ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ: SatNOGS, ένα νέο δίκτυο εντοπισμού δορυφόρων με 10 Ελληνες προγραμματιστές να συμμετέχουν στον πυρήνα της ερευνητικής ομάδας

Toυ ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΤΣΙΜΙΤΑΚΗ

To γιατί οι Ελληνες προγραμματιστές έχουν έφεση στα δίκτυα και στους χάρτες είναι ένα ερώτημα που ίσως απαντηθεί από τον ιστορικό του μέλλοντος που θα θελήσει να γράψει για την ελληνική τεχνολογία. Πάντως, μετά το ασύρματο δίκτυο wifi ΑWΜΝ (δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο) και την καινοτόμο εφαρμογή του marinetraffic, που παρακολουθεί την κίνηση των πλοίων σε όλο τον κόσμο σε πραγματικό χρόνο (ανάπτυξη του Πανεπιστημίου του Αιγαίου), τώρα μια ομάδα νεαρών προγραμματιστών από την Αθήνα κατασκευάζει το πρώτο παγκόσμιο ερασιτεχνικό δίκτυο σταθμών βάσης δορυφόρων χαμηλής τροχιάς!

 

Ο λόγος για το SatNOGS, ένα πρωτότυπο σε σύλληψη και κατασκευή δίκτυο κεραιών δορυφορικών τηλεπικοινωνιών, το οποίο κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό The Hackaday Prize, που βραβεύει καινοτόμες εφαρμογές των νέων τεχνολογιών με το ποσό των 200.000 δολαρίων ή ένα ταξίδι στο... Διάστημα.
 

«Οι δορυφόροι χαμηλής τροχιάς πετούν σε χαμηλό ύψος και έχουν ακανόνιστες πορείες. Αυτό που φτιάξαμε είναι ένα σύστημα κεραιών που τους εντοπίζει, τους ακολουθεί αλλάζοντας κλίση ώστε να μεγαλώνει τον διαθέσιμο χρόνο λήψης δεδομένων και το δίκτυο που συνδέει τις κεραίες σε ένα κεντρικό υπολογιστή στο Ιντερνετ», εξηγεί ο Λευτέρης Κοσμάς, ένας από τους δέκα προγραμματιστές που αποτελούν τον πυρήνα της ομάδας.

 

Το SatNOGS είναι ένα ανοικτό δίκτυο στο οποίο συμμετέχουν άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο, οι οποίοι κατασκευάζουν μόνοι τους και συνδέουν τις κεραίες τους με σκοπό την πληρέστερη παρακολούθηση των δορυφόρων. Τόσο τα μηχανήματά του όσο και το λογισμικό του φτιάχνονται με προγράμματα ανοιχτού κώδικα και τρισδιάστατους εκτυπωτές, ώστε να μπορεί να συμμετάσχει οποιοσδήποτε. Αποτελεί, δε, την πρώτη παγκόσμια υποδομή παρακολούθησης δορυφόρων, προωθώντας την ανάπτυξη διαστημικών εφαρμογών χαμηλού κόστους.
 

«Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει επικοινωνία με τους δορυφόρους παρά μόνον μία φορά την ημέρα, λόγω της τροχιάς τους. Με το δίκτυό μας θα μπορεί να υπάρχει επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο, κάτι που θα μειώσει το κόστος σχεδιασμού και κατασκευής τους», εξηγεί ο Πιέρρος Παπαδέας, ερασιτέχνης αστρονόμος, ο οποίος είχε την αρχική ιδέα κατασκευής της κεραίας.
 

«Ξεκινήσαμε να συζητάμε την ιδέα στο Hackerspace στα Πατήσια, με το ερώτημα αν μπορεί να φτιαχτεί ερασιτεχνικός σταθμός βάσης με την υπάρχουσα τεχνολογία. Πιστεύαμε ότι δεν γίνεται, όμως τον Απρίλιο προκηρύχθηκε ο ετήσιος διαγωνισμός της ΝΑSΑ για την ανάπτυξη εφαρμογών για υπολογιστές και αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον», λέει ο κ. Κοσμάς.
 

Το Hackerspace είναι ένας ανοιχτός συνεργατικός χώρος, στον οποίο συναντιούνται νέοι που δραστηριοποιούνται στις νέες τεχνολογίες. Η ομάδα του SatΝOGS αναθάρρησε όταν μέλη του Hackerspace κέρδισαν διαγωνισμό της NASA για τον σχεδιασμό μικρών θερμοκηπίων στον Αρη. Τότε ήρθε και η ιδέα της δικτύωσης σε παγκόσμια κλίμακα.
 

«Η κατασκευή της κεραίας ήταν μια ανάγκη για τον κλάδο της κινητής αστρονομίας. Δεν είναι γνωστό, αλλά πολλοί ερασιτέχνες αστρονόμοι παρακολουθούμε τα διαστημικά σκουπίδια τα οποία προκαλούν μεγάλες οικολογικές καταστροφές στο διαστημικό περιβάλλον της γης και δημοσιεύουμε τα ευρήματα. Εντοπίζουμε τους παρατημένους δορυφόρους και τους παρακολουθούμε», εξηγεί ο κ. Παπαδέας.
 

Η κατασκευή των εξαρτημάτων των κεραιών πήρε μόλις δύο ημέρες αφού πραγματοποιήθηκε σε τρισδιάστατο εκτυπωτή, ενώ οι δοκιμές έγιναν με εκπομπές του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Η ελληνική ομάδα δεν κέρδισε τον διαγωνισμό της NASA, όμως στελέχη της διαστημικής υπηρεσίας συμμετέχουν πλέον στο δίκτυο του SatNOGS. Στον διαγωνισμό του Hackaday συμμετείχαν περισσότερες από 800 ομάδες απ’ όλο τον κόσμο, όμως η ελληνική συμμετοχή κέρδισε με διαφορά τις εντυπώσεις.

Ο αριθμός των μικροδορυφόρων που εκτοξεύονται κάθε χρόνο διπλασιάζεται, αφού έχουν μικρό κόστος και μπορούν να καλύψουν μικρά ακαδημαϊκά ή εμπορικά προγράμματα. Ενα πανεπιστήμιο μπορεί να στείλει σε τροχιά μια τέτοια συσκευή για 30.000 ευρώ μόλις. Ομως η λήψη και η ανάλυση δεδομένων κοστίζουν περισσότερα. «Οι κεραίες του Satnogs κοστίζουν μόνο 350 ευρώ και μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για λήψη σημάτων όσο και για εκπομπή, παρότι το τελευταίο έχει νομικά προβλήματα», λέει ο Π. Παπαδέας. Η ομάδα του SatNOGS, σε συνεργασία με την παγκόσμια κοινότητα, ήδη εξελίσσει το σύστημα. Μόνος όρος αν κανείς θελήσει να συμμετάσχει είναι «όποια βελτίωση να μην υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, αλλά να διατίθεται ελεύθερα στον κόσμο προκειμένου να ωθήσει ακόμη παραπέρα την καινοτομία», εξηγεί ο κ. Κοσμάς.