KOINΩΝΙΑ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΘΡΗΣΚΕΙΑ: Φονική μάχη, σωτήρια ιδέα

Toυ ΚΩΣΤΑ ΛΕΟΝΤΑΡΙΔΗ

Το Εμβατήριο του Ραντέτσκυ», γραπτή σταυροβελονιά-παρακαταθήκη του Γιόζεφ Ροτ, διατρέχει την ακμή, την ανεμελιά και την έπαρση της Αυστρίας των Αψβούργων. Στην αφηγηματική σκυταλοδρομία λαμβάνουν μέρος εκπρόσωποι τριών γενεών –παππούς, γιoς, εγγονός–, έως το νήμα, το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την όζουσα αποσύνθεση άλλης μιας αυτοκρατορίας, της πολυεθνοτικής Αυστροουγγαρίας. Η μοίρα της οικογένειας σφραγίστηκε από την ενστικτώδη απόφαση του πρώτου, στη μάχη του Σολφερίνο, να προφυλάξει με το σαρκίο του τον Φραγκίσκο Ιωσήφ· αυτό το δευτερόλεπτο που καθορίζει συχνά μια ύπαρξη. Εφαγε αυτός τη σφαίρα στον ώμο, ο αυτοκράτορας σώθηκε, δίνοντας στον ήρωα βαθμό, τίτλο τιμής, παλλαϊκό κληρονομούμενο σεβασμό. 

Tο συμβάν μεταφέρθηκε στα αναγνωστικά των μαθητών, σκηνοθετικά διαστρεβλωμένο· παντού και πάντα συμβαίνουν αυτά. 

Τούτος ο ήρωας ήταν όμως αγύριστο κεφάλι και, με την περαιτέρω αποθέωση που του επεφύλαξαν οι σχολικοί σύμβουλοι, ξέσπασε: «Λέτε ψέματα στα παιδιά! Δεν ήμουν έφιππος και δεν χτυπήθηκα από δόρυ». 

Ξέρετε, «τα παιδιά πρέπει να ζουν με πρότυπα», του απάντησαν επισήμως.

Ο ήρωας παραιτήθηκε, αποσύρθηκε στα κτήματά του με μια απόκοσμη πίκρα που δεν την εξομολογήθηκε ποτέ. 

Ο γιος του ήθελε να γίνει αξιωματικός, ο ήρωας δεν τον άφησε, τον σπούδασε να γίνει ανώτερος κρατικός υπάλληλος, να υπηρετήσει τον αυτοκράτορα από άλλο πόστο. Για να αναστήσει το ενταφιασμένο όνειρό του, ο γιος έκανε τον δικό του γιο αξιωματικό. Ο τελευταίος όμως ασφυκτιούσε, ήθελε να πετάξει τη στολή, και ό,τι πιο επώδυνο, δεν έβρισκε νόημα στη ζωή. Εγινε και αυτός ήρωας (ή αυτόχειρας;) ακαριαία, δικαιώνοντας το οικογενειακό φορτίο, πέφτοντας νεκρός κουβαλώντας νερό για τους εξαντλημένους, κρυμμένους άνδρες του, μέσα σε βροχή από εχθρικές σφαίρες. Η μάχη του Σολφερίνο (1859) έγινε στη Λομβαρδία μεταξύ των Αυστριακών και των συνασπισμένων δυνάμεων Γαλλίας - Πεδεμοντίου, δύο βασιλείς (Ναπολέων Γ΄, Βίκτωρ Εμμανουήλ Β΄) και ένας αυτοκράτωρ (ο προαναφερθείς) ηγούντο. Παρά ταύτα, το συμβάν εγκιβωτίζεται σε μικρό και ξεχασμένο οστεοφυλάκιο της Ιστορίας, καθώς οι νεκροί, παρά τις λυσσώδεις προσπάθειες των αντιπάλων, δεν ξεπέρασαν τις 40.000. 

Αλλά ούτε αυτή η σχετικά μικρή θυσία πήγε χαμένη, διαχρονικά:

  Η ανθρωπότητα στάθηκε τυχερή, καθώς ο Ελβετός Ερρίκος Ντυνάν ήταν στο Σολφερίνο και συγκλονισμένος από το θέαμα των κομματιασμένων δρομολόγησε –θεϊκή επικουρία άραγε;– την ίδρυση του Ερυθρού Σταυρού. Αρίφνητος ο αριθμός όσων σώθηκαν από την έμπνευσή του, άνθρωποι κάθε χρώματος, φυλής και θρησκείας.  

Η χειρότερη ανθρωπιστική κρίση από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χαρακτηρίστηκε το προσφυγικό από τους πνευματικούς ηγέτες της χριστιανοσύνης από τη Λέσβο.

Οι ίδιοι ανέβασαν πολύ ψηλά τον πήχυ για όσους διατείνονται ότι ένας ειρηνικός κόσμος δεν είναι μόνο μέριμνα της Θείας Πρόνοιας.