H ηχηρή εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ωθεί την Ελλάδα στην έξοδό της από
την ευρωζώνη. Ωστόσο, το αποκαλούμενο Grexit δεν αποτελεί την πλέον
πιθανή έκβαση, καθώς το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς θα πρέπει να
είναι σε θέση να διακόψει μια συμφωνία με τους ευρωπαίους πιστωτές για
να αποφύγει την χρεοκοπία, εφόσον και οι δύο πλευρές επιδείξουν
ωριμότητα.
Ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Αλέξης Τσίπρας, έχει δώσει μια σειρά
υποσχέσεων, τις οποίες δεν θα είναι σε θέση να υλοποιήσει, αν παραμείνει
«προσκολλημένος» στους περιορισμούς του μεγάλου προγράμματος διάσωσης
της χώρας.
Ο ίδιος επιθυμεί να αυξήσει τις συντάξεις και τον κατώτατο
μισθό, να επαναπροσλάβει τους απολυμένους δημοσίους υπαλλήλους, να
αντιστρέψει την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και να μειώσει τα
υπέρογκα χρέη της Αθήνας σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.
Το πρόβλημα είναι πως οι πιστωτές της Ελλάδας με επικεφαλής την
Γερμανία, δεν είναι διατεθειμένοι να συνεχίζουν να δανείζουν χρήματα
στην Αθήνα, αν δεν προχωρήσει σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στην οικονομία
και δεν σημειώσει περαιτέρω πρόοδο στην ισοσκέλιση του προϋπολογισμού
της.
Αν κυριαρχούσε η λογική, θα υπήρχε περιθώριο για συμβιβασμό. Εξάλλου,
μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων θέλουν να παραμείνουν στο ευρώ.
Δικαιολογημένα φοβούνται πως μια έξοδος από το ευρώ μπορεί να οδηγήσει
σε ένα φαύλο κύκλο, όπου η εξαθλίωση και η πολιτική διαμάχη θα
αλληλοτροφοδοτούνται.
Στο μεταξύ, κανένας αρχηγός κυβέρνησης στις υπόλοιπες χώρες της
ευρωζώνης δεν θέλει η Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ. Αυτό θα αποτελούσε
τεράστια πολιτική αποτυχία με κίνδυνο η Αθήνα να βγει εκτός Ευρωπαϊκής
Ένωσης και ίσως ακόμη να μπει στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας.
Παρά τα
πολλά μέτρα που έχουν ληφθεί για να οχυρωθούν άλλες χώρες της ευρωζώνης
τα τελευταία χρόνια, υπάρχει ακόμα πιθανότητα «μόλυνσης». Το ενδεχόμενο
ενός Grexit θα ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός και ουδείς γνωρίζει που θα
οδηγούσαν οι αλυσιδωτές αντιδράσεις.
Τα καλά νέα είναι ότι η νικητήρια ομιλία του Τσίπρα ήταν αρκετά
διαλλακτική.
Τα κακά νέα είναι ότι ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ είναι πιθανό να
επιλέξει να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με τους Ανεξάρτητους
Ελληνες, το δεξιό κόμμα που τάσσεται κατά του προγράμματος διάσωσης.
Η επόμενη προτεραιότητά του θα είναι να ζητήσει παράταση του
προγράμματος διάσωσης, το οποίο λήγει στο τέλος του Φεβρουαρίου. Αν το
κάνει αυτό, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα συνεχίσει να παρέχει
ρευστότητα στις τράπεζες στην Ελλάδα. Αυτό είναι αρκετά σημαντικό, καθώς
την περασμένη εβδομάδα υπήρξε εκροή καταθέσεων από τις τράπεζες.
Από την πλευρά τους, οι άλλες χώρες της ευρωζώνης θα πρέπει να
συμφωνήσουν στην επέκταση του προγράμματος για αρκετούς μήνες, σε
περίπτωση που ο Τσίπρας το ζητήσει ευγενικά, έτσι ώστε να υπάρξει μια
σωστή συζήτηση για μια νέα συμφωνία. Δεν θα ήταν σωστό, άλλωστε, ο
νεοεκλεγείς ηγέτης να χρεωθεί την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος.
Επίσης, οι ηγέτες των άλλων χωρών θα πρέπει να αποδεχθούν το αίτημα
του Τσίπρα για μια συνάντηση υψηλού επιπέδου, ώστε να συζητηθούν τα
σχέδιά του, αντί να τον αναγκάσει να διαπραγματευτεί αμέσως με τους
επικεφαλής της τρόικας-την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΚΤ και το Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο.
Η τρόικα εντέλει θα πρέπει να εμπλακεί, αλλά η
επιμονή συμμετοχής της σε μία διαπραγμάτευση στην οποία θα έχει περίοπτη
θέση, δεδομένου το πόσο οι πολίτες στην Ελλάδα μισούν την τρόικα, θα
ήταν σαν να δείχνεις ένα κόκκινο πανί σε ταύρο.
Ωστόσο, αυτό προϋποθέτει ο ίδιος ο Τσίπρας να μην κάνει οτιδήποτε που
θα πυροδοτήσει την κατάσταση πριν από την συνάντηση των ηγετών. Για
παράδειγμα δεν θα έπρεπε να προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα τετελεσμένο
γεγονός προχωρώντας σε αύξηση του κατώτατου μισθού. Τέτοιου είδους
θέματα θα πρέπει να ρυθμιστούν στη διαπραγμάτευση.
Εξίσου σημαντικό είναι όταν ο ΣΥΡΙΖΑ θα αναλάβει την εξουσία, να
αποφύγει την «πύρινη» ρητορική που είχε στη διάρκεια της προεκλογικής
του εκστρατείας. Ο Γιάννης Βαρουφάκης που αναμένεται να αναλάβει ως
υπουργός Οικονομικών θα πρέπει να προσέχει τι λέει. Πρόσφατα γαλλική
εφημερίδα επικαλέστηκε τις δηλώσεις του ότι ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ,
Ζαν Κλόντ Τρισέ, θα καεί στην κόλαση. Αυτός δεν είναι ο κατάλληλος
τρόπος να κερδίσεις φίλους και να ασκήσεις επιρροή σε ανθρώπους.
Εξάλλου, εκκρεμεί και η συμφωνία και στο θέμα του χρέους.
Ο ΣΥΡΙΖΑ
αφήνει να εννοηθεί ότι δεν θα ζητήσει κούρεμα αλλά αντιθέτως θα
προτείνει σύνδεση μεταξύ της εξυπηρέτησης του χρέους και του ρυθμού
ανάπτυξης της οικονομίας. Στο μεταξύ, οι ευρωπαϊκές χώρες, αφήνουν να
εννοηθεί ότι θα μπορούσε να υπάρξει επιμήκυνση αποπληρωμής των δανείων.
Ωστόσο, η επιμήκυνση του χρέους δεν είναι το μόνο ζήτημα. Το κράτος
θα ξεμείνει από μετρητά τον Μάρτιο, οπότε και απαιτείται μία μεγάλη δόση
χρημάτων από το ΔΝΤ.
Η καλύτερη λύση θα ήταν η κυβέρνηση να πουλήσει έντοκα γραμμάτια στις τράπεζες της χώρας δεδομένου ότι θα δεσμευτεί για σοβαρές διαπραγματεύσεις.
Και πάλι όμως, αυτό δεν θα λύσει το μεσοπρόθεσμο πρόβλημα της ρευστότητας, το οποίο θα κορυφωθεί τον Ιούνιο, όταν θα πρέπει να αποπληρωθεί μια σειρά ομολόγων που έχει αγοράσει η ΕΚΤ.
Είναι δύσκολο να
φανταστούμε πως η Αθήνα θα μπορούσε να αποφύγει τότε τη χρεοκοπία χωρίς
να δανειστεί περισσότερα χρήματα από τις χώρες της ευρωζώνης, οι οποίες
δεν θα συμφωνήσουν σε αυτό εκτός κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεσμευτεί για
μεταρρυθμίσεις στην οικονομία προκειμένου να κλείσει την «τρύπα» στον
φετινό προϋπολογισμό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευτεί να αντιμετωπίσει τους ολιγάρχες, οι οποίοι ασκούν ασφυκτική πίεση στα ανώτερα στρώματα της οικονομίας καθώς και να πατάξει τη φοροδιαφυγή. Σε αυτή την περίπτωση θα εξασφαλίσει κάποια εύνοια από τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες. Το πρόβλημα είναι ότι θα εισπράξει την οργή τους αν επιμείνει στη χαλάρωση των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, έναν από τους λίγους τομείς όπου έχει σημειωθεί πρόοδος τα τελευταία χρόνια.
Εξίσου προβληματική θα είναι και η διαχείριση του φετινού προϋπολογισμού:
Η απερχόμενη κυβέρνηση δεν κατάφερε να καταλήξει σε συμφωνία πάνω σε αυτό με τους πιστωτές. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια πολύ πιο δύσκολη κατάσταση καθώς τα φορολογικά έσοδα μειώθηκαν στην πορεία προς τις εκλογές.
Ο Τσίπρας εξελέγη με την εντολή αύξησης και όχι μείωσης των δημόσιων δαπανών.
Ωστόσο, ακόμη και εδώ θα μπορούσε να υπάρχει περιθώριο για συμβιβασμό.
Αν ο Τσίπρας πετύχει καλά αποτελέσματα σε άλλους τομείς, οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να δώσουν μια εφάπαξ επιχορήγηση φέτος για την αντιμετώπιση της ακραίας φτώχειας. Αλλά και για τα επόμενα χρόνια, θα μπορούσαν να συμφωνήσουν ότι η Ελλάδα δεν θα είναι υποχρεωμένη να παρουσιάζει ένα τόσο μεγάλο πλεόνασμα στον προϋπολογισμό, όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί.
Ετσι, ίσως υπάρχει ένας τρόπος για συμφωνία. Το πρόβλημα είναι ότι
για να γίνει αυτό απαιτείται μια «κωλοτούμπα». Πολλοί από τους
υποστηρικτές του Τσίπρα θα τον κατηγορούσαν τότε για «προδοσία», και δεν
είναι καθόλου ξεκάθαρο αν είναι διατεθειμένος να το κάνει αυτό.
Αν πάλι ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι διατεθειμένος να
συμβιβαστεί, η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει και θα αναγκαστεί να επιβάλει
ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων ώστε να εμποδίσει την κατάρρευση των
τραπεζών.
Αν οι πολίτες ανάγκαζαν τότε την κυβέρνηση να υπαναχωρήσει θα υπήρχε μια τελευταία ευκαιρία παραμονής στην ευρωζώνη. Διαφορετικά, η δραχμή θα φαινόταν «δελεαστική»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου