ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Σκλήρυνση και απάθεια

Του Χρήστου Χωμενίδη

 

Ο φίλος μου ήταν σοκαρισμένος. Όχι με τη γάτα των Ιμαλαΐων. Όχι με τον σερβιτόρο-πρωθυπουργικό σύμβουλο. Όχι με την ανακήρυξη του κυρίου Τσίπρα, φανατικού εχθρού της μη κρατικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, σε επίτιμο διδάκτορα ιδιωτικού πανεπιστημίου της Σμύρνης. Αλλά με το πόσο γρήγορα ξεθώριασαν, ξεχάστηκαν σχεδόν, τα παραπάνω τερατώδη περιστατικά. Με το πόσο εύκολα γυρίζει πλέον η σελίδα.

"Εάν κάπου αλλού, κάποτε άλλοτε, είχε αποκαλυφθεί ότι ο εν αναμονή πρωθυπουργός συναντιόταν κρυφά με μεγάλους εκδότες, για να υποβάλει ή για να ακούσει έστω, προσωπικά αιτήματα, οι αντιδράσεις της κοινής γνώμης θα ήταν σεισμικές και αλυσιδωτές. Και αν η κυβέρνηση αντί να προκαλέσει τους κατηγόρους της 'βγάλτε ό,τι στοιχείο έχετε αμέσως στο φως! Καθαρός ουρανός αστραπές δεν φοβάται!', προειδοποιούσε πως τυχόν δημοσιοποίηση υποκλαπέντων στοιχείων αποτελεί κακούργημα, το οποίο επιφέρει άμεση σύλληψη, τότε η κυβέρνηση εκείνη θα είχε φάει τα ψωμιά της, Στην Ελλάδα αντιθέτως του 2016, κάθε θαύμα διαρκεί τρεις ημέρες. Κάθε αίσχος ακόμα λιγότερες...".

"Δυό εκδοχές υπάρχουν" του απάντησα. "Είτε -κάτω από την φαινομενική απάθειά τους- οι Έλληνες σημειώνουν τα αλλεπάλληλα ολισθήματα της κυβέρνησης και θα την ανταμείψουν στις εκλογές, στέλνοντάς την στον αγύριστο. Είτε πράγματι δεν θα ιδρώσει το αυτί τους, ώσπου να στερέψει τελείως η τσέπη τους."

"Εσύ τι πιστεύεις;"

"Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. 

Ψέμματα. Η αλήθεια είναι εντελώς απογοητευτική. Ένα κρίσιμο ποσοστό των συμπολιτών μας έχει υποστεί ηθική σκλήρυνση. Διατελεί σε μόνιμη απάθεια. Όχι μονάχα δεν προσδοκά από τους εκλεγμένους του ηγέτες να διαθέτουν ξεχωριστές ικανότητες στη διαχείριση των κοινών υποθέσεων. Δεν απαιτεί καν από εκείνους να είναι ηθικά άμεμπτοι. Μπορούν ακόμα και να πιάνονται σχεδόν στα πράσα, αρκεί να έχουν το θράσος να θολώνουν τα νερά, εξαπολύοντας μύδρους εναντίον των αντιπάλων τους. Ή εναντίον των "παντοδύναμων” ξένων, οι οποίοι απεργάζονται –δήθεν– την ανατροπή τους. Η ρητορική των κομμάτων και των επικεφαλής τους θυμίζει ολοένα και περισσότερο την αλησμόνητη "Λάμψη” του Νίκου Φώσκολου. Μιλάνε δηλαδή σαν τους κακούς –ή τους καλούς–στα Μίκυμάους."

"Θεραπεία υπάρχει;"

"Η αρρώστια έχει πολύ βαθιές ρίζες. Να σου θυμίσω τη φράση που είπε –υποτίθεται– ο Ανδρέας Παπανδρέου για διοικητή ΔΕΚΟ στα μέσα της δεκαετίας του ’80; "Καταλαβαίνω να κάνει ένα δωράκι στον εαυτό του αλλά όχι και οκτακόσια εκατομμύρια δραχμές!”. Να σου θυμίσω τα σκάνδαλα της Μεταπολίτευσης; Την διασπάθιση, αμέσως μετά τον πόλεμο, των πακτωλών του σχεδίου Μάρσαλ; Το δάνειο του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, το οποίο σχεδόν ξεκοκαλίστηκε πριν φτάσει στους μαχόμενους αγωνιστές του 1821; 

Από γενέσεως σχεδόν της Νέας Ελλάδας σχηματίστηκε και παγιώθηκε η αντίληψη ότι το πολιτεύεσθαι αποτελεί μέθοδο, κυρίως, πλουτισμού. Ότι όποιος καταλαμβάνει δημόσιο αξίωμα, χώνει ακαριαία το δάχτυλο στο μέλι.

Πέρα όμως από τα ολισθήματα του πολιτικού προσωπικού, η ηθική σκλήρυνση οφείλεται σε κάτι δομικότερο:  

Στο πελατειακό κράτος που υπεκατέστησε στην πατρίδα μας το κοινωνικό κράτος της Ευρώπης. 

Κάθε σχεδόν ανάγκη του πολίτη, κάθε αίτημά του προς τη διοίκηση διεκπεραιωνόταν μέσα από τα ανθρωποδίκτυα, διασπείροντας έτσι τη διαφθορά. Είχες ανάγκη από ένα κρεββάτι σε νοσοκομείο; Πίστευες πως αξίζεις μια πιο εύκολη θητεία στο στρατό ή μία θέση απασχόλησης στο δημόσιο; Απευθυνόσουν χωρίς δεύτερη σκέψη στον βουλευτή. Άντε στον δήμαρχό σου. Εσύ δεν τον είχες εκλέξει, κομίζοντάς σου ψηφαλάκια ανηψιών και συμπεθέρων; Είχε έρθει η ώρα να ανταποδώσει. Και πράγματι ανταπέδιδε.

Επί δεκαετίες –για να μην πω αιώνες– τα πολιτικά γραφεία στην πρωτεύουσα κάθε νομού λειτουργούσαν σαν παραρτήματα του δημοσίου. Πανίσχυροι γραμματείς, πρόσωπα-κλειδιά, τηλεφωνούσαν καθημερινά σε προϊσταμένους εφοριών για να καταχωνιάσουν φακέλους. Σε αστυνομικούς διευθυντές για να σβήσουν κλήσεις. Και φυσικά ενημέρωναν τους ψηφοφόρους ότι τα αιτήματά τους ικανοποιήθηκαν.

Η παντοδυναμία του "μέσου”, του "δοντιού”, κατέστησε τους Έλληνες εξαιρετικά ανεκτικούς στα σκάνδαλα των μεγάλων. 

Η φράση "όλοι μαζί τα φάγαμε”, όσο κι αν πολεμήθηκε από τους υποκριτές, περιέγραφε μια πραγματικότητα. Λησμόνησε, φευ, ο Θεόδωρος Πάγκαλος να προσθέσει ότι δεν φάγαμε όλοι τις ίδιες ποσότητες. Και με την ίδια βουλιμία.

Το ελληνικό κράτος μπορεί να φαλίρισε το 2010, οι νοοτροπίες όμως δεν αλλάζουν μέσα σε ένα χρόνο ή σε μία εξαετία. Βασικό μέλημα άλλωστε των κυβερνώντων και μετά το Καστελόριζο ήταν να προστατεύσουν, όσο μπορούσαν, τις φίλιες συντεχνίες τους. Για αυτό και τα μνημόνια ποτέ δεν εφαρμόστηκαν ως έπρεπε στο μεταρρυθμιστικό τους σκέλος.

Ερχόμενη στα πράγματα η αυτοαποκαλούμενη Αριστερά (το Περονικό Κόμμα Ελλάδας όπως εγώ το ονομάζω), το πρώτο που έκανε ήταν να αμολήσει τους "descamisados” της προς κατάληψιν των δημοσίων θέσεων. Το ηθικό δήθεν πλεονέκτημα δεν επέβαλλε ούτε τη στοιχειώδη τήρηση των προσχημάτων. Γκαρσόνι-ξεγκαρσόνι ο κύριος Καρανίκας, είχε αγωνιστεί στα νέα "Δεκεμβριανά”, πετώντας –υποθέτω- μολότωφ. Του άξιζε άρα μια ανταμοιβή…"

"Θεραπεία υπάρχει;"

"Εφόσον δεν αλλάξαμε μυαλά χρεοκοπώντας, δεν βλέπω τι λογής σοκ θα μπορούσε να μας συνεφέρει. 
 

Μια ιστορική καταστροφή υπό την έννοια της απώλειας εθνικού εδάφους; Ποιος θα το ευχόταν; 


Μια δικτατορία, υπό μανδύα; Ποιος θα το κατάπινε; 
 

Το πιθανότερο είναι... 

να σερνόμαστε, ποτέ κάπως καλύτερα – πότε πολύ χειρότερα, ώσπου να πεθάνουμε.  

Οι λαοί δεν αλλάζουν παρά δια της παιδείας. Μα και η παιδεία θέλει χρόνο για να φέρει ευεργετικά αποτελέσματα. 
 

Ο αρμόδιος άλλωστε υπουργός της, αντί να ξεκινήσει μια εκ βάθρων μεταρρύθμιση από την πρώτη δημοτικού, διαπληκτίζεται με τους μητροπολίτες για το μάθημα των θρησκευτικών. Σάμπως οι μαθητές, αν πάψουν να διδάσκονται τα ευαγγέλια, θα βελτιωθούν στη γλώσσα ή στα μαθηματικά. "Δυό γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχερώνα” κατά το λαϊκώς ρηθέν…"