«Εγκλημα πολέμου» το περιγράφει η UNESCO. Με σοκ και δέος βλέπουν
το βίντεο της καταστροφής των αρχαιοτήτων στην Παλμύρα οι πολιτισμένοι
άνθρωποι όπου Γης. Διότι οι άγριοι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους
(ISIS) δεν αποκεφαλίζουν μόνο ανθρώπους με φρικτά βασανιστήρια. Εχουν
κηρύξει γενικό πόλεμο κατά του πολιτισμού. Σπάνε αρχαία αγάλματα,
οργώνουν με μπουλντόζες αρχαιολογικούς χώρους, ανατινάζουν ναούς, καίνε
σπάνια χειρόγραφα, όλα από την «εποχή της άγνοιας» που προηγήθηκε του
Ισλάμ.
Αυτή η βαρβαρότητα, την οποία διαπράττουν στο όνομα του Αλλάχ,
είναι έκφραση μεσαιωνικού μηδενισμού, αλλά και μέρος της στρατηγικής
τους με στόχο να εδραιωθούν στο νέο «χαλιφάτο» που έχουν ιδρύσει
μονομερώς στη Συρία και στο Ιράκ.
Τελευταίο θύμα της εκστρατείας τους
κατά της ίδιας της ανθρώπινης Ιστορίας είναι τα μεγαλοπρεπή ερείπια στην
Παλμύρα. Την περασμένη εβδομάδα, οι φανατικοί ισλαμιστές αποκεφάλισαν
τον 82χρονο Χαλέντ αλ Ασάαντ, αξιοσέβαστο διευθυντή αρχαιοτήτων στις ανασκαφές εκεί. Κρέμασαν το ματωμένο σώμα του σε ένα παλούκι στην πλατεία της πόλης.
Μετά ανατίναξαν με εκρηκτικά τον Ναό του Βάαλ, ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα της ελληνορωμαϊκής Συρίας. Χτισμένος στο πρώτο μισό του 1ου αιώνα, ήταν αφιερωμένος στον ουράνιο θεό των Φοινίκων, που σε ορισμένα κείμενα ταυτίζεται με τον Δία. Γνωστή ως «Βενετία της άμμου» και «Μαργαριτάρι της ερήμου», η όαση της Παλμύρας στα βορειοανατολικά της Δαμασκού ήταν ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα του αρχαίου κόσμου, στο σταυροδρόμι πολλών πολιτισμών τον 1ο και τον 2ο αιώνα. Τώρα, έχει γίνει συνώνυμο του «τέλους του πολιτισμού», όπως το εκφράζει το ISIS. Λίγες ημέρες νωρίτερα, οι τζιχαντιστές είχαν κατεδαφίσει με μπουλντόζες αρχαίο χριστιανικό μοναστήρι 1.583 ετών στην επαρχία Χομς της Κεντρικής Συρίας. Είπαν ότι ισοπέδωσαν τη Μονή του Αγίου Ιουλιανού (Μαρ Ελιάν), γιατί εκεί «λάτρευαν άλλον Θεό, και όχι τον Αλλάχ».
Τα κίνητρά τους είναι πρωτίστως θρησκευτικά και συμβολικά, αλλά εξυπηρετούν και άλλες, στρατιωτικές και πολιτικές, σκοπιμότητες. Για πολλούς στη Δύση, οι καταστροφές αυτές είναι απλώς αδικαιολόγητοι, ασυγχώρητοι βανδαλισμοί. Αλλά ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι ισλαμιστές εκμεταλλεύονται το λεγόμενο αμάρτημα του «σιρκ», της ειδωλολατρίας, όπως αναφέρεται στο Κοράνι, για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους στα μάτια των πιστών. Με την επίκληση αυτή, το Ισλαμικό Κράτος προσπαθεί να κατοχυρώσει τη νομιμότητά του και να εμφανιστεί ως ο μόνος γνήσιος κληρονόμος προηγούμενων «καταστροφέων των ειδώλων», συμπεριλαμβανομένων των προφητών Αβραάμ και Μωάμεθ.
Το «σιρκ»
Η αμαρτία του «σιρκ» δεν ισχύει μόνο για προϊσλαμικούς τόπους, όπως η Παλμύρα, αλλά και για όποια μουσουλμανική κληρονομιά δεν ακολουθεί την ακραία σουνιτική ερμηνεία του Ισλάμ, καθώς και για χώρους που ανήκουν σε άλλες θρησκευτικές κοινότητες, συχνά μειονότητες, όπως οι Γιαζίντι, οι Κούρδοι και οι χριστιανοί. Το μήνυμα; «Δεν σκοτώνουμε απλώς στο παρόν, μπορούμε να καταστρέψουμε και το παρελθόν: είμαστε πανίσχυροι, κυρίαρχοι του χρόνου και του χώρου».
Προσπαθούν οι τζιχαντιστές να
φέρουν πίσω τον Μεσαίωνα με ένα παρανοϊκό όργιο βαρβαρότητας;
Ή μήπως
έχουν ένα πιο ορθολογικό σχέδιο και όλα αυτά είναι ένα τέχνασμα
προπαγάνδας για να παρασύρουν τη Δύση στην τελική μάχη την οποία
οραματίζονται;
Αυτά τα ανατριχιαστικά βίντεο θεωρούνται σκληρά «εργαλεία στρατολόγησης» για να παρακινήσουν ισλαμιστές στον ιερό πόλεμο εναντίον των απίστων. Στόχος είναι επίσης να εξαγριώσουν και να ενσταλάξουν φόβο στους εχθρούς της οργάνωσης. Επιπλέον, το ISIS βλέπει αυτούς τους αρχαιολογικούς θησαυρούς σαν σύμβολα του ιρακινού και συριακού εθνικισμού, ο οποίος παρεμποδίζει τον απώτερο σκοπό τους, στον οποίο τα σύγχρονα κράτη της Μέσης Ανατολής θα ενταχθούν σε ένα ευρύτερο σουνιτικό «χαλιφάτο», που θα εκτείνεται σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο. Παράπλευρο «κέρδος» από την καταστροφή των αρχαιολογικών χώρων είναι και η κατακραυγή που προκαλεί στη διεθνή κοινότητα. Χρησιμοποιούν την οργισμένη παγκόσμια αντίδραση για να πουν στον τοπικό πληθυσμό ότι «αυτοί στη Δύση που κόπτονται για τα αρχαία είδωλα δεν δίνουν πεντάρα για σας, μετά τη λεηλασία του φυσικού πλούτου των χωρών σας και τους πολέμους τους, που έχουν καταστρέψει τη ζωή σας...»
Αυτά τα ανατριχιαστικά βίντεο θεωρούνται σκληρά «εργαλεία στρατολόγησης» για να παρακινήσουν ισλαμιστές στον ιερό πόλεμο εναντίον των απίστων. Στόχος είναι επίσης να εξαγριώσουν και να ενσταλάξουν φόβο στους εχθρούς της οργάνωσης. Επιπλέον, το ISIS βλέπει αυτούς τους αρχαιολογικούς θησαυρούς σαν σύμβολα του ιρακινού και συριακού εθνικισμού, ο οποίος παρεμποδίζει τον απώτερο σκοπό τους, στον οποίο τα σύγχρονα κράτη της Μέσης Ανατολής θα ενταχθούν σε ένα ευρύτερο σουνιτικό «χαλιφάτο», που θα εκτείνεται σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο. Παράπλευρο «κέρδος» από την καταστροφή των αρχαιολογικών χώρων είναι και η κατακραυγή που προκαλεί στη διεθνή κοινότητα. Χρησιμοποιούν την οργισμένη παγκόσμια αντίδραση για να πουν στον τοπικό πληθυσμό ότι «αυτοί στη Δύση που κόπτονται για τα αρχαία είδωλα δεν δίνουν πεντάρα για σας, μετά τη λεηλασία του φυσικού πλούτου των χωρών σας και τους πολέμους τους, που έχουν καταστρέψει τη ζωή σας...»
2003: οι ΗΠΑ άναψαν το πράσινο φως για τη λεηλασία
Η σύγχρονη καταστροφή της πολιτισμικής κληρονομιάς του Ιράκ δεν άρχισε τον Φεβρουάριο του 2015 ή το 2013, όταν το Ισλαμικό Κράτος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα δυτικά ΜΜΕ. Πολλοί είναι οι ειδικοί, ακόμη και στις ΗΠΑ, που λένε ότι ξεκίνησε στις 20 Μαρτίου του 2003, όταν η αμερικανική «Συμμαχία των προθύμων» εισέβαλε στο Ιράκ. Αυτός ο παράνομος, χωρίς εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, πόλεμος ήταν που δημιούργησε το «αποτυχημένο κράτος» του Ιράκ και η σημερινή απειλή προέκυψε από τα ερείπιά του.
Το κενό εξουσίας και τα βάσανα του λαού ήταν αυτά που επέτρεψαν την άνοδο των ισλαμιστών. Ο εμφύλιος στη Συρία και η καταστροφή του Ιράκ στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας δημιούργησαν τον σημερινό τρόμο που διαπράττει το ISIS. Και φαίνεται επίσης να είναι αλήθεια ότι αμερικανικά και αργότερα πολωνικά στρατεύματα προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στην αρχαία πόλη της Βαβυλώνας τότε. «Κοιτάξτε τι γίνεται εδώ» είχε πει ο Μαϊτάμ Χάμζα, ο διευθυντής του εντελώς άδειου μουσείου της Βαβυλώνας, το 2008. Εκείνη την εποχή, η στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στη Βαβυλώνα ήταν γνωστή ως «Κρεμαστοί Κήποι της Halliburton», από τη διαβόητη αμερικανική εταιρεία, επικεφαλής της οποίας στη δεκαετία του 1990 ήταν ο γνωστός υπερσυντηρητικός «ιέραξ» και μετέπειτα αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Ντικ Τσένι.
Εκθεση από ειδικούς του Βρετανικού Μουσείου περιγράφει τι συνέβη τότε εκεί ως το αποκορύφωμα της «άγνοιας και της βλακείας». «Αυτό ισοδυναμεί με τη δημιουργία στρατοπέδου γύρω από τη Μεγάλη Πυραμίδα στην Αίγυπτο ή γύρω από το Στόουνχετζ στη Βρετανία» εκτιμούσαν. Οταν αεροφωτογραφίες αποκάλυψαν την τεράστια έκταση της στρατιωτικής βάσης στη Βαβυλώνα επικράτησε νευρικότητα που οδήγησε τελικά τους Αμερικανούς να φύγουν. Ο «Guardian» έκανε λόγο για «πράξη πολιτισμικής βαρβαρότητας».
Αλλά τα όσα συνέβησαν τότε στη Βαβυλώνα είχαν πολύ μικρότερη δημοσιότητα από τους βανδαλισμούς που διαπράττονται από τους τζιχαντιστές του ISIS. Περίπου το 70% του περιεχομένου της βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου στη Βασόρα και το ένα τρίτο της βιβλιοθήκης στο Πανεπιστήμιο της Μοσούλης καταστράφηκαν. Φλόγες τύλιξαν την Εθνική Βιβλιοθήκη στη Βαγδάτη μεταξύ 10 και 12 Απριλίου του 2003.
Παράλληλα, περί τα 15.000 αντικείμενα εκλάπησαν από το Εθνικό Μουσείο
της Βαγδάτης, συμπεριλαμβανομένων κοσμημάτων, κεραμικών, γλυπτών και
μιας παγκοσμίου φήμης μάσκας από μάρμαρο από το έτος 3100 π.Χ., πιθανώς
από επαγγελματίες κλέφτες που εργάζονται για εμπόρους τέχνης. Μόνο στο
Ιράκ η ζημιά που αναλογεί από τις κλοπές έργων τέχνης εκτιμάται σε 10
δισ. δολάρια.
Πολλά λέγονται και γράφονται για το λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων εν μέσω του πολέμου. Αν και οι τζιχαντιστές του ISIS δεν φαίνεται να πουλάνε οι ίδιοι αρχαιότητες στη μαύρη αγορά, σίγουρα εκμεταλλεύονται εγκληματικά δίκτυα που μεταφέρουν τα αντικείμενα σε πλούσιες χώρες της Δύσης. Εκτιμάται ότι το Ισλαμικό Κράτος εισπράττει ποσοστά για αυτές τις αρχαιότητες από τους λαθρεμπόρους που στέλνουν τα αντικείμενα στο εξωτερικό. Για να καταλήξουν πού; «Σε εµπόρους έργων τέχνης, σε πλούσιους ιδιώτες συλλέκτες, σε κυκλώµατα διακίνησης όπλων και ναρκωτικών που θέλουν να ξεπλύνουν χρήµα, ακόµη και σε αξιοσέβαστους οίκους δηµοπρασιών» είπε στο «Βήµα» ο Κλέµενς Ρέιτσελ, καθηγητής Μεσοποταµιακής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήµιο του Τορόντο, µε ανασκαφικό έργο στο Ιράκ. Οπως παλαιότερα ο Λίβανος, το Αφγανιστάν και η Λιβύη, έτσι σήμερα η Συρία και το Ιράκ του εµφυλίου πολέµου έχουν γίνει ιδανικός τόπος για κάθε λογής εγκληματίες.
Κάποτε στην Ανδαλουσία...
Και όμως, υπήρξε μια εποχή στην Ιστορία όπου οι άραβες κατακτητές όχι απλώς δεν ήταν μισαλλόδοξοι, αλλά είχαν γίνει φάροι του πολιτισμού, της τέχνης και των επιστημών. Λαμπρό παράδειγμα τα σημάδια που άφησαν πίσω τους στην «Ελ Ανταλούς», όπως λεγόταν η Ισπανία στα 700 χρόνια κυριαρχίας της από τους Μαυριτανούς. Γιατί στη διάρκεια των σκοτεινών χρόνων της Μεσαιωνικής Ευρώπης ο μουσουλμανικός κόσμος σημείωνε εκπληκτική επιστημονική πρόοδο.
Ιδιοφυΐες στη Βαγδάτη, στο Κάιρο, στη Δαμασκό και στην Κόρδοβα μελέτησαν, αντέγραψαν, διέσωσαν και ερμήνευσαν τον πολιτισμό της αρχαίας Αιγύπτου, της Μεσοποταμίας, της Ελλάδας, της Περσίας, της Ινδίας και της Κίνας, για να αναπτύξουν αυτό που σήμερα αποκαλούμε «σύγχρονη» επιστήμη. Εμφανίστηκαν νέοι κλάδοι, όπως η άλγεβρα, η τριγωνομετρία και η χημεία, και σημειώθηκε τεράστια πρόοδος στην ιατρική, στην αστρονομία, στη μηχανική και στη γεωργία. Τα αραβικά κείμενα αντικατέστησαν τα ελληνικά ως πηγές σοφίας, συνεισφέροντας αργότερα στην πολιτισμική επανάσταση της Αναγέννησης. Η Δύση ήρθε πάλι σε επαφή με την αρχαία ελληνική γραμματεία με χρονικά πρώτους μεσολαβητές τους μουσουλμάνους Αραβες και τις αραβο-λατινικές μεταφράσεις. Αρχαίες ελληνικές μελέτες και φιλοσοφικά έργα, όπως του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα, ήταν γνωστά στους Αραβες και μεταφρασμένα στη δική τους γλώσσα από τις αρχές του 13ου αιώνα.
Πολλοί ιστορικοί έχουν υποστηρίξει ότι κάποιες από τις μεγάλες τεχνολογικές καινοτομίες στην Ευρώπη εκείνης της εποχής είχαν επιτευχθεί στον τότε αραβικό κόσμο. Φαίνεται επίσης ότι κορυφαίοι επιστήμονες όπως ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος και ο Κέπλερ γνώριζαν τις μελέτες των αράβων στοχαστών, όπως ο περίφημος Αβερρόης από την Κόρδοβα, και επηρεάστηκαν από τα επιτεύγματά τους. Και ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που διατύπωσαν με σαφήνεια οι μεσαιωνικοί επιστήμονες του μουσουλμανικού κόσμου ήταν ότι η επιστήμη, η τέχνη και ο πολιτισμός είναι παγκόσμια, η κοινή γλώσσα του ανθρώπινου είδους, η οποία πρέπει να γίνεται σεβαστή από όλους.
Πολλά λέγονται και γράφονται για το λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων εν μέσω του πολέμου. Αν και οι τζιχαντιστές του ISIS δεν φαίνεται να πουλάνε οι ίδιοι αρχαιότητες στη μαύρη αγορά, σίγουρα εκμεταλλεύονται εγκληματικά δίκτυα που μεταφέρουν τα αντικείμενα σε πλούσιες χώρες της Δύσης. Εκτιμάται ότι το Ισλαμικό Κράτος εισπράττει ποσοστά για αυτές τις αρχαιότητες από τους λαθρεμπόρους που στέλνουν τα αντικείμενα στο εξωτερικό. Για να καταλήξουν πού; «Σε εµπόρους έργων τέχνης, σε πλούσιους ιδιώτες συλλέκτες, σε κυκλώµατα διακίνησης όπλων και ναρκωτικών που θέλουν να ξεπλύνουν χρήµα, ακόµη και σε αξιοσέβαστους οίκους δηµοπρασιών» είπε στο «Βήµα» ο Κλέµενς Ρέιτσελ, καθηγητής Μεσοποταµιακής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήµιο του Τορόντο, µε ανασκαφικό έργο στο Ιράκ. Οπως παλαιότερα ο Λίβανος, το Αφγανιστάν και η Λιβύη, έτσι σήμερα η Συρία και το Ιράκ του εµφυλίου πολέµου έχουν γίνει ιδανικός τόπος για κάθε λογής εγκληματίες.
Κάποτε στην Ανδαλουσία...
Και όμως, υπήρξε μια εποχή στην Ιστορία όπου οι άραβες κατακτητές όχι απλώς δεν ήταν μισαλλόδοξοι, αλλά είχαν γίνει φάροι του πολιτισμού, της τέχνης και των επιστημών. Λαμπρό παράδειγμα τα σημάδια που άφησαν πίσω τους στην «Ελ Ανταλούς», όπως λεγόταν η Ισπανία στα 700 χρόνια κυριαρχίας της από τους Μαυριτανούς. Γιατί στη διάρκεια των σκοτεινών χρόνων της Μεσαιωνικής Ευρώπης ο μουσουλμανικός κόσμος σημείωνε εκπληκτική επιστημονική πρόοδο.
Ιδιοφυΐες στη Βαγδάτη, στο Κάιρο, στη Δαμασκό και στην Κόρδοβα μελέτησαν, αντέγραψαν, διέσωσαν και ερμήνευσαν τον πολιτισμό της αρχαίας Αιγύπτου, της Μεσοποταμίας, της Ελλάδας, της Περσίας, της Ινδίας και της Κίνας, για να αναπτύξουν αυτό που σήμερα αποκαλούμε «σύγχρονη» επιστήμη. Εμφανίστηκαν νέοι κλάδοι, όπως η άλγεβρα, η τριγωνομετρία και η χημεία, και σημειώθηκε τεράστια πρόοδος στην ιατρική, στην αστρονομία, στη μηχανική και στη γεωργία. Τα αραβικά κείμενα αντικατέστησαν τα ελληνικά ως πηγές σοφίας, συνεισφέροντας αργότερα στην πολιτισμική επανάσταση της Αναγέννησης. Η Δύση ήρθε πάλι σε επαφή με την αρχαία ελληνική γραμματεία με χρονικά πρώτους μεσολαβητές τους μουσουλμάνους Αραβες και τις αραβο-λατινικές μεταφράσεις. Αρχαίες ελληνικές μελέτες και φιλοσοφικά έργα, όπως του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα, ήταν γνωστά στους Αραβες και μεταφρασμένα στη δική τους γλώσσα από τις αρχές του 13ου αιώνα.
Πολλοί ιστορικοί έχουν υποστηρίξει ότι κάποιες από τις μεγάλες τεχνολογικές καινοτομίες στην Ευρώπη εκείνης της εποχής είχαν επιτευχθεί στον τότε αραβικό κόσμο. Φαίνεται επίσης ότι κορυφαίοι επιστήμονες όπως ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος και ο Κέπλερ γνώριζαν τις μελέτες των αράβων στοχαστών, όπως ο περίφημος Αβερρόης από την Κόρδοβα, και επηρεάστηκαν από τα επιτεύγματά τους. Και ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που διατύπωσαν με σαφήνεια οι μεσαιωνικοί επιστήμονες του μουσουλμανικού κόσμου ήταν ότι η επιστήμη, η τέχνη και ο πολιτισμός είναι παγκόσμια, η κοινή γλώσσα του ανθρώπινου είδους, η οποία πρέπει να γίνεται σεβαστή από όλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου