Υπερψηφίστηκε τελικώς κατά πλειοψηφία από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής, αν και με ρωγμές στο κυβερνητικό στρατόπεδο, το νομοσχέδιο για το σύμφωνο συμβίωσης.
«Αγκάθι» αποτελεί το περιβόητο άρθρο 12, το οποίο, σύμφωνα με τους βουλευτές των ΑΝΕΛ, αφήνει ανοιχτό το θέμα της τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ν. Παρασκευόπουλος, πάντως, δεσμεύθηκε να προχωρήσει σε σχετικές «βελτιώσεις» στο επίμαχο άρθρο, ξεκαθαρίζοντας ότι το θέμα της τεκνοθεσίας θα εξεταστεί σε δεύτερο χρόνο.
Τι προβλέπει όμως το νέο νομοσχέδιο; Τι αλλάζει στον θεσμό, ποια δικαιώματα αποκτούν τα ζευγάρια που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης και τι ισχύει στο εξωτερικό; Με τη βοήθεια του νομικού ειδικού στα ανθρώπινα δικαιώματα και Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης, Βασίλη Σωτηρόπουλου, η «Κ» επιχειρεί να δώσει τις απαντήσεις.
1. Τι αλλάζει –κωδικά– στον θεσμό του συμφώνου συμβίωσης με το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης;
Το νέο σύμφωνο συμβίωσης λύεται «πιο δύσκολα» (ελάχιστος χρόνος το τρίμηνο), προβλέπει εξίσωση με τα περιουσιακά δικαιώματα των συζύγων (ίδια κληρονομικά δικαιώματα) και τείνει να εξισώσει επίσης τα δικαιώματα κοινωνικοασφαλιστικού, εργατικού και φορολογικού δικαίου.
2. Τι προβλέπεται στα κληρονομικά θέματα;
Για τα κληρονομικά προβλέπεται πλήρης εξίσωση με τα δικαιώματα των συζύγων, ενώ μέχρι τώρα ο επιζών σύντροφος με σύμφωνο συμβίωσης κληρονομούσε ένα μέρος μόνο της περιουσίας εξ αδιαθέτου. Τώρα θα κληρονομεί κανονικά ως σύζυγος, αλλά θα έχει και δικαίωμα παραίτησης από την ελάχιστη κληρονομιά (τη «νόμιμη μοίρα»).
Ναι, εκτός από το ζήτημα του τεκμηρίου πατρότητας του παιδιού που θα γεννηθεί κατά τη διάρκεια του συμφώνου. Για τα ομόφυλα ζευγάρια δεν προβλέπεται αντίστοιχο τεκμήριο, δηλαδή πολύ απλά ο σύντροφος δεν αναγνωρίζεται ως γονέας του παιδιού που έχει αποκτήσει ο έτερος σύντροφος.
4. Τι προβλέπει στο θέμα της τεκνοθεσίας των ομόφυλων ζευγαριών;
Δεν προβλέπεται η από κοινού τεκνοθεσία, εκτός αν το ζευγάρι έχει συνάψει γάμο. Εάν ένας από τους δύο αποκτήσει βιολογικό τέκνο, με βάση το νομοσχέδιο όπως είναι αυτή τη στιγμή (17.12.2015), ο άλλος σύντροφος δεν έχει απολύτως κανένα δικαίωμα στο παιδί.
5. Αποκτούν τα ζευγάρια που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης τα ίδια δικαιώματα με τα παντρεμένα ζευγάρια; Οχι, υπάρχουν ορισμένες αποκλίσεις. Ταύτιση υπάρχει μόνο στα περιουσιακά.
6. Προβλέπεται διατροφή σε περίπτωση λύσης του συμφώνου συμβίωσης;
Αυτό δεν θα ρυθμίζεται ρητώς, ενώ στο σημερινό σύμφωνο υπάρχει ειδική
διάταξη. Πάντως, στο νέο σύμφωνο συμβίωσης ορίζεται ότι για τις σχέσεις
των δύο συντρόφων θα ισχύουν αναλογικά οι διατάξεις για τις σχέσεις των
δύο συζύγων.7. Μπορεί κάποιος να χρησιμοποιεί το επώνυμο του συντρόφου του;
Μόνο «κοινωνικά», όχι νομικά. Δεν μπορεί δηλαδή να αλλάξει το όνομα στην ταυτότητα προσθέτοντας το όνομα του συντρόφου. Ενώ στον γάμο έχει το δικαίωμα να προσθέσει στο επώνυμό του το επώνυμο του συζύγου.
8. Πώς λύεται το σύμφωνο συμβίωσης;
Είτε με συμφωνία είτε με εξώδικο μονομερώς. Το νέο νομοσχέδιο επιβάλλει την παρέλευση ενός τριμήνου από την επίδοση του εξωδίκου, ώστε να επέλθει η λύση. Είναι δηλαδή πιο «σταθερό»
.
9. Ποιες είναι οι σημαντικότερες διαφορές μεταξύ γάμου και συμφώνου συμβίωσης;
Ο τρόπος σύναψης, ο βαθμός δυσκολίας λύσης, η χρήση των επωνύμων, τα γονεϊκά δικαιώματα και οι ευνοϊκότερες φορολογικές διατάξεις που δεν φαίνεται ρητά να περνάνε και με το νέο νομοσχέδιο.
10. Αποτελεί δηλαδή το σύμφωνο συμβίωσης έναν πιο «χαλαρό» γάμο; Οχι, είναι δύο διακριτοί θεσμοί του οικογενειακού δικαίου, με εντελώς διαφορετικό ιστορικό, πολιτισμικό και κοινωνικό υπόβαθρο.
11. Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ του «ελληνικού» συμφώνου συμβίωσης και άλλων ευρωπαϊκών; Δεν υπάρχει ένα ενιαίο ευρωπαϊκό πρότυπο. Υπάρχουν νομοθεσίες που εξισώνουν το σύμφωνο συμβίωσης με τον γάμο, υπάρχουν όμως και απλά «σύμφωνα συγκατοίκησης». Οι χώρες της Ε.Ε. των οποίων η νομοθεσία δεν προβλέπει την καταχωρισμένη συμβίωση είναι οι Βουλγαρία, Εσθονία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία.
12. Τι ισχύει στο εξωτερικό σε σχέση με την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια;
Προβλέπεται δικαίωμα τεκνοθεσίας και για ομόφυλα ζευγάρια σε αρκετές χώρες, όχι όμως σε όλες. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε την Αυστρία που προέβλεπε δικαίωμα τεκνοθεσίας του βιολογικού τέκνου του ενός από τον άλλο μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια με σύμφωνο συμβίωσης, αποκλείοντας τα ομόφυλα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου