθήκη. Τι άλλο έμεινε για να αφήσουμε στις επόμενες γενιές εκτός από χρέη; Μόνο γνώση και επίγνωση.

Η δεύτερη και σημαντικότερη εκκρεμότητα: πέρασαν έξι χρόνια και ακόμα δεν εμφανίστηκε κάποιος με μία λειτουργική και αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση πέρα από τα μνημόνια. Διότι ακόμα και αυτοί που έλεγαν ότι έχουν τη λύση, στα μνημόνια πήγαν. Προφανώς δεν είμαστε εμείς που πρέπει να διατυπώσουμε το ερώτημα, αλλά οι δανειστές μας. Εκείνοι δίνουν τα χρήματα, συνεπώς θέτουν και τους όρους. Ο ισχυρισμός για κατάργηση των μνημονίων ήταν, ίσως, το πιο χυδαίο πολιτικό ψέμα που ακούστηκε εδώ και δεκαετίες. Εν τέλει ένα αναξιόπιστο πολιτικό προσωπικό έκανε τους δανειστές-εταίρους να δράσουν ανάλογα με αυτούς που είχαν μπροστά τους. Ιστορικά μάλλον δεν θα αποδειχθεί ορθή η εμπλοκή του ΔΝΤ στη διαδικασία διάσωσης. Ομως εκείνη τη στιγμή, ήταν το ΔΝΤ που διέθετε την τεχνογνωσία και την εμπειρία από αντίστοιχα προγράμματα. Η Ευρωζώνη δεν είχε καν ιδέα, δεν είχε ούτε τους οικονομικούς και πολιτικούς χειρισμούς για να το αντιμετωπίσει.

Οι εκκρεμείς υποθέσεις επιβεβαιώνουν και τις αδυναμίες μας. Αρκετοί από μας πιστεύουν ότι είναι τα μνημόνια που έφεραν την κρίση και όχι η κατάρρευση των οικονομικών μας. Ακόμα αναρωτιόμαστε πώς θα είχαν εξελιχθεί τα πράγματα αν εφαρμόζαμε το πρώτο μνημόνιο κατά γράμμα. Υπάρχουν άνθρωποι ανάμεσα μας που ισχυρίζονται ότι καλώς πήγαμε στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και πώς η κυβέρνηση Τσίπρα διαπραγματεύτηκε έντιμα και αποτελεσματικά. 

Το καλό είναι πώς αυτά τα χρόνια μάθαμε και μερικά πράγματα, ρίξαμε, επιτέλους, φως στον καθρέφτη μας.

Μάθαμε ότι...

σε αυτή τη χώρα υπάρχει ένας ικανός αριθμός ανθρώπων φασιστικής, ναζιστικής θεώρησης των πραγμάτων. Δεν είναι η κρίση που έδωσε όγκο στη Χρυσή Αυγή. Με αυτή τη λογική, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έπρεπε να κυβερνώνται από χιτλερικούς τώρα. Απλώς η κρίση έδωσε το πρόσχημα για να εκδηλωθούν και να συσπειρωθούν όλοι αυτοί οι συμπολίτες μας.

Θυμηθήκαμε ότι είναι εξαιρετικά εύκολο να διχαστούμε ή να υιοθετήσουμε όρους και συνθήματα άλλων εποχών. Βέβαια εξίσου εύκολα τα βάζουμε και στην άκρη, κάτι που επιβεβαιώνει την επιδερμική, την χαβαλέ πολιτική μας σκέψη.

Διαπιστώσαμε ότι το πολιτικό προσωπικό είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα της κοινωνίας μας. Η κρίση εκφράστηκε και στην ποιότητα των πολιτικών μας.

Είναι πολλά αυτά που μάθαμε ή, τέλος πάντων, τα αποδεχθήκαμε βγάζοντας το κεφάλι μας από την άμμο της παραλίας. Ομως η περίπτωση μας είναι από τις σπάνιες που κάποιος γίνεται σοφότερος και ταυτοχρόνως χειρότερος. 

Ας ελπίσουμε ότι οι επόμενοι θα μάθουν από μας και θα είναι επιεικείς στους αφορισμούς και στα αναθέματα που θα πέσουν στους τάφους μας.