ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ , ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ και ΣΥΡΙΖΟΠΛΗΚΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η πολιτική του «μη φτάσουν σε εμάς» (και ο δικός μας ο m@l@k@s)

Γράφει ο Αγγελος Μ. Συρίγος 

Επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

"Μ​​​​η φτάσουν σε εμάς". Με αυτήν τη φράση περιέγραψε προσφυώς Ελληνας διπλωμάτης την πολιτική που ακολουθούν οι χώρες της Ε.Ε. για το μεταναστευτικό. 

  

Οι καθημερινές είσοδοι δεκάδων χιλιάδων προκαλούν πανικό στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που θέλουν να μεταθέσουν το πρόβλημα στις γειτονικές τους χώρες.

Για το φούντωμα του προβλήματος υπάρχουν πράγματι πολλές ευθύνες της χώρας μας, τις οποίες κάποια στιγμή πρέπει να δούμε με ειλικρίνεια και νηφαλιότητα. Υπάρχει όμως και η Γερμανία που από τον Αύγουστο έχει φερθεί με απρόσμενη ελαφρότητα. Με δεδομένη την έλλειψη νόμιμου τρόπου εισόδου στην Ε.Ε., η περίφημη υπόσχεση Μέρκελ να δεχθεί στη χώρα της 800.000 πρόσφυγες λειτουργεί ως πρόσκληση για αύξηση των παράνομων διακινήσεων. Σήμερα απαιτούνται κατά μέσον όρο τρεις εβδομάδες για να φτάσει κάποιος που έχει χρήματα από τη Δαμασκό, μέσω Ελλάδος και Βαλκανίων, στη Γερμανία, όπου θα μπορέσει να υποβάλει αίτηση για άσυλο με τη βεβαιότητα ότι θα γίνει αποδεκτή. Δίπλα στους πρόσφυγες υπάρχουν και πολλοί οικονομικοί μετανάστες που εκμεταλλεύονται τη χαώδη κατάσταση.

Οι Γερμανοί έχουν αντιληφθεί το πρόβλημα αλλά δεν θέλουν να εμφανισθούν ότι υπαναχωρούν από τις υποσχέσεις τους. 

Αντ’ αυτού προσπαθούν να δημιουργήσουν μακριά από το γερμανικό έδαφος ένα σύστημα που θα οδηγεί σε νόμιμες και ελεγχόμενες εισόδους στη χώρα τους. Παράλληλα, μέσω εμποδίων στην ταχεία διακίνηση, επιθυμούν να περιορίσουν και τους τεράστιους αριθμούς. Η επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου στην Τουρκία απετέλεσε το ένα σκέλος του γερμανικού σχεδιασμού.

Το άλλο σκέλος αφορά στην Ελλάδα.  

Ξεκίνησε με τη δημιουργία των hot spots τον Ιούλιο και εκτυλίχθηκε κατά την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής. Η συμμετοχή στη Σύνοδο μόνον των κρατών που βρίσκονται ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Γερμανία και η απουσία της Τουρκίας προδιέγραφε ότι ο κύριος στόχος θα ήταν η χώρα μας. Με τους συγκεκριμένους συμμετέχοντες, τα περιθώρια των ελληνικών διπλωματικών ελιγμών ήσαν αντικειμενικά περιορισμένα.

Το αποτέλεσμα της Συνόδου ήταν κακό για εμάς. Προβλέπεται η δημιουργία 100.000 θέσεων φιλοξενίας για πρόσφυγες σε όλα τα Βαλκάνια. Μόνον, όμως, η Ελλάδα ανέλαβε τη ρητή δέσμευση να βρει 50.000 θέσεις. Εξ αυτών, οι 30.000 θέσεις πρέπει να δημιουργηθούν έως το τέλος του χρόνου. Για όλα αυτά η Ελλάδα δεν παίρνει κάποιο συγκεκριμένο αντάλλαγμα, πέραν της υποσχέσεως για οικονομική βοήθεια, το ύψος της οποίας είναι άγνωστο. Η εμπειρία έχει αποδείξει ότι οι γενναίες χρηματοδοτήσεις που εξαγγέλλονται στα συμβούλια κορυφής της Ε.Ε. συρρικνώνονται στη συνέχεια απελπιστικά. Πάντως είναι αντικειμενικά καλό ότι η Ε.Ε. αποφάσισε να ασχοληθεί με το πρόβλημα στην Ελλάδα.

Η απόφαση για τις θέσεις φιλοξενίας σχετίζεται άμεσα με τη λειτουργία των hot spots. Ο σχεδιασμός τους προβλέπει την καταγραφή και ταυτοποίηση των εισερχομένων αλλά και τη φιλοξενία αυτών που θα μετεγκατασταθούν σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη και εκείνων που πρόκειται να επιστρέψουν στις χώρες της διότι είναι οικονομικοί μετανάστες. Ο διαχωρισμός προσφύγων-οικονομικών μεταναστών είναι καλοδεχούμενος. Εν αντιθέσει προς όσα διατεινόταν, στο παρελθόν τουλάχιστον, η ελληνική κυβέρνηση, ένα σημαντικό ποσοστό των εισερχομένων είναι οικονομικοί μετανάστες.

Για την προσωρινή φιλοξενία, όμως, υπάρχουν προβλήματα. Μακάρι να μείνουν στη χώρα μόνον 50.000 άτομα. Ο αριθμός τους θα είναι πολύ μεγαλύτερος και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει από τώρα να δημιουργήσει το κατάλληλο νομικό πλαίσιο διαβιώσεως αυτών των ανθρώπων αλλά και προσελκύσεως ευρωπαϊκής χρηματοδοτήσεως. Η προσωρινή αξιοποίησή τους σε τομείς απασχόλησης όπου υπάρχει ζήτηση, όπως οι αγροτικές εργασίες, οι περιοχές της χώρας και το ασφαλιστικό τους καθεστώς και η υιοθέτηση εθνικού καθεστώτος «προσωρινής προστασίας» πρέπει να προβλεφθούν από τώρα.

Η δημιουργία 30.000 θέσεων φιλοξενίας έως το τέλος του χρόνου είναι μάλλον εξωπραγματική:  

Χρειάζεται άμεση εκταμίευση χρημάτων, ανεύρεση των κατάλληλων χώρων, δημόσιοι διαγωνισμοί, στοιχεία αντικειμενικά δύσκολα να επιτευχθούν. Επιπλέον, οι τοπικές κοινωνίες θα αντιδράσουν έντονα στη δημιουργία μικρών πόλεων με πρόσφυγες-μετανάστες. Εναλλακτικά, θα πρέπει να εξετασθεί η χρήση των εκατοντάδων ξενοδοχείων στην επαρχία που έχουν κλείσει τα τελευταία χρόνια λόγω κρίσεως. Η λειτουργία τους διασφαλίζει τη διασπορά αυτών των ανθρώπων σε όλη τη χώρα σε σχετικώς μικρούς αριθμούς, τη φύλαξη των χώρων από τους άμεσα ενδιαφερομένους ιδιοκτήτες και την παροχή εργασίας σε έναν αριθμό ντόπιων που θα χρειασθούν για τη λειτουργία των ξενοδοχείων.

Για το μεγάλο βάρος που ούτως ή άλλως θα σηκώσει η Ελλάδα θα πρέπει να ζητηθούν ανταλλάγματα. Ο κ. Τσίπρας θα πρέπει πλέον να έχει μάθει ότι το φιλικό χτύπημα στην πλάτη από τη Γερμανίδα καγκελάριο ή τον Γάλλο πρόεδρο δεν σημαίνει ότι τα κλιμάκια του κουαρτέτου θα είναι πιο χαλαρά κατά τους ελέγχους τους. Ας θυμάται την έκφραση: εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν.