ΤΟΥΡΚΙΑ: Στόχος του Ερντογάν η αναβίωση της «αυτοκρατορίας»

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Το πολυτελές Ακ-Σαράι (ή Λευκό Παλάτι) των 250 εκατ. δολαρίων, με τα χίλια δωμάτια και γραφεία που καταλαμβάνουν έκταση 40.000 τετραγωνικών μέτρων, φιλοξενεί από την περασμένη Τετάρτη τον πρώτο του ένοικο: τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τον πολιτικό που κυριαρχεί από το 2003 στην πολιτική ζωή της χώρας των 75 σχεδόν εκατ. κατοίκων και δεν έχει κρύψει ότι διεκδικεί στην ιστορία μια θέση δίπλα στον Κεμάλ Ατατούρκ.

Επιχειρώντας μια εισβολή στο... μυαλό του νέου «σουλτάνου», θα ισχυριστούμε ότι ενώ ο Κεμάλ κατάφερε να στήσει στα πόδια της μια μεγάλη και υπολογίσιμη Τουρκία μέσα από τις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Ερντογάν φιλοδοξεί να της δώσει ένα τμήμα της χαμένης αυτοκρατορικής της αίγλης, εκμεταλλευόμενος και τις μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην περιοχή. Να την καταστήσει, δηλαδή, την ισχυρότερη περιφερειακή δύναμη στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου, με έντονη επιρροή και αποφασιστικό λόγο και ρόλο τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στην κεντρική Ασία -εκεί, δηλαδή, όπου συναντώνται τρεις ήπειροι και βρίσκονται συγκεντρωμένα τα πλουσιότερα ενεργειακά κοιτάσματα του πλανήτη.

Πάντως, για την ώρα τουλάχιστον, την υποδοχή της οποίας έτυχε ο Ερντογάν στο νέο του παλάτι δεν είναι εύκολο να τη βρει σε άλλες χώρες, ειδικά όσες βρίσκονται γύρω από τη δική του. Διότι ο ίδιος -και όσοι τον στηρίζουν, φυσικά- έχει φροντίσει ώστε η Τουρκία να τα «σπάσει» με όλους σχεδόν τους γείτονές του. Και φυσικά, όχι μόνο με αυτούς, αλλά και με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., που δεν κρύβουν τη δυσφορία τους για τη στάση και, κυρίως, τα σχέδιά του.

Με το Ισραήλ, για παράδειγμα, ήταν ο Ερντογάν αυτός που επέλεξε να διαλύσει τη στρατηγική συμμαχία μαζί του το 2010 (με αφορμή τη σφαγή στο πλοίο Mavi Marmara), για να επωμιστεί τον ρόλο του προστάτη των Παλαιστινίων και να επιχειρήσει, μέσω αυτών, το μεγάλο του άλμα στις καρδιές (και τις τσέπες) του αραβικού κόσμου. 

Με την Αίγυπτο, επίσης, άλλαξε ρότα από τη στιγμή που ο στρατός ανέτρεψε τον ισλαμιστή πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι, με τον οποίο είχαν θέσει τις βάσεις ενός «άξονα» Άγκυρας-Καΐρου. Έτσι, από πέρυσι το καλοκαίρι, έχει επανειλημμένως στραφεί κατά του νέου καθεστώτος, το οποίο κατηγορεί για εγκλήματα όχι μόνο σε βάρος του λαού του, αλλά και των Παλαιστινίων στη Γάζα -κι αυτό, με τη σειρά του, απάντησε με τη διακοπή της προνομιακής εμπορικής συμφωνίας που είχε υπογραφεί την άνοιξη του 2012.

Αλλά και απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο, μετά από κάποια χρόνια σχετικά χαμηλών τόνων και επιθέσεων φιλίας και συνεργασίας, ο Ερντογάν δείχνει εσχάτως να υιοθετεί και πάλι τη σκληρή γραμμή. Αφορμή είναι οι έρευνες για υδρογονάνθρακες και η κινητικότητα γύρω από το Κυπριακό -στην ουσία, όμως, ο Ερντογάν προσπαθεί να εκμεταλλευτεί υπέρ της Τουρκίας τη δεινή κατάσταση στην οποία έχουν βρεθεί λόγω της οικονομικής κρίσης Αθήνα και Λευκωσία.

Ο ίδιος, πάντως, γνωρίζει ότι υπάρχει κάτι που δεν τον αφήνει να ησυχάσει, ούτε να γευτεί τις δάφνες της όποιας επιτυχίας: 

Πρόκειται για το Κουρδικό, το οποίο έχει εισέλθει σε μια νέα και εξαιρετικά επικίνδυνη για την Τουρκία φάση, καθώς είναι για πρώτη φορά τόσο ορατό το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ανεξάρτητου κράτους. Κι αυτό είναι πολύ πιθανότερο να οδηγήσει τον Ερντογάν σε πόλεμο, παρά η κόντρα με το Ισραήλ, την Αίγυπτο ή την Ελλάδα.