ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΤΟΥΡΚΙΑ - ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Στο στόχαστρο το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Με στόχο να αναδειχθεί ως μοναδική, συμφέρουσα από οικονομική και γεωπολιτική άποψη, οδός εξαγωγής του φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο αυτή που διέρχεται μέσω της Τουρκίας, η Άγκυρα, οι Τουρκοκύπριοι, σιωπηρά οι Αμερικανοί και μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα ετοιμάζονται να παίξουν το τελευταίο τους χαρτί.
 

Τα δύο μεγάλα εμπόδια στο σχέδιο για τη μεταφορά του φυσικού αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ μέσω υποθαλάσσιου αγωγού προς την Τουρκία παραμένουν το Κυπριακό και το ρήγμα στις σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία.
 

Μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα στο Ισραήλ και βεβαίως η εταιρία Delek, που συμμετέχει μαζί με τη Noble Energy στο κονσόρτσιουμ που εκμεταλλεύεται το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν και το κυπριακό κοίτασμα Αφροδίτη, έχουν εκφρασθεί κατ’ αρχάς υπέρ της λύσης του αγωγού προς την Τουρκία, που με μικρότερη επένδυση θα αποφέρει σύντομα έσοδα, σε μια περίοδο που οι πετρελαϊκές εταιρίες έχουν «στεγνώσει» από ρευστό.
 

Στην Τουρκία επίσης υπάρχει έντονη κινητικότητα και την περασμένη εβδομάδα ο CEO της εταιρείας Turcas, κ. Μπατού Ακσόι, ανακοίνωσε ότι υπάρχει ήδη ενδιαφέρον από 15 εταιρείες για να συγκροτήσουν το κονσόρτσιουμ που θα αναλάβει τη μεταφορά και αξιοποίηση του ισραηλινού φυσικού αερίου προς την Τουρκία, καθώς το Λεβιάθαν αναμένεται να είναι έτοιμο για να εξάγει φυσικό αέριο το 2020. Ο τούρκος επιχειρηματίας τόνισε ότι η δημιουργία αυτού του κονσόρτσιουμ είναι αναγκαία, γιατί το έργο είναι ιδιαίτερα μεγάλο για μία μόνο εταιρεία, καθώς θα μεταφέρει ετησίως 8 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου.
 

Δεδομένου ότι οι ανάγκες της Τουρκίας σε φυσικό αέριο φθάνουν τα 50 δισ. κυβικά μέτρα, από τα οποία το 55%-60% προμηθεύεται από τη Ρωσία, είναι προφανείς και οι πολιτικοί λόγοι που υποχρεώνουν την Άγκυρα να στραφεί προς την Ανατολική Μεσόγειο.
 

Η κρίση στις σχέσεις Ρωσίας - Τουρκίας δεν πρόκειται σύντομα να αποκατασταθούν πλήρως και συνεπώς η απόλυτη ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία είναι ένα στρατηγικού χαρακτήρα πλεονέκτημα που διαθέτει η Μόσχα έναντι του κ. Ερντογάν. Οι εναλλακτικές πηγές, όπως το Ιράν, κάθε άλλο παρά είναι ασφαλείς για την Τουρκία, καθώς με την Τεχεράνη υπάρχει σφοδρή αντιπαράθεση και υπόγειος πόλεμος για το μέλλον της Συρίας αλλά και για την έκβαση της σύγκρουσης σιιτών - σουνιτών στη Μέση Ανατολή.
 

Ο επικεφαλής της Turcas δεν κρύβει ότι το φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο και η ύπαρξη ενός ακόμη αγωγού σε αυτούς που συνδέουν την Τουρκία με τη Ρωσία, το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν και το Ιράκ θα τη βοηθήσει να διαπραγματευθεί καλύτερα και τις τιμές που προμηθεύεται το φυσικό αέριο, καθώς πλέον ο λόγος γίνεται για απορρόφηση του ισραηλινού και αργότερα του κυπριακού φυσικού αερίου σχεδόν αποκλειστικά από την τουρκική αγορά.
 

Κλειδί πλέον είναι η αποκατάσταση των σχέσεων Ισραήλ - Τουρκίας και φυσικά το λύσιμο του γόρδιου δεσμού στο Κυπριακό. Πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι η τοποθέτηση αγωγού στον βυθό δεν απαιτεί την άδεια του παράκτιου κράτους, παρά μόνο την ενημέρωσή του και τη συναίνεση για το «δρομολόγιο» που θα ακολουθήσει ο αγωγός στον βυθό της ΑΟΖ του. Έτσι... 

η λύση του Κυπριακού θα συνέβαλλε στην απρόσκοπτη κατασκευή του αγωγού και συγχρόνως στην αύξηση της χωρητικότητάς του, ώστε να απορροφήσει και το κυπριακό φυσικό αέριο.
 

Μια ακόμη συνάντηση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ πραγματοποιήθηκε μυστικά στο Λονδίνο, στην οποία συμμετείχαν ανώτατοι αξιωματούχοι των δύο χωρών αναζητώντας λύση στη διένεξη για το «Μαβί Μαρμαρά», που έχει οδηγήσει σε πλήρες ρήγμα τις διμερείς σχέσεις από το 2010. Από τουρκικής πλευράς επικεφαλής ήταν ο υφυπουργός Εξωτερικών Φεριντούν Σινιρλίογλου και από ισραηλινής ο ειδικός διαπραγματευτής Τζόζεφ Σιετσανόβερ και ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας Τζέικομπ Νάγκελ.
 

Παρά το γεγονός ότι τουρκικές πηγές έκαναν λόγο για πρόοδο που θα επιβεβαιωθεί σε μια επόμενη συνάντηση, οι Ισραηλινοί ήταν αρκετά πιο επιφυλακτικοί. Τα ισραηλινά ΜΜΕ ανέφεραν ότι «εξεταστήκαν τα επίμαχα ζητήματα, αλλά δεν επιτεύχθηκε συμφωνία». Αντιθέτως, η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ ανέφερε ότι «οι ομάδες πραγματοποίησαν πρόοδο για την οριστικοποίηση της συμφωνίας και γεφύρωση του χάσματος και συμφώνησαν ότι η συμφωνία πρέπει να οριστικοποιηθεί στην επόμενη συνάντηση, η οποία θα πραγματοποιηθεί πολύ σύντομα».

 

Εφόσον υπάρξει γεφύρωση των διαφορών, είναι δεδομένο ότι θα ανοίξει ο δρόμος για συνομιλίες σχετικά με το φυσικό αέριο και τότε η πίεση θα στραφεί όλη στην Κύπρο.
 

Δεν είναι τυχαίο ότι με αφορμή τον τρίτο γύρο αδειοδοτήσεων της Κύπρου και των σκληρών αντιδράσεων της Άγκυρας και από κοντά και του Ακιντζί, οι απειλές και οι προειδοποιήσεις δεν αφορούν μόνο τις έρευνες για υδρογονάνθρακες αλλά και για την εξαγωγή τους.
 

Εξάλλου ο Ακιντζί με κάθε ευκαιρία πλέον θέτει το ζήτημα απαιτώντας να έχει σε κάθε περίπτωση λόγο για το θέμα των υδρογονανθράκων, ενώ υποστηρίζει ανοικτά τον αγωγό προς την Τουρκία, προτιμώντας μάλιστα τα έσοδα από το φυσικό αέριο να διατεθούν για τη χρηματοδότηση της λύσης και ουσιαστικά για την αποζημίωση των Ελληνοκυπρίων, ώστε οι περιουσίες τους να παραμείνουν στα χέρια των καταπατητών Τουρκοκύπριων και των εποίκων.