ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ - ΙΣΛΑΜΟΦΑΣΙΣΜΟΣ: Το απίστευτο κόστος της τρομοκρατίας σε ζωές και χρήμα

Του Mark Gilbert / Bloomberg View

Το κόστος από την αποτυχία αντιμετώπισης του Ισλαμικού Κράτους φτάνει σε ανησυχητικά επίπεδα, αν υπολογίσουμε τόσο τις ζωές που χάθηκαν άδικα όσο και τα δολάρια που δαπανήθηκαν μέχρι τώρα. Μια εξέταση των αριθμών δείχνει ότι οι συνέπειες της αδράνειας ξεπερνούν σε σπουδαιότητα τους κινδύνους από μια μεγάλη κατά μέτωπον στρατιωτική επίθεση.

Σύμφωνα με τον Δείκτη της Παγκόσμιας Τρομοκρατίας που συντάσσει το Ινστιτούτο Οικονομικών και Ειρήνης (IEP), 32.658 άνθρωποι έχασαν πέρυσι τη ζωή τους εξαιτίας τρομοκρατικών επιθέσεων, δηλαδή 3.329 περισσότεροι σε σχέση με τα καταγεγραμμένα θύματα στις αρχές της δεκαετίας. Μάλιστα, πέρυσι καταγράφηκε μια αύξηση της τάξης του 80% συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά που αποτελεί τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση σε διάστημα 15 ετών. Τα μοιραία περιστατικά που αφορούν απλούς πολίτες αυξήθηκαν κατά 172%:

Τα πρόσφατα σοκαριστικά γεγονότα στο Παρίσι, καθώς επίσης και η συντριβή του ρωσικού αεροσκάφους στις 31 Οκτωβρίου στη χερσόνησο του Σινά, έχουν ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο αφού το Ισλαμικό Κράτος αποδεικνύει πως μπορεί να φέρει την καταστροφή σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη.  

Περίπου το 78% των θανάτων από τρομοκρατική επίθεση το 2014 σημειώθηκε σε πέντε χώρες: Ιράν, Νιγηρία, Αφγανιστάν, Πακιστάν και Συρία. Αλλά το πεδίο της σύγκρουσης έχει εξαπλωθεί, με συνολικά 11 χώρες να μετρούν περισσότερα από 500 θύματα πέρυσι, έναντι μόλις 5 το 2013. 

Η ιστορία δείχνει ότι οι κυβερνήσεις έχουν πολύ μεγαλύτερο κίνητρο να ανταπαντήσουν στις τρομοκρατικές επιθέσεις όταν η απειλή έχει φτάσει στην πόρτα τους παρά σε κάποιο μακρινό μέρος. Ίσως τα τελευταία γεγονότα πυροδοτήσουν άμεσες εξελίξεις και δράσεις απέναντι στην τρομοκρατία.

Αλλά μια ενδιαφέρουσα πτυχή της τρομοκρατίας είναι και ο οικονομικός της αντίκτυπος. 

 To IEP υπολογίζει πως οι τρομοκρατικές ενέργειες αφαίρεσαν από το παγκόσμιο ΑΕΠ το ποσό-ρεκόρ των 52,9 δισ. δολαρίων πέρυσι.  

Το Ινστιτούτο χρησιμοποίησε τη μεθοδολογία του λεγόμενου "κόστους βίας" που μετρά τα άμεσα και έμμεσα κόστη από την απώλεια ανθρώπινων ζωών, την καταστροφή περιουσιακών στοιχείων καθώς και από τα λύτρα που δόθηκαν:

Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί η τοποθέτηση της Δρος Christina Schori Liang, υψηλόβαθμης εταίρου στο Κέντρο Πολιτικής Προστασίας στη Γενεύη, η οποία σε έκθεσή της για το IEP επισημαίνει ότι το Ισλαμικό Κράτος είναι η πλουσιότερη τρομοκρατική οργάνωση στην ιστορία με πλούτο που αγγίζει τα 2 δισ. δολάρια. Το ISIS κερδίζει σε ημερήσια βάση περί τα 1,5 εκατ. δολάρια από την πώληση πετρελαίου, καθώς παράγει περίπου 40.000 βαρέλια την ημέρα τα οποία πουλά αντί 20 δολαρίων το βαρέλι. Το πετρέλαιο μεταφέρεται παράνομα μέσα από το Ιράκ και το Κουρδιστάν, οι συνοριακοί φύλακες δωροδοκούνται και στη συνέχεια γαϊδούρια ή φορτηγά διασχίζουν ερήμους και βουνά για να αποφύγουν τους ελέγχους. Επίσης, το Ισλαμικό Κράτος διαθέτει τα δικά του διυλιστήρια και υπόγειους αγωγούς -παρότι οι συμμαχικές δυνάμεις κατέστρεψαν 16 κινητά διυλιστήρια στα τέλη του 2014, αυτά μπορούν να κατασκευαστούν εκ νέου με μόλις 230.000 δολάρια.

Τα εισόδημα της οργάνωσης ενισχύεται από το trafficking και αγοραπωλησία σκλάβων, τις απαγωγές έναντι λύτρων (άντλησε 45 εκατ. δολάρια πέρυσι), τους εκβιασμούς, τους φόρους εισοδήματος, τα καταναλωτικά αγαθά από τα κατεχόμενα εδάφη καθώς και από τις λεηλασίες και την πώληση αρχαιοτήτων. Η Ειδική Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης υπολογίζει ότι το Ισλαμικό Κράτος απέκτησε περίπου 500 εκατ. δολάρια στα τέλη του περασμένου έτους από τις επιδρομές σε κρατικές τράπεζες που βρίσκονται στα εδάφη που ελέγχει. Η Liang υποστηρίζει ότι "η Δύση έχει αποτύχει παταγωδώς να επιδεινώσει την οικονομική κατάσταση του Ισλαμικού Κράτους, η οποία χαρακτηρίζεται από άνευ προηγουμένου ρευστότητα και πλούτο". 

Η "αφαίμαξη" της ρευστότητας που επιτρέπει στο Ισλαμικό Κράτος να οπλίζει τους τζιχαντιστές του και να χρηματοδοτεί τις υποδομές του στις περιοχές που ελέγχει θα μπορούσε να πλήξει την οργάνωση με τρόπο που μπορεί να αποδειχθεί πιο αποτελεσματικό από το βομβαρδισμό των βάσεων της:  

Όπως, όμως, έχει επισημάνει ήδη από το 2004 το περιοδικό Studies in Conflict and Terrorism, σε μια έκθεση σχετικά με την Αλ Κάιντα, οι τρομοκρατικές οργανώσεις βασίζονται συνήθως σε άτυπα δίκτυα μεταφοράς χρημάτων και σε ισλαμικά κανάλια χρηματοδότησης που δεν υπόκεινται σε ρυθμιστικούς ελέγχους και είναι δύσκολο να κλείσουν.

Ο Juan Zarate, πρώην αναπληρωτής σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και ο Thomas Sanderson, διευθυντής του Προγράμματος για τις Διακρατικές Απειλές του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, δήλωσαν το εξής στους New York Times, τον Ιούνιο του 2014:

Μπορεί οι επιλογές μας και η όρεξή μας για περισσότερες επενδύσεις σε αίμα στη μάχη κατά της τρομοκρατία να είναι περιορισμένες, αλλά εάν δεν αντιμετωπίσουμε όλες τις διαστάσεις της απειλής της χρηματοδότησης, η πρόοδός μας μπορεί με τα χρόνια να χαθεί. Εάν ομάδες όπως το Ισλαμικό Κράτος μπορούν και γεμίζουν τα ταμεία τους, να τρέχουν την οικονομία τους και να εδραιώσουν την κυριαρχία τους, μπορεί να είμαστε αντιμέτωποι με ένα νέο, πιο επικίνδυνο brand της παγκόσμιας τρομοκρατίας, που θα απειλεί τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους για τα επόμενα χρόνια.

Το να μπει μια σφήνα ανάμεσα στο Ισλαμικό Κράτος και τα δολάρια που χρειάζεται απαιτεί μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των χωρών που θέλουν να καταπολεμήσουν την οργάνωση, περισσότερες κυρώσεις εναντίον οποιουδήποτε κράτους διαπιστωθεί ότι έκανε τα στραβά μάτια για να περάσει το κλεμμένο πετρέλαιο από τα σύνορά του, μια συντονισμένη άρνηση να πληρώνονται λύτρα και σοβαρή τιμωρία για όποιον αποδειχθεί ότι συμμετείχε στο εμπόριο αρχαιοτήτων. 

Η κήρυξη οικονομικού πολέμου στο Ισλαμικό Κράτος που θα υπονομεύσει την ικανότητά του να λειτουργεί ως έθνος-κράτος θα πρέπει να πει πιο ψηλά στη λίστα με τις προτεραιότητες από ό,τι ήταν μέχρι τώρα.