ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ και ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Εννιά Χριστουγεννιάτικα έθιμα σε ισάριθμες χώρες του κόσμου που δεν τα ήξερες

Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗ

Στην Ελλάδα τα υποδεχόμαστε με το στόλισμα του καραβιού ή του δέντρου, με μελομακάρονα και κουραμπιέδες. Οι παραδόσεις όμως από χώρα σε χώρα διαφέρουν και πολλές από αυτές μάλιστα εκπλήσσουν.

Στην Ολλανδία «Μαύρος Πέτρος» Zwarte Piet ή Black Peter-, ονομάζεται ο βοηθός του Άη Βασίλη. Στις Κάτω Χώρες ο αγαπημένος Άγιος των παιδιών, ο Sinterklaas, δεν καταφθάνει μόνο νωρίτερα από τις άλλες δυτικές χώρες (στις 5 Δεκεμβρίου, παραμονή του Αγίου Νικολάου), αλλά εκτός από τους τάρανδους, έχει μαζί του και τον βοηθό του. Ο Black Peter έχει βαμμένο μαύρο πρόσωπο και απειλεί τα «άτακτα παιδιά» πως θα τα πάρει μαζί του πίσω στην Ισπανία από όπου έρχεται. Παλαιότερα, ο «σκοτεινός» βοηθός είχε δημιουργήσει αμφιλεγόμενο ζήτημα ρατσισμού, καθώς παρουσίαζε το μαύρο στοιχείο ως κακό, γι’ αυτό και πλέον η μαύρη μορφή του αποδίδεται στην κάπνα της καμινάδας.

Στη Γερμανία το τελευταίο στολίδι που μπαίνει στο χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι μια γυάλινη πράσινη πίκλα, η οποία κρύβεται καλά από τους γονείς μέσα στα κλαδιά. Το πρωί των Χριστουγέννων, όποιο παιδί βρει πρώτο την κρυμμένη πίκλα, παίρνει ένα special δώρο.

Στην Ιταλία, σύμφωνα με την παράδοση, δεν έρχεται ο Άη-Βασίλης από την Καισαρεία αλλά η Μπεφάνα! Τα παιδιά παίρνουν τα δώρα τους από μια ευγενική, γριά μάγισσα που τη λένε Μπεφάνα, επειδή, όταν οι τρεις μάγοι την κάλεσαν στο ταξίδι τους να συναντήσουν το νεογέννητο Χριστό, εκείνη αρνήθηκε ισχυριζόμενη ότι είχε πάρα πολλά να κάνει. Ωστόσο, αργότερα μετάνιωσε για την απόφασή της και από τότε περιπλανιέται σε όλον τον πλανήτη αναζητώντας τους τρεις σοφούς και το Θείο βρέφος, αφήνοντας δώρα από όπου περνά.

Στην Ουκρανία η αράχνη και ο ιστός αποτελούν παραδοσιακό στολίδι. Ο μύθος μιλάει για μια φτωχή χήρα που δεν μπορούσε να αγοράσει στολίδια για την οικογένειά της. Όταν ξύπνησε βρήκε το χριστουγεννιάτικο δέντρο της όμορφα διακοσμημένο από μια αράχνη που είχε υφάνει εκεί τον ιστό της, Έτσι, ανάμεσα στα στολίδια, στα φώτα και στα δέντρα έχουν πάντα κρυμμένη μια ψεύτικη αράχνη και έναν τεχνητό ιστό, που θεωρείται ότι φέρνουν τύχη σε όποιον τα βρει.

Στην Καταλονία και σε τμήματα της Ανδόρας και της Πορτογαλίας οι άνθρωποι είναι πιο προχωρημένοι. Κρύβουν έναν caganer γνωστό και ως "κύριο που τα... κάνει", στη φάτνη του Ιησού! Είναι ένα αγαλματάκι στο οποίο αποτυπώνεται ένας Καταλανός χωρικός, με το παραδοσιακό κόκκινο καπέλο-μαντήλι και τα φτωχικά του ρούχα, με τα εσώρουχα του κατεβασμένα, την ώρα που... κάνει την ανάγκη του. Πιστεύουν ότι υπενθυμίζει το ρόλο του ανθρώπου στην ευφορία της γης, ότι οι... ενέργειές του λιπαίνουν τη γη και βοηθούν στην επίτευξη μιας καλής συγκομιδής.

Στην Τσεχία οι γυναίκες έχουν βρει το μυστικό για να προβλέπουν την πορεία των ερωτικών τους! Για την ακρίβεια, τα Χριστούγεννα οι ανύπαντρες γυναίκες στέκονται με την πλάτη κολλημένη σε μια πόρτα και πετούν ένα παπούτσι τους στον αέρα. Αν το παπούτσι προσγειωθεί με τη μύτη να κοιτάει προς την πόρτα, η γυναίκα θα παντρευτεί μέσα στην επόμενη χρονιά. Αν προσγειωθεί με το τακούνι να κοιτάει προς την πόρτα, η «αγάπη» θα αργήσει άλλον ένα χρόνο μέχρι να έρθει.

Στη Νορβηγία, την Παραμονή των Χριστουγέννων έρχονται μάγισσες και ψάχνουν να βρουν σκούπες να τις καβαλήσουν για να πετάξουν. Οι νοικοκυρές κρύβουν όλες τους σκούπες από το σπίτι γιατί θεωρείται κακή τύχη, ενώ οι άνδρες πυροβολούν στον αέρα για να μην πλησιάζουν τα κακά πνεύματα.

Στη Βενεζουέλα γιορτάζουν τα Χριστούγεννα από τις 16 Δεκέμβρη. Κάθε μέρα οι πιστοί καλούνται να προσέλθουν στην εκκλησία φορώντας πατίνια και μέχρι τις 8 το βράδυ απαγορεύεται η κυκλοφορία των αυτοκινήτων. Τα παιδιά δένουν στο πόδι τους μια κλωστή και την αφήνουν να κρέμεται από το παράθυρο. Την επόμενη μέρα όσοι πατινάρουν προς την εκκλησία τραβούν τις κλωστές για να τα ξυπνήσουν και να μεταφέρουν το χαρμόσυνο μήνυμα των Χριστουγέννων.

Στην Ισλανδία τα παιδιά από τις 12 έως τις 23 Δεκεμβρίου αφήνουν ένα παπούτσι στο περβάζι του παραθύρου του σπιτιού τους. Ενώ κοιμούνται κάθε βράδυ, 13 μαγικοί Lads Yule , οι τοπικοί Αϊ Βασίληδες κατεβαίνουν από τα βουνά για να αφήσουν δώρα στα παπούτσια των παιδιών που ήταν φρόνιμα όλο το χρόνο. Στα άτακτα παιδιά, βάζουν αντί για δώρο, μια πατάτα μέσα στο παπούτσι!

Με διάφορες μορφές ο Άγιος Βασίλης πάντως θα έρθει... Εσύ ήσουν καλό «παιδί» φέτος;

Καλά Χριστούγεννα!