Του Κώστα Ράπτη
Αν βασιζόταν κανείς τα προηγούμενα 24ωρα στην εντύπωση που προέκυπτε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή από την αφισοκόλληση στους δρόμους της Γλασκώβης θα πίστευε ότι το “Ναι” στην ανεξαρτησία της Σκωτίας δεν έχει αντίπαλο. Όμως η πραγματικότητα την οποία αποτύπωσε η κάλπη ήταν πολύ διαφορετική: το “Όχι” επικράτησε με διαφορά πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις.
Όπως το “κατεστημένο του Λονδίνου” έπεσε θύμα της υπεροψίας του και βρέθηκε σε κατάσταση πανικού τις τελευταίες εβδομάδες, όταν αποδείχθηκε ότι η έκβαση της μάχης μόνο προεξοφλημένη δεν ήταν, έτσι και οι θιασώτες του “Ναι” έπεσαν θύματα της τεχνητής εικόνας μονοκρατορίας που είχαν επιβάλλει στους δρόμους της Σκωτίας.
Όμως το τελικό αποτέλεσμα απέδειξε ότι όχι μόνο υπήρχε μια “σιωπηλή πλειοψηφία” υπέρ της Ένωσης που δίσταζε να εκφρασθεί το προηγούμενο διάστημα, αλλά και ότι πολλαπλασιάσθηκαν οι διαρροές της τελευταίας στιγμής από το Ναι στο Όχι. Όπως είχε συμβεί και στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση του Κεμπέκ ο εθνικός ενθουσιασμός της προεκλογικής περιόδου έδωσε τη θέση του σε πολύ πιο πεζούς υπολογισμούς, όταν οι ψηφοφόροι βρέθηκαν πίσω από το παραβάν.
Οι ίδιοι παράγοντες που έδωσαν “αέρα στα πανιά” της καμπάνιας του “Ναι”, πρωτίστως η προσδοκία μιας βελτίωσης του επιπέδου διαβίωσης, σφράγισαν την τελική επικράτηση του “Όχι”, καθώς η ασάφεια ως προς τη διατήρηση της στερλίνας και την παραμονή εντός της Ε.Ε. αντιπροσώπευε στη συνείδηση των εκλογέων την απειλή σοβαρών οικονομικών κραδασμών.
Αν δώσουμε βάση σε έρευνες όπως αυτή που διεξήγαγε η Ipsos Mori για λογαριασμό της εφημερίδας Evening Standard τα δύο τελευταία προεκλογικά 24ωρα, το “Ναι” εξασφάλιζε προβάδισμα της τάξης του 73% έναντι 27% στις ηλικίες μεταξύ 25 και 34 ετών, ενώ αντιστρόφως το ποσοστό των υπερμάχων του “Όχι” ήταν διπλάσιο αυτού του αντίπαλου στρατοπέδου στις ηλικίες άνω των 55 ετών.
Αν βασιζόταν κανείς τα προηγούμενα 24ωρα στην εντύπωση που προέκυπτε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή από την αφισοκόλληση στους δρόμους της Γλασκώβης θα πίστευε ότι το “Ναι” στην ανεξαρτησία της Σκωτίας δεν έχει αντίπαλο. Όμως η πραγματικότητα την οποία αποτύπωσε η κάλπη ήταν πολύ διαφορετική: το “Όχι” επικράτησε με διαφορά πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις.
Όπως το “κατεστημένο του Λονδίνου” έπεσε θύμα της υπεροψίας του και βρέθηκε σε κατάσταση πανικού τις τελευταίες εβδομάδες, όταν αποδείχθηκε ότι η έκβαση της μάχης μόνο προεξοφλημένη δεν ήταν, έτσι και οι θιασώτες του “Ναι” έπεσαν θύματα της τεχνητής εικόνας μονοκρατορίας που είχαν επιβάλλει στους δρόμους της Σκωτίας.
Όμως το τελικό αποτέλεσμα απέδειξε ότι όχι μόνο υπήρχε μια “σιωπηλή πλειοψηφία” υπέρ της Ένωσης που δίσταζε να εκφρασθεί το προηγούμενο διάστημα, αλλά και ότι πολλαπλασιάσθηκαν οι διαρροές της τελευταίας στιγμής από το Ναι στο Όχι. Όπως είχε συμβεί και στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση του Κεμπέκ ο εθνικός ενθουσιασμός της προεκλογικής περιόδου έδωσε τη θέση του σε πολύ πιο πεζούς υπολογισμούς, όταν οι ψηφοφόροι βρέθηκαν πίσω από το παραβάν.
Οι ίδιοι παράγοντες που έδωσαν “αέρα στα πανιά” της καμπάνιας του “Ναι”, πρωτίστως η προσδοκία μιας βελτίωσης του επιπέδου διαβίωσης, σφράγισαν την τελική επικράτηση του “Όχι”, καθώς η ασάφεια ως προς τη διατήρηση της στερλίνας και την παραμονή εντός της Ε.Ε. αντιπροσώπευε στη συνείδηση των εκλογέων την απειλή σοβαρών οικονομικών κραδασμών.
Αν δώσουμε βάση σε έρευνες όπως αυτή που διεξήγαγε η Ipsos Mori για λογαριασμό της εφημερίδας Evening Standard τα δύο τελευταία προεκλογικά 24ωρα, το “Ναι” εξασφάλιζε προβάδισμα της τάξης του 73% έναντι 27% στις ηλικίες μεταξύ 25 και 34 ετών, ενώ αντιστρόφως το ποσοστό των υπερμάχων του “Όχι” ήταν διπλάσιο αυτού του αντίπαλου στρατοπέδου στις ηλικίες άνω των 55 ετών.
Ομοίως, το 53% των ανδρών προτίμησε την προοπτική της ανεξαρτητοποίησης, ενώ το 58% των γυναικών παρέμεινε πιστό στην Ένωση. Κατά την ίδια (τηλεφωνική) έρευνα οι 6 στους 10 ψηφοφόρους του “Όχι” κινητοποιούνταν από το φόβο για τις επιπτώσεις της απόσχισης, ενώ 8 στους 10 υπερμάχους του “Ναι” από την “ελπίδα”. Γνωρίζουμε πλέον ότι ο φόβος (ή, έστω, η προτίμηση προς τη “σιγουριά”) υπερίσχυσε της ελπίδας.
Ωστόσο, γνωρίζουμε επίσης ότι για σημαντικό τμήμα της σκωτσέζικης κοινωνίας (το οποίο μάλιστα είναι πλειοψηφικό στην Γλασκώβη, το μεγαλύτερο αστικό κέντρο και πάλαι ποτέ βιομηχανικό προπύργιο της Σκωτίας) η ελπίδα μιας καλύτερης ζωής δεν θεωρείται πια δυνατόν να υλοποιηθεί παρά στο πλαίσιο ενός διαφορετικού κράτους.
Η διεκδίκηση της ανεξαρτητοποίησης δεν αφορά πλέον μόνο θύλακες Σκωτσέζων εθνικιστών, αλλά απλώνεται σε όλη τη χώρα. Το μέχρι πρότινος αδιανόητο έγινε mainstream – ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται για το μέλλον, αρχής γενομένης από τις δύσκολες διαπραγματεύσεις που ξεκινούν για την ενίσχυση των εξουσιών της τοπικής κυβέρνησης, όπως υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός David Cameron.
Ωστόσο, γνωρίζουμε επίσης ότι για σημαντικό τμήμα της σκωτσέζικης κοινωνίας (το οποίο μάλιστα είναι πλειοψηφικό στην Γλασκώβη, το μεγαλύτερο αστικό κέντρο και πάλαι ποτέ βιομηχανικό προπύργιο της Σκωτίας) η ελπίδα μιας καλύτερης ζωής δεν θεωρείται πια δυνατόν να υλοποιηθεί παρά στο πλαίσιο ενός διαφορετικού κράτους.
Η διεκδίκηση της ανεξαρτητοποίησης δεν αφορά πλέον μόνο θύλακες Σκωτσέζων εθνικιστών, αλλά απλώνεται σε όλη τη χώρα. Το μέχρι πρότινος αδιανόητο έγινε mainstream – ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται για το μέλλον, αρχής γενομένης από τις δύσκολες διαπραγματεύσεις που ξεκινούν για την ενίσχυση των εξουσιών της τοπικής κυβέρνησης, όπως υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός David Cameron.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου