ΕΚΛΟΓΕΣ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΜΝΗΜΕΣ ΠΟΥ ΣΒΗΝΟΥΝ: Σημαίες από νάιλον

Της ΛΙΝΑΣ ΜΑΝΔΡΑΚΟΥ

Για να θυμούνται οι παλιοί και να μάθαίνουν οι νεώτεροι, όπως λέει και το κλισέ.

Κάποτε εκλογές στην Ελλάδα σήμαινε ομιλίες των αρχηγών σε πλατείες. Και ομιλίες των αρχηγών σε πλατείες σήμαινε πλαστικά σημαιάκια κομμάτων all over the place. (...)

Απαραίτητο αξεσουάρ κάθε οπαδού που συμμετείχε σε προεκλογική συγκέντρωση του κόμματός του, σύμβολο παραταξιακής ομολογίας και αφοσίωσης, μαζί με την κάρτα μέλους στην τοπική οργάνωση, η σημαία του κόμματος μοιραζόταν αφειδώς είτε στο «πούλμαν της νίκης» (πώς λέμε μετακίνηση οπαδών; Ε παλιά γινόταν μετακίνηση ψηφοφόρων) είτε αγοραζόταν στην πλατεία της ομιλίας. 

Πολύ παλιά τα σημαιάκια ήταν πλαστικά. Αργότερα, μετά από πιέσεις των οικολόγων, φτιάχνονταν από λεπτό ύφασμα. Ήταν ακίνδυνα σε περίπτωση σύγκρουσης με εγκάθετους, σε αντίθεση με τα μεγάλα πανό που στηρίζονταν σε ξύλινα παλούκια και μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες ζημιές. Τα σημαιάκια μπορούσαν να προκαλέσουν μόνο ψυχολογική ζημιά. Αποτελούσαν απόδειξη αποφασιστικότητας, παλμού και πάθους για τη νίκη. Όσο περισσότερα ήταν και όσο περισσότερο σάλευαν, έδειχναν στους «άλλους» την εφιαλτική υπεροχή του αντιπάλου (πέρασε στην ιστορία και ως «μάχη της πλατείας»). Πάντα ήταν ανάμεικτα με ελληνικές σημαίες, αλλά πάντα περισσότερα από τις ελληνικές σημαίες.

Πριν από την έναρξη της προεκλογικής ομιλίας, βρίσκονταν σε υποστολή και υψώνονταν μόνο στις προεόρτιες ζωντανές τηλεοπτικές συνδέσεις. Στις τηλεοπτικές κάμερες έγραφαν έξοχα και στέκονταν αρωγός στην προσπάθεια του τηλεσκηνοθέτη να δημιουργήσει οφθαλμαπάτες (γνωστές και ως «μπιρσίμια κόλπα»). Δημιουργούσαν σούπερ εφέ, εμφυσούσαν πνοή ζωής στην πλατεία.  

Μετά κάποιος έδινε το σύνθημα ότι ο αρχηγός ετοιμάζεται να βγει στο μπαλκόνι. Για μερικά δευτερόλεπτα η περιστροφή της γης σταματούσε, ο ηγέτης πρόβαλλε, το πατιρντί άρχιζε, τα σημαιάκια πάλλονταν ρυθμικά συνοδεύοντας συνθήματα. Το κούνημά τους αρχικά ήταν τόσο έντονο ώστε άγγιζε επίπεδα παροξυσμικού χουλιγκανικού φανατισμού και υστερικού σοκ. Στη συνέχεια το πάθος καταλάγιαζε.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας, συνέβαλλαν στη σύσταση ενός περιβάλλοντος ζωντανής επικοινωνίας ανάμεσα στον αρχηγό του κόμματος και τους οπαδούς. Κάθε φορά που ο ομιλών έλεγε κάτι καλό (συνήθως ελπιδοφόρο), τα σημαιάκια συναινούσαν και επευφημούσαν. Με τον τρόπο αυτό η προεκλογική ομιλία έπαιρνε τη μορφή διαλογικής τελετουργίας, η πλατεία μετατρεπόταν σε θεατρική σκηνή, μπαλκόνι και πλατεία γίνονταν το ένα καθρέφτης της άλλης. Επιπλέον τα σημαιάκια εξυπηρετούσαν την ανάγκη εκτόνωσης του συγκεντρωμένου πλήθους, ενώ οι δονήσεις τους είχαν αφυπνιστικό χαρακτήρα. Όταν η ομάδα έπεφτε, οι πιο ζωντανοί σημαιοκράτορες ξυπνούσαν τους υπόλοιπους και τους ξαναοδηγούσαν σε κατάσταση συγκίνησης και μαγείας.

Μετά το τέλος της συγκέντρωσης, η χρηστική τους αξία ακυρωνόταν:  

Οι κάτοχοί τους στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα πετούσαν στους κάδους και κυρίως τα παρατούσαν στα πεζοδρόμια και το δρόμο. Οι πιο διακριτικοί τα έμπηγαν με ιεροπρέπεια στους θάμνους και τις δημοτικές εταζέρες, οι οδηγοί τα κρατούσαν για να στολίσουν το αμάξι τους και να μεταλαμπαδεύσουν το πνεύμα της νίκης στη γειτονιά, ελάχιστοι φετιχιστές τα αποθήκευαν σε μπαούλα. Αχ, ωραία χρόνια!

Ακούστε το τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου «Σημαία από νάιλον».