ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ και ΜΟΝΤΕΡΝΟΣ ΣΥΡΙΖΟΠΛΗΚΤΟΣ ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Παλιγγενεσία και διχόνοια

Του ΚΩΣΤΑ ΛΕΟΝΤΑΡΙΔΗ

Εξέχοντα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ζητούσαν κατάργηση των παρελάσεων. Τις θεωρούσαν κατάλοιπα σκοτεινού εθνικοπατριωτισμού, θεσμό αναχρονιστικό. Κι αν διαφωνείς ακούς από ευγένεια τη γνώμη τους, μάλιστα ο σπόρος της κριτικής τους έπιασε τόπο. Θυμόμαστε βέβαια τις αντιδράσεις μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όταν περνούσαν από εξέδρες επισήμων. Μουντζώματα, στροφή της κεφαλής στην αντίθετη πλευρά ως εφηβικές υποθήκες για κατοπινούς αγώνες. Κάπου ανάμεσα στο πλήθος, γονείς με την αγανάκτηση της ωριμότητας θαύμαζαν την επιτυχή παράδοση της σκυτάλης στους νεότερους.
 

Το κίνημα κατάργησης των παρελάσεων έληξε άδοξα μόλις ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε τις τύχες της χώρας, ασκούμενος στην τέχνη των έντιμων συμβιβασμών με τους συνένοικους ΑΝΕΛ. Μάλλον συμφωνούμε στο εξής: Υπό τις παρούσες συνθήκες, τα στίλβοντα άρματα μάχης και η αλκή συμμετεχόντων που πιστοποιείται από τα έμψυχα τμήματα ευθύκορμων δεν τονώνουν το συλλογικό ηθικό – ούτε ως εθιμικό διάλειμμα. Οπως κάθε χρόνο, η επέτειος της παλιγγενεσίας θα αποδελτιωθεί από λόγους επισήμων, μεστούς προτροπών και αναβάπτισης αξιακών κωδίκων· κι από καθέδρας υπερφίαλο διδακτισμό σε ευδιάκριτες περιπτώσεις.

 Κυρίαρχη λέξη, διαχρονικώς ευχετικός σύνδεσμος; Ομοψυχία.  

Μέρα που ερχεται, ας το ξανασκεφθούμε. Αυτό καθιστά ακόμα πιο εκπληκτικό το ιστορικό γεγονός της ελληνικής επανάστασης, σε παγκόσμια κλίμακα: Το εγχείρημα αποτίναξης του τουρκικού ζυγού έγινε υπό συνθήκες άγριας φαγωμάρας των επαναστατημένων, σχεδόν από την αρχή:  

 

Το διάστημα 1823-1825 ένας λυσσώδης εμφύλιος (σε δύο φάσεις) εξελισσόταν, θεόσταλτος σύμμαχος της Υψηλής Πύλης. Φιλικοί, κοτζαμπάσηδες, Μωραΐτες, Υδραίοι, Ρουμελιώτες, οπλαρχηγοί και λοιπές δυνάμεις έδιναν μεταξύ τους τον αγώνα τον κακό για του γένους το καλό. Είναι από τα κεφάλαια της ιστορίας μας –όπως και ο μεταπολεμικός εμφύλιος–που στην πλατιά μάζα ημών των ιδίων αποθηκεύεται συνοπτικά ως άγνωστος πόλεμος. Αναγνώσεις λίγων αράδων, φευγαλέα ακούσματα, τέλος. 

Οι περισσότεροι αναγνωρίζουμε στη μορφή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη τον κορυφαίο μεταξύ πολλών αθάνατων αγωνιστών. Κι οι ίδιοι συναινούμε με γενναιότητα: ξεχνάμε είτε αγνοούμε τους λόγους που οδήγησαν τον Γέρο του Μοριά δυο φορές στη φυλακή. Τη μια μεσούντος του επαναστατικού εμφυλίου, τη δεύτερη στου Οθωνα τα χρόνια με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. 

Το όνομα του Δημήτρη Νενέκου (ως «νενέκοι»...) επανέκαμψε τα τελευταία χρόνια από τα αζήτητα, στην πλέον απαξιωτική νέα έκδοση με σφραγίδα των (επί παντός) ακτιβιστών που θα άλλαζαν την Ευρώπη. Ανδρειωμένος, υποψήφιος για ήρωας του ’21 στην αρχή ο Νενέκος, υπέκυψε κατόπιν στα χρήματα του Ιμπραήμ, Ιούδας μέχρι τέλους. Αργότερα, η δολοφονία του Καποδίστρια και η ενθρόνιση ενός έφηβου Βαυαρού σφράγισαν το ιδρυτικό φορτίο του νεοελληνικού κράτους: διχόνοια στα μικρά και στα μεγάλα.