ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΡΙΖΟΠΛΗΚΤΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Οι δύο ψυχές του ΣΥΡΙΖΑ

Toυ ΠΑΝΤΕΛΗ ΚΑΨΗ

Αυτή την εβδομάδα είδαμε λίγο πιο καθαρά τις δύο ψυχές του ΣΥΡΙΖΑ. 

Η πρώτη εκφράστηκε από τον Χρήστο Σπίρτζη. Τακτική Βασιλάκη Καΐλα όπως θα θυμούνται οι παλαιό­τεροι: κάνω ό,τι ορίζει το Μνημόνιο, αλλά με κλάμα, πολύ κλάμα. Ελπίζω έτσι ότι οι ψηφοφό­ροι θα πουν πως ακολουθώ μεν την ίδια πολιτική με τους προηγού­με­νους, αλλά τουλά­­χιστον είμαι καλό παιδί. 

Η δεύτερη εκφράστηκε από τον πρόεδρο του ΤΑΙΠΕΔ, τον Στέργιο Πιτσιόρλα. Ο οποίος δεν υπέγραψε μόνο αλλά και υπερασπί­στηκε την ιδιωτικοποίηση των αεροδρομίων, επισημαίνοντας τα προφανή: επενδύσεις, θέσεις εργασίας, εμπιστοσύνη στην οικονο­μία, εκσυγχρονισμός των τουριστι­κών υποδομών. Θέση που παραπέ­μπει πολύ περισσότερο σε ένα εκσυγ­χρονιστικό ΠΑΣΟΚ παρά σε ένα ριζοσπαστικό κόμμα της Αριστεράς.

Η πρώτη είναι η αριστερή, λαϊκιστική ψυχή του ΣΥΡΙΖΑ. 

Η δεύτερη η σοσιαλδημοκρατική του ψυχή, απολύτως μειοψηφική σε επίπεδο στελεχών.  

Στο διά ταύτα δεν υπάρχει διαφοροποίηση. Τουλάχι­στον μέχρι τώρα. Αμφότερες υπηρε­τούν το Μνημόνιο.  

Βάσιμα βέβαια κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι αν δεν πιστεύεις μια πολιτική, τότε δεν μπορείς και να την εφαρμόσεις. Αν αύριο, για παράδειγμα, ο κ. Σκουρλέτης ή ο κ. Δρίτσας αρχίσουν να εφευρίσκουν κωλύματα στη λειτουργία των ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων ή αν στέλνουν πρόσφυγες και σκουπίδια στο Ελληνικό, τότε οι ιδιωτικοποιήσεις δεν πρόκειται να αποδώσουν.

Το ποια ψυχή θα επικρατήσει, ωστόσο, έχει μεγάλη σημασία και για έναν ακόμα λόγο: ποιο «αφήγημα», όπως έχουμε μάθει να λέμε, θα επιλέξει η κυβέρνηση προκειμένου να δικαιολογήσει τη μεγάλη στροφή του καλοκαιριού. Δεν πρόκειται για στενά επικοινω­νιακό ζήτημα. Η ερμηνεία που θα δώσει στη νέα πολιτική της μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στον δημιουργικό ρεαλισμό και στην καταστροφική ουτοπία. Στο αν θα αναγνωρίσουμε επιτέλους ως κοινωνία τα πραγματικά προβλή­ματα της χώρας, ώστε να επιδιωχθεί μια ευρύτερη συναίνεση, ή αν θα συντηρήσουμε τον απλουστευτικό λαϊκιστικό λόγο που μας οδηγεί για κάθε βήμα που πάμε μπροστά να κάνουμε δύο βήματα πίσω.

Στις εκλογές επικράτησε η δεύτε­ρη εκδοχή: αμάρτησα για τα παιδιά μου. 

Λογικό. Δεν υπήρχε χρόνος για μια ουσιαστική ιδεολογική και πολι­τι­κή επανατοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Θα πρέπει να είναι φανερό, ωστόσο, ότι μια τέτοια αμυντική προσέγγιση δεν μπορεί να αντέξει σε βάθος χρό­νου. Οσα παράλληλα ρουσφέτια και αν σκαρφιστεί η κυβέρνηση, η πραγμα­τικότητα είναι αμείλικτη. Και ο κίνδυνος της γελοιοποίησης, με το επαναλαμβα­νόμενο κλάμα, πολύ πιο κοντά απ' ό,τι νομίζει το Μαξίμου.

Αλλωστε, οι πολίτες μπορούν εύκολα να καταλάβουν τις αντιφάσεις. Αν η εφαρμογή του Μνημονίου και η αναδιάρθρωση του χρέους είναι ο μόνος δρόμος για να γυρίσει η οικονομία στην ανάπτυξη, τότε αυτή είναι η σωστή πολιτική. Αν κλαις επειδή κάνεις το σωστό, τότε είσαι είτε ανόητος είτε υποκρι­τής. Για να μην ανακαλέσουμε ζητήματα ηθικής. Αν ήταν προσκυνημένοι γερμανοτσολιάδες οι προηγούμενοι επειδή εφάρμοζαν αυτή την πολιτική, τότε εσύ τι είσαι; Γερμανοτσολιάς από ανάγκη;

Ο επαναπροσδιορισμός του ΣΥΡΙΖΑ, με άλλα λόγια, είναι αναπό­φευκτος. Αργά ή γρήγορα. Δυστυ­χώς, δεν θα είναι μια απλή διαδικα­σία: 

Στην καρδιά τους, αν όχι και στο μυαλό τους, τα περισσότερα στελέχη του είναι οπαδοί της ρήξης. Μια ανοικτή σοσιαλδημοκρατική στροφή μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά τραυματική και στη Βουλή. Ιδίως σε συνδυασμό με τα νέα επώδυνα μέτρα που προγραμμα­τίζονται. Στον ΣΥΡΙΖΑ το γνωρίζουν. Γι' αυτό και καταβάλλεται τεράστια προσπάθεια να αλώσουν το κράτος και τους θεσμούς. Προωθούν σε όλες τις θέσεις τους δικούς τους χωρίς να τηρούν ούτε τα προσχή­ματα. Εχουν βάλει στο στόχαστρο τα Μέσα Ενημέ­ρωσης με διαδικασίες που θυμίζουν Τουρκία του Ερντο­γάν, έξω από κάθε ευρωπαϊκό πλαίσιο. Παρεμβαίνουν, και μάλιστα νομοθετικά, ακόμα και στη Δικαιοσύνη, προκαλώντας την έκρηξη της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ευτέρπης Κουτζαμάνη. Στο μυαλό ορισμένων είναι φανερό ότι επιδιώκεται η επιβίωση του ΣΥΡΙΖΑ ως μηχανισμού εξουσίας. Μια ήπια εκδοχή του τσαβισμού ή του περονισμού. Μόνο που ένα τέτοιο μοντέλο δεν είναι ούτε οικονομικά βιώσιμο ούτε θεσμικά συμβατό με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Γι' αυτό και είναι καταδικασμένο να αποτύχει.

Στην αντιπολίτευση παρακολου­θούν τις εξελίξεις και προβληματίζο­νται για το τι θα κάνουν αν η πλειο­ψη­φία του ΣΥΡΙΖΑ καταρρεύσει. Αν χρειαστεί να βάλουν ξανά πλάτη για να μη βρεθεί η χώρα εκτός ευρώ. Παρά τη δημόσια αδιαλλαξία, λίγοι πιστεύουν ότι θα την αρνηθεί ή ότι θα οδηγήσει τη χώρα σε μια ακόμα πρόωρη εκλογική αναμέτρηση. Αυτήν τη φορά, ωστόσο, είναι αποφασισμένη να βάλει σκληρούς όρους. Το κρίσιμο ερώτημα όμως είναι αν θα μπορέσουμε να δημιουρ­γήσουμε τις προϋποθέσεις πραγμα­τικής συναίνεσης ή θα έχουμε μια επανάληψη του πειράματος Παπαδήμου: πολύ αργά, πολύ λίγο. Αλλωστε, και η αντιπολίτευση χτίζει σιγά σιγά το νέο της αφήγημα πάνω σε μια λογική κόκκινων γραμμών. Λίγοι σκέφτονται ότι σύντομα μπορεί να κληθούν να εφαρμόσουν όσα σήμερα ξορκίζουν.