2015 και ΕΠΙΣΤΗΜΗ: Tα 10 κορυφαία επιστημονικά επιτεύγματα της χρονιάς και 3 μαύρα σημεία

Το κορυφαίο αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό «Science», όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος δημοσίευσε το Top 10 στην επιστήμη διεθνώς, το οποίο περιλαμβάνει σημαντικά επιτεύγματα, όπως η τεχνική γονιδιακής επεξεργασίας, τα διαστημικά ταξίδια για πρώτη φορά σε δυο νάνους πλανήτες και το πρώτο εμβόλιο για τον ιό έμπολα. Η λίστα συμπληρώνεται από τα μαύρα σημεία, όπως η καταστροφή μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από τους τζιχαντιστές.

Φέτος, κορυφαίο επιστημονικό επίτευγμα χαρακτηρίστηκε η ισχυρή τεχνική γονιδιακής επεξεργασίας CRISPR. Αν και η μέθοδος CRISPR-Cas9 στην πραγματικότητα δεν ανακαλύφθηκε φέτος, καθώς έχει «ηλικία» περίπου τριών ετών, είναι όμως μέσα στο 2015 που φανέρωσε τις εντυπωσιακές δυνατότητές της να επεμβαίνει στο DNA με πιο ακριβή τρόπο από κάθε άλλη τεχνική έως τώρα.

Η μέθοδος έχει ήδη προκαλέσει και ανησυχίες στην επιστημονική κοινότητα, καθώς φέτος τον Απρίλιο Κινέζοι ερευνητές, με επικεφαλής τον βιολόγο Γιουνγιού Χουάνγκ, ανακοίνωσαν πρώτοι ότι προχώρησαν σε σκόπιμη γενετική τροποποίηση ανθρωπίνου εμβρύου.

H κορυφαία δεκάδα συμπληρώνεται από τις εξής ανακαλύψεις και επιτεύγματα:

- Το ταξίδι για πρώτη φορά σε δύο νάνους πλανήτες: στον Πλούτωνα από το σκάφος New Horizons (Νέοι Ορίζοντες) και στη Δήμητρα από το σκάφος Dawn (Αυγή).

- Η ανάγνωση του γονιδιώματος του ηλικίας 8.500 ετών Ανθρώπου του Κένεγουικ στις ΗΠΑ, που επιβεβαιώνει ότι οι πρώτοι Αμερικανοί έχουν ασιατική καταγωγή.

Ο Homo Naledi.

- Η μεγάλη έρευνα που αποκάλυψε ότι η πλειονότητα των ψυχολογικών μελετών δεν μπορούν να αναπαραχθούν (επαληθευθούν) από άλλους επιστήμονες, γεγονός που μειώνει την αξιοπιστία τους.

- Η διεύρυνση της ανθρώπινης οικογένειας με την ανακάλυψη στη Νότια Αφρική του Homo naledi, ενός νέου είδους ανθρώπου που έρχεται να προστεθεί στο γένος Homo.

- Η επιβεβαίωση -μέσω «τομογραφίας» σεισμικών κυμάτων- ότι οι στήλες μάγματος που φθάνουν στην επιφάνεια της Γης, έχουν τη «ρίζα» τους στον πυρήνα του πλανήτη μας.

- Η ανακάλυψη του πρώτου εμβολίου για τον ιό Έμπολα

- Η γενετική τροποποίηση ενός μύκητα, ώστε να παράγει οπιοειδή (καταργώντας πλέον την αποκλειστικότητα της παπαρούνας του οπίου).

- Η ανακάλυψη ότι το λεμφικό σύστημα δεν σταματά στον λαιμό, αλλά επεκτείνεται και στον εγκέφαλο, λειτουργώντας ως «αποχέτευση» που τον καθαρίζει από τα απόβλητα.

- Η επιβεβαίωση του μυστηριώδους φαινομένου της κβαντικής διεμπλοκής (ή κβαντικού εναγκαλισμού), όπου δύο αντικείμενα, π.χ. σωματίδια, αλληλεπηρεάζονται ακαριαία από μεγάλες αποστάσεις.

Τρείς «μαύρες» εξελίξεις για την επιστήμη το 2015

Η φετινή χρονιά είχε και τις άσχημες στιγμές της για την επιστήμη. Σύμφωνα με το "Science", τρεις ήταν οι χειρότερες:

-Η καταστροφή από το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) του ναού του Βάαλ στην Παλμύρα και οι λοιπές αρχαιολογικές καταστροφές στην ίδια περιοχή, που αποτελούν εφιάλτη για αρχαιολόγους, ιστορικούς και κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο.

- Η αποκάλυψη ότι ούτε ο χώρος της επιστήμης είναι απαλλαγμένος σεξιστικών σκανδάλων, καθώς ακόμη και κορυφαίοι επιστήμονες όπως ο βρετανός νομπελίστας βιολόγος Τιμ Χαντ και ο Αμερικανός αστρονόμος Τζέοφ Μάρσι, αναγκάσθηκαν φέτος να παραιτηθούν από τα πανεπιστήμιά τους (το University College του Λονδίνου και το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ), λόγω ανάρμοστων σχολίων για τις γυναίκες συναδέλφους τους ή σεξουαλικής παρενόχλησης.

- Η παρεμπόδιση της κατασκευής στη Χαβάη του μεγαλύτερου οπτικού τηλεσκοπίου, από ντόπιους που, σύμφωνα με τη θρησκεία τους, θεωρούν ιερό το όρος Μάουνα Κέα, όπου θα εγκαθίστατο το τηλεσκόπιο διαμέτρου 30 μέτρων. Η υπόθεση έχει παραπεμθεί στα αμερικανικά δικαστήρια με άγνωστη κατάληξη.

ΕΘΝΟΣ