TOYΡΚΙΑ - ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Κίνδυνοι και ευκαιρίες για την Ελλάδα από τον ρωσοτουρκικό "πόλεμο"

Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗ

Το δόγμα του Αχμέτ Νταβούτογλου «κανένα πρόβλημα με τους γείτονες» μετατρέπεται σταδιακά σε «πολλά προβλήματα με όλους τους γείτονες» καθώς, μετά την κρίση που προκάλεσε στις σχέσεις με τη Μόσχα η κατάρριψη του Su-24, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα με την οποία συνορεύει η Τουρκία και διατηρείται ένα modus vivendi στις σχέσεις τους.

Μετά τη Συρία, το Ιράκ, την Αρμενία, τώρα και η Ρωσία προστίθεται στον κατάλογο των γειτόνων με τους οποίους έχει σχεδόν πολεμικές σχέσεις. Επίσης και το Ιράν εμφανίζεται πλέον ιδιαίτερα επιφυλακτικό απέναντι στο καθεστώς Ερντογάν, θεωρώντας ότι αποτελεί τον πολιορκητικό κριό των σουνιτών, των πλούσιων αραβικών κρατών του Κόλπου. Και επιπλέον η Τουρκία έχει παγωμένες διπλωματικές σχέσεις με τους δύο άλλους μεγάλους περιφερειακούς «παίκτες», το Ισραήλ και την Αίγυπτο.

Η ρωσοτουρκική κρίση εκτιμάται ότι θα έχει βάθος: ακόμη κι αν οι σχέσεις αποκατασταθούν, η βαθύτατη καχυποψία, η κατάρρευση της εμπιστοσύνης, το εντονότατο αίσθημα αποκατάστασης του πληγωμένου κύρους της Ρωσίας και το αίσθημα προδοσίας από μια χώρα που θεωρούσε φιλική, δεν πρόκειται να επιστρέψουν στο ορατό μέλλον τις ρωσοτουρκικές σχέσεις στην προ του επεισοδίου εποχή.

Στο σκηνικό αυτό που διαμορφώνεται, η Ελλάδα αναζητεί λεπτές ισορροπίες καθώς η ρωσοτουρκική κρίση προσφέρει ευκαιρίες διπλωματικές και οικονομικές αλλά κρύβει και κινδύνους καθώς πρέπει να ελεγχθεί κάθε πειρασμός της τουρκικής ηγεσίας για την καταφυγή στη γνωστή τακτική της εξαγωγής εσωτερικών προβλημάτων προς την Ελλάδα και το Αιγαίο.

Στο υπουργείο Εξωτερικών πιστεύουν ότι η Τουρκία, απομονωμένη από όλους σχεδόν τους γείτονές της, θα πρέπει να αντιληφθεί τη σημασία της διατήρησης του modus vivendi στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, της αποφυγής εντάσεων και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων συνεργασίας παρά τα προβλήματα που υπάρχουν στις διμερείς σχέσεις.

Η Αθήνα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και έχει καταγράψει με προβληματισμό το γεγονός ότι παρά την κρίση με τη Μόσχα συνεχίστηκε κανονικά η παράνομη δραστηριότητα της τουρκικής Αεροπορίας στο Αιγαίο, με παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου και παραβάσεις του FIR Αθηνών. Δεν κρύβουν μάλιστα στο υπουργείο Εξωτερικών την ανησυχία για το γεγονός ότι η Τουρκία του Ερντογάν γίνεται όλο και πιο απρόβλεπτη και αλαζονική στις διεθνείς σχέσεις της.

(...) Σε διπλωματικό επίπεδο, ήταν εντυπωσιακή η παρέμβαση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, που υπενθύμισε δημοσίως στην Τουρκία τις χιλιάδες παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, οι οποίες αποτελούν μόνιμη πρακτική, επικαλούμενος μάλιστα στοιχεία για τα όποια τον είχε ενημερώσει την προηγουμένη ημέρα, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν, ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς.

Στο Κυπριακό, η Ρωσία είναι πλέον δεδομένο ότι θα έχει καθοριστικό ρόλο αποτελώντας και πάλι ασπίδα για την Κύπρο σε κάθε προσπάθεια άσκησης πίεσης για επιβολή μη συμφωνημένων λύσεων, ενώ ένα πρώτο δείγμα γραφής έδωσε ο ίδιος ο κ. Λαβρόφ εν όψει της επίσκεψής του στο νησί την Τρίτη και την Τετάρτη.

Η ρωσική πλευρά πρότεινε η συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μ. Ακιντζί να γίνει στην Πράσινη Γραμμή. Ο τελευταίος επέμεινε να υποδεχθεί τον κ. Λαβρόφ στο γραφείο του στα Κατεχόμενα και το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ματαίωσε τη συνάντηση, καθώς δεν ήθελε μια τέτοια επίσκεψη να θεωρηθεί ως έμμεση αναγνώριση του ψευδοκράτους.

Ο «οικονομικός» και «τουριστικός» πόλεμος με τους οποίους αντιδρά το Κρεμλίνο δημιουργούν συγκεκριμένες ευκαιρίες για την Ελλάδα: 

Η ταξιδιωτική οδηγία που φθάνει σχεδόν στα όρια της απαγόρευσης για τη μετάβαση Ρώσων τουριστών στην Τουρκία, αφήνει τη μεγάλη ρωσική τουριστική αγορά χωρίς έναν ακόμη δημοφιλή προορισμό, μετά και τη διαγραφή του αιγυπτιακού θέρετρου Σαρμ Ελ Σέιχ από τον κατάλογο των ρωσικών tour operators.

Παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται τα τελευταία χρόνια και έχουν ενταθεί το τελευταίο διάστημα από τη ρωσική κυβέρνηση να συγκρατήσει τους Ρώσους τουρίστες και να τους στρέψει στο εσωτερικό, είναι σαφές ότι μετά την κρίση με την Τουρκία οι προορισμοί που αποκτούν προνομιακή θέση στο κλείσιμο των ρωσικών πακέτων είναι η Ελλάδα και η Κύπρος.

Με τον αριθμό των ρωσικών αφίξεων στην Αίγυπτο να φθάνουν, σύμφωνα με στοιχεία, τις 2,6 εκατ. και περισσότερες από 3 εκατ. αφίξεις στην Τουρκία (και έσοδα για την Τουρκία τουλάχιστον στα 10 δισ. δολάρια ετησίως), είναι προφανής η ευκαιρία που παρουσιάζεται για την ελληνική τουριστική βιομηχανία.

Αλλά και στον τομέα των αγροτικών προϊόντων ανοίγουν παράθυρα ευκαιρίας. Η κρατική υπηρεσία προστασίας καταναλωτών Rospo­treb­nadzor ανακοίνωσε ότι αποσύρονται από τη ρωσική αγορά τουρκικά προϊόντα για «πρόσθετους υγειονομικούς ελέγχους».

Εκατοντάδες τουρκικά φορτηγά διεθνών μεταφορών έχουν μπλοκαριστεί στα σύνορα με τη Ρωσία, προκαλώντας ασφυξία στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα της Τουρκίας, η οποία έχει εκμεταλλευτεί το εμπάργκο της Δύσης προς τη Ρωσία, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, αυξάνοντας τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων κατά 19% στα 4 δισ. δολ.