ΤΟΥΡΚΙΑ: Στρατηγικό βάθος...εσωτερικού!

Toυ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΥ

Ο Νταβούτογλου διάδοχος του Ερντογάν στην πρωθυπουργία είναι ένα σαφές μήνυμα για τις νέες εσωτερικές ισορροπίες της Τουρκίας.

 

Πρώτα από όλα σε θεσμικό επίπεδο ο Νταβούτογλου θα είναι ένας εκτελεστικός διεκπεραιωτής μιας ντε φάκτο παντοδύναμης προεδρίας με υπερεξουσίες που δεν θα περιμένουν τη νομιμοποίησή τους από συνταγματική μεταρρύθμιση. Χωρίς ερείσματα στον κομματικό μηχανισμό, ο νέος πρωθυπουργός θα είναι επί της ουσίας ένας πανίσχυρος γενικός γραμματέας της Προεδρίας της Δημοκρατίας.

 

Κατά δεύτερο λόγο ο θεωρητικός του Στρατηγικού Βάθους που μάλλον ζημίες παρά κέρδη συσσώρευσε στην εξωτερική πολιτική της Αγκυρας καλείται να διατυπώσει για το εσωτερικό πολιτικό ακροατήριο τη μεγαλόστομη αν όχι μικρομέγαλη νεοοθωμανική ισλαμική ρητορική στην οποία μας έχει συνηθίσει ως επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας.Ο Νταβούτογλου καλείται να εφεύρει δηλαδή την ιδεολογική νομιμοποίηση που θα επιτρέψει στον Ερντογάν να αντιμετωπίσει ενδεχόμενη κρίση στην οικονομία, περαιτέρω ενίσχυση της σκληρής κατασταλτικής πολιτικής απέναντι στα κινήματα διαμαρτυρίας και εκδημοκρατισμου.

 

Τα παραπάνω μιλούν από μόνα τους για τις προθέσεις του Ερντογάν. Μακράν του να γυρίζει σελίδα με την ευκαιρία της μετάβασής του στην προεδρία, ο Ερντογάν επενδύει στην περιχαράκωση, πολιτική, ιδεολογική αλλά και αξιακή και πολιτισμική, του κομματικού χώρου του ΑΚΡ, το οποίο θα διεκδικήσει το μονοπώλιο του νεοοθωμανικού τουρκικού πατριωτισμού. 

Σίγουρα πρόκειται για μια γραμμή πλεύσης που αποτελεί μία ακόμη επιβεβαίωση απομάκρυνσης από το ευρωπαϊκό δημοκρατικό μοντέλο, αλλά σε καμία περίπτωση για υιοθέτηση αυταρχισμού τύπου Μπάαθ ή ακόμη του μοντέλου διακυβέρνησης της πρώην σοβιετικής Κεντρικής Ασίας.

 

Αν κάποια σύγκριση ή καλύτερα αναλογία μπορεί να μας βοηθήσει να δώσουμε το ακριβές στίγμα του καθεστώτος Ερντογάν-ΑΚΡ, αυτή είναι μάλλον ο περονισμός της Αργεντινής ή το μοντέλο με το οποίο κυβέρνησε αυταρχικά το Μεξικό επί δεκαετίες το Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα (PRI). 

Ενα είναι βέβαιο, ότι στη διακυβέρνηση Ερντογάν-Νταβούτογλου οι εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες θα αποκτήσουν μεγαλύτερο αν όχι κυρίαρχο ρόλο στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής, μια επιλογή όμως πολύ υψηλού ρίσκου, καθώς η θύελλα που σαρώνει σύνορα και καθεστώτα στον αραβομουσουλμανικό κόσμο μπορεί ανά πάσα στιγμή να προκαλέσει ανεξέλεγκτη εισαγόμενη αποσταθεροποίηση στο εσωτερικό της χώρας. 

Τον κίνδυνο αυτό άλλωστε είχε υπόψη του ο Κεμάλ όταν, μετά το 1926 και τον τερματισμό της διεκδίκησης της Μοσούλης, απέκλεισε κάθε εμπλοκή της Αγκυρας σε περιφερειακές συγκρούσεις.