ΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ : Ξεθωριασμένα έθιμα

Του ΚΩΣΤΑ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

Παραμονή Χριστουγέννων και το μόνο που έχει απομείνει από το θρησκευτικό περιεχόμενο της εορτής είναι μόνο η λέξη «Χριστούγεννα».  

Δεν παριστάνω το θρησκευόμενο που του λείπει η Λειτουργία, γιατί πιστεύω πως, αν πιστεύει κανείς, βρίσκει τρόπους να επικοινωνεί με τον θεό του, όποιος κι αν είναι, όπου κι αν βρίσκεται ο πιστός.

Μιλάω για το κλίμα της εορτής, αυτό που παραδοσιακά, ανεξάρτητα από το τελετουργικό της ορθοδοξίας, μας παραδόθηκε από τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας, ανθρώπους όχι ιδιαίτερα θρησκευτικά λειτουργικούς, αλλά σαφέστατα ευσεβείς, δηλαδή με σεβασμό σ' ό,τι παρέλαβαν απ' τους δικούς τους παππούδες και γιαγιάδες αιώνες πριν. 

Και, ξέρετε, η εορταστική ευσέβεια είχε να κάνει με συμπεριφορές, με δράσεις συγκεκριμένες, με συνταγές και διατροφή, με τελετουργικά οικογενειακής συνήθειας που ήταν καθορισμένα, απαιτητά και αναμενόμενα και κληροδοτούμενα από τους μεγάλους στους μικρότερους της οικογένειας.

Το αναμμένο τζάκι με το κοντοσούβλι να αργοψήνεται, το χριστόψωμο, ο οικιακός μπακλαβάς, τα κάλαντα, τα καινούργια ρούχα και παπούτσια των παιδιών, οι ανταλλαγές των δώρων, όχι των τυπικών αλλά των αναγκαίων.

Βέβαια ήταν και το πρωινό ξύπνημα για τη λειτουργία των Χριστουγέννων, όχι για τα παιδιά τουλάχιστον, μια εσωτερική ανάγκη θρησκευτικής πίστης, όσο η χαρά της σύναξης επί τω αυτώ, της απόλαυσης μιας μεγάλης ποίησης και μουσικής και η αταβιστική φωνή της κοινής καταγωγής που μας συνέχει πότε πότε και απαραίτητα πάντα στην ομαδική τελεστική εθιμοτυπία.

Αυτά όλα χάθηκαν μέσα στη μετα-μοντέρνα παγκοσμιοποίηση των εμπορευματικών ηθών, των τυποποιημένων ευχών και των τυποποιημένων δώρων, της τυποποιημένης διασκέδασης και της διάλυσης της μείζονος οικογένειας εις τα εξ ων συντίθεται.

Χρόνια πολλά.