Του ΑΛΕΞΗ ΠΑΠΑΧΕΛΑ
Αβεβαιότητα, και για ορισμένους η ανησυχία,
ότι το Κυπριακό θα λυθεί μέχρι το τέλος του χρόνου διακατέχει πολλούς
στη Λευκωσία, στην Αθήνα, στις Βρυξέλλες και στην Ουάσιγκτον. Ειδικά
στην τελευταία, ανώτατοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Ομπάμα θα ήθελαν
πολύ να λύσουν το πρόβλημα μέχρι το τέλος του έτους. Αλλωστε, κάθε
αμερικανική κυβέρνηση έχει κάποια διεθνή ζητήματα που θέλει να επιλύσει
πριν αποχωρήσει από την εξουσία, προκειμένου να ενισχύσει την
υστεροφημία της. Ο αντιπρόεδρος Μπάιντεν και ο υπουργός Εξωτερικών Κέρι
είναι οι βασικοί παίκτες που πιέζουν για να βρεθεί λύση.
Δεν συμμερίζομαι την πεποίθησή τους ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί. Πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο έως απίθανο, για πολλούς λόγους.
Η λύση έχει καταστεί πλέον εξαιρετικά περίπλοκη. Ο κ. Ερντογάν δεν πιέζεται ιδιαίτερα ως προς το Κυπριακό και δεν θα κάνει σημαντικές υποχωρήσεις, όπως όλα δείχνουν. Οι «κόκκινες γραμμές» των δύο πλευρών έχουν παγιωθεί.
Η ελληνοκυπριακή κοινή γνώμη θα μπορούσε ενδεχομένως να στηρίξει μια λύση αν έμπαιναν στο τραπέζι οικονομικά κίνητρα για να ρυθμιστεί το ζήτημα των περιουσιών. Κατά καιρούς ακούγονται μεγάλα ποσά που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ, αλλά ουδέποτε μπήκαν σε κάποιο επίσημο χαρτί. Η αλήθεια είναι πως η οικονομική κρίση έχει αλλάξει τα δεδομένα, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι ακόμη και ένα σημαντικό δέλεαρ κάποιων δισεκατομμυρίων ευρώ θα διασφάλιζε την αποδοχή μιας νέας φόρμουλας.
Εχει όμως ενδιαφέρον το γεγονός ότι ισχυροί διεθνείς παίκτες δεν είναι θερμοί οπαδοί της λύσης. Και μιλάμε για παίκτες με ισχύ και επιρροή:
Η Μόσχα, που έχει παραδοσιακά ρόλο στην Κύπρο, δεν βλέπει με πολύ καλό μάτι τη λύση με βάση κάποιο δυτικό σχέδιο. Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι μπορεί, με τον τρόπο της, να το τορπιλίσει.
Εχουμε όμως ακόμη έναν, απρόσμενο, παράγοντα: Το Ισραήλ έχει τα τελευταία χρόνια αναπτύξει μια στενή στρατηγική σχέση με τη Λευκωσία. Η άποψη σημαντικών παραγόντων στο Τελ Αβίβ είναι σαφής: προτιμούν ένα «μασίφ» ελληνοκυπριακό κράτος, παρά ένα διζωνικό, με το οποίο δεν θα μπορούν να συνδιαλλαγούν χωρίς να περνούν από την Αγκυρα. Δεδομένης της σημασίας του κυπροϊσραηλινού άξονα, αυτές οι ενστάσεις δεν πρέπει να περάσουν απαρατήρητες.
Τέλος, έχουμε και ένα ελληνοκυπριακό λόμπι στις ΗΠΑ που δεν θα δεχθεί μια λύση που θα βασίζεται στα πρότυπα του σχεδίου Ανάν. Καμία δημοκρατική κυβέρνηση δεν θα θελήσει να δυσαρεστήσει το μικρό αλλά πολύ δραστήριο και αποτελεσματικό αυτό λόμπι.
Ποια είναι η εναλλακτική;
Το πέρασμα του χρόνου έχει φέρει τα πράγματα σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι:
Είτε θα βρεθεί μια φόρμουλα βελούδινου διαζυγίου είτε θα συνεχισθεί επ’ άπειρον η σημερινή κατάσταση.
Στην πρώτη περίπτωση, η ελληνοκυπριακή πλευρά θα λάβει κάποια πιθανά εδαφικά ανταλλάγματα και θα δώσει κάποιου τύπου αναγνώριση στο σημερινό ψευδοκράτος.
Στη δεύτερη, δεν θα αλλάξει τίποτα.
Η λύση του προβλήματος θα είχε πολύ θετικές οικονομικές συνέπειες και θα ήταν μια πολύ καλή εξέλιξη για την περιοχή. Χωρίς αμφιβολία θα βοηθούσε στη βελτίωση και των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, όμως, μάλλον είχαν δίκιο οι παλαιότεροι διπλωματικοί συντάκτες οι οποίοι διαβεβαίωναν τους διαδόχους τους πως το Κυπριακό αποκλείεται να λυθεί πριν πάρουν και εκείνοι σύνταξη...
Δεν συμμερίζομαι την πεποίθησή τους ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί. Πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο έως απίθανο, για πολλούς λόγους.
Η λύση έχει καταστεί πλέον εξαιρετικά περίπλοκη. Ο κ. Ερντογάν δεν πιέζεται ιδιαίτερα ως προς το Κυπριακό και δεν θα κάνει σημαντικές υποχωρήσεις, όπως όλα δείχνουν. Οι «κόκκινες γραμμές» των δύο πλευρών έχουν παγιωθεί.
Η ελληνοκυπριακή κοινή γνώμη θα μπορούσε ενδεχομένως να στηρίξει μια λύση αν έμπαιναν στο τραπέζι οικονομικά κίνητρα για να ρυθμιστεί το ζήτημα των περιουσιών. Κατά καιρούς ακούγονται μεγάλα ποσά που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ, αλλά ουδέποτε μπήκαν σε κάποιο επίσημο χαρτί. Η αλήθεια είναι πως η οικονομική κρίση έχει αλλάξει τα δεδομένα, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι ακόμη και ένα σημαντικό δέλεαρ κάποιων δισεκατομμυρίων ευρώ θα διασφάλιζε την αποδοχή μιας νέας φόρμουλας.
Εχει όμως ενδιαφέρον το γεγονός ότι ισχυροί διεθνείς παίκτες δεν είναι θερμοί οπαδοί της λύσης. Και μιλάμε για παίκτες με ισχύ και επιρροή:
Η Μόσχα, που έχει παραδοσιακά ρόλο στην Κύπρο, δεν βλέπει με πολύ καλό μάτι τη λύση με βάση κάποιο δυτικό σχέδιο. Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι μπορεί, με τον τρόπο της, να το τορπιλίσει.
Εχουμε όμως ακόμη έναν, απρόσμενο, παράγοντα: Το Ισραήλ έχει τα τελευταία χρόνια αναπτύξει μια στενή στρατηγική σχέση με τη Λευκωσία. Η άποψη σημαντικών παραγόντων στο Τελ Αβίβ είναι σαφής: προτιμούν ένα «μασίφ» ελληνοκυπριακό κράτος, παρά ένα διζωνικό, με το οποίο δεν θα μπορούν να συνδιαλλαγούν χωρίς να περνούν από την Αγκυρα. Δεδομένης της σημασίας του κυπροϊσραηλινού άξονα, αυτές οι ενστάσεις δεν πρέπει να περάσουν απαρατήρητες.
Τέλος, έχουμε και ένα ελληνοκυπριακό λόμπι στις ΗΠΑ που δεν θα δεχθεί μια λύση που θα βασίζεται στα πρότυπα του σχεδίου Ανάν. Καμία δημοκρατική κυβέρνηση δεν θα θελήσει να δυσαρεστήσει το μικρό αλλά πολύ δραστήριο και αποτελεσματικό αυτό λόμπι.
Ποια είναι η εναλλακτική;
Το πέρασμα του χρόνου έχει φέρει τα πράγματα σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι:
Είτε θα βρεθεί μια φόρμουλα βελούδινου διαζυγίου είτε θα συνεχισθεί επ’ άπειρον η σημερινή κατάσταση.
Στην πρώτη περίπτωση, η ελληνοκυπριακή πλευρά θα λάβει κάποια πιθανά εδαφικά ανταλλάγματα και θα δώσει κάποιου τύπου αναγνώριση στο σημερινό ψευδοκράτος.
Στη δεύτερη, δεν θα αλλάξει τίποτα.
Η λύση του προβλήματος θα είχε πολύ θετικές οικονομικές συνέπειες και θα ήταν μια πολύ καλή εξέλιξη για την περιοχή. Χωρίς αμφιβολία θα βοηθούσε στη βελτίωση και των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, όμως, μάλλον είχαν δίκιο οι παλαιότεροι διπλωματικοί συντάκτες οι οποίοι διαβεβαίωναν τους διαδόχους τους πως το Κυπριακό αποκλείεται να λυθεί πριν πάρουν και εκείνοι σύνταξη...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου