ΤΟΥΡΚΙΑ: Η λίρα μιμείται το ρούβλι

Του Κώστα Ράπτη

Όσα ξέρει ο νοικοκύρης: σύμφωνα με το “Ευρωβαρόμετρο” Νοεμβρίου το ποσοστό των Τούρκων πολιτών που εκτιμούν ότι η κατάσταση στη χώρα τους θα χειροτερέψει το επόμενο έτος αυξήθηκε κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με την προηγούμενη έρευνα, φθάνοντας στο 63%. Ειδικότερα, το 36% των ερωτηθέντων αναμένει επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης, ενώ το 40% αναμένει επιδείνωση στον τομέα της απασχόλησης.

“Δεν θα πρέπει να αναμένονται αρνητικές εξελίξεις στην οικονομία: έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στις δυνατότητές της” υποστήριξε ωστόσο ο Τούρκος πρωθυπουργός Ahmet Davutoğlu σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη, όπου, παρουσία επτά υπουργών, παρουσίασε δέσμη εννέα μακρο-οικονομικών παρεμβάσεων, με στόχο τον υπερδιπλασιασμό του ΑΕΠ από το 820 δισ. στα 2 τρισ. δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία. Ωστόσο, και ο ίδιος υποχρεώθηκε να παραδεχθεί ότι τα στοιχεία τρίτου τριμήνου για την ανάπτυξη ήταν “κατώτερα των προσδοκιών”: μόλις 1,7%, έναντι του προβλεπόμενου 3% του ΑΕΠ.

Οι παρεμβάσεις Davutoğlu κινήθηκαν στον άξονα “σεμνότητα-ταπεινότητα”. Λόγου χάρη, κατά τις επισκέψεις επισήμων στην περιφέρεια δεν θα απονέμονται πλέον δώρα ή αναμνηστικές πλακέτες – το πολύ να γίνεται μια τιμητική δενδροφύτευση....

Έμφαση έδωσε επίσης ο Τούρκος πρωθυπουργός στη διαφάνεια, την εξάλειψη της μαύρης οικονομίας, την βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος, την ποιότητα των υποδομών και την αξιοπιστία των στατιστικών στοιχείων.

Πάνω στην ώρα, βέβαια, το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δημοσίευσε διαδοχικά δύο λίστες με συνολικά 153 ονόματα συγγενών και φίλων του προέδρου Erdoğan, του πρωθυπουργού και άλλων κυβερνητικών στελεχών, που προσλήφθηκαν στον δημόσιο τομέα εκτός των διαδικασιών του τουρκικού αντίστοιχου του ΑΣΕΠ είτε έτυχαν αλματώδους προαγωγής...

Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα - αρκεί και μόνο να αναλογισθεί κανείς ότι η λίρα είναι το πιο υποτιμημένο νόμισμα έναντι του δολαρίου αυτήν την στιγμή παγκοσμίως, μετά το ρούβλι – η κατακρήμνιση του οποίου αποτέλεσε την είδηση των ημερών.

Είναι βέβαια αλήθεια ότι, για λόγους που υπερβαίνουν τη μία ή την άλλη επιμέρους περίπτωση, ο διεθνής δανεισμός σε δολάρια έχει οδηγηθεί σε επίπεδα-ρεκόρ, εν αναμονή της αύξησης των επιτοκίων της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ – με αποτέλεσμα και τα νομίσματα της Βραζιλίας, της Ινδίας, της Νότιας Αφρικής και της Ινδονησίας να γνωρίζουν μεγάλη πτώση.

Όμως η Τουρκία, γνωρίζει τη μεγαλύτερη πίεση στο νόμισμά της από τις “πέντε εύθραυστες” (ήτοι τις αναδυόμενες οικονομίες με τα μεγαλύτερα ανοίγματα τρεχουσών συναλλαγών), για λόγους διαρθρωτικούς, αλλά και συγκυριακούς, όπως λ.χ. η επιβάρυνση του πολιτικού κλίματος (και των σχέσεων με την Ε.Ε.) λόγω των μαζικών συλλήψεων την Κυριακή δημοσιογράφων και άλλων συνεργατών του εξόριστου ιμάμη Fethullah Gülen.

“Τα συναλλαγματικά μας αποθέματα και τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας είναι εγγενώς ισχυρά” δήλωσε ο Davutoğlu, καθώς την Πέμπτη η λίρα ανέκαμπτε μετά από πολλές ημέρες. Όμως το ισχυρότερο εργαλείο αποδείχθηκε ότι ήταν η διαβεβαίωση της κεντρικής τραπεζίτριας των ΗΠΑ Janet Yellen ότι δεν επίκειται αύξηση των επιτοκίων – ενώ στην Άγκυρα οι θιασώτες των χαμηλών επιτοκίων στους κυβερνητικούς κύκλους ακόμη επιμένουν, όπως το έθεσε ο υπουργός Οικονομίας, Nihat Zeybekci, ότι "δεν χρειάζονται ισχυρές παρεμβάσεις” και “η λίρα θα ισορροπήσει στην αγορά”.

Η ειρωνεία του πράγματος είναι ότι το τουρκικό νόμισμα μοιράζεται τρόπον τινά την τύχη του ρωσικού, τη στιγμή ακριβώς που οι δύο χώρες πήραν την επιλογή, όπως έδειξε και η επίσκεψη Putin στην Άγκυρα στις αρχές του μηνός, να απογειώσουν την συνεργασία τους.

Ωστόσο, τη στιγμή που η Τουρκία κορυφώνει την εξάρτησή της από τη Ρωσία στους τομείς του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας, δεν δείχνει να επωφελείται της πρόσφατης μεγάλης πτώσης των τιμών του πετρελαίου – καθώς η παράλληλη υποχώρηση της λίρας εξανεμίζει τα όποια κέρδη στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Ο οικονομικός αναλυτής της αγγλόφωνης ηλεκτρονικής έκδοσης της Hürriyet, Emre Deliveli το διασκεδάζει: 

“Τουλάχιστον, σε αντίθεση με τη Ρωσία, η Τουρκία είναι μια ανεπτυγμένη δημοκρατία. Δεν έχει έναν αυταρχικό πρόεδρο και έναν πρωθυπουργό μαριονέτα”...