ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Ο δεύτερος πόλεμος

Toυ ΚΩΣΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΙΔΗ

Ένα από τα χαριτωμένα των εφημερίδων είναι ότι κρεμούν την ιστορία από μανταλάκια. Και όταν πρόκειται για το τέλος της, η εικόνα επιτρέπει στη μέρα να βγάλει τη γλώσσα μπροστά στην αιωνιότητα.  

Εκείνη τη μέρα τη θυμάμαι. Κυριακή, του 1990, σχεδόν 25 χρόνια πριν, 1/4 του αιώνα -για να πάρω το κύρος που σου δίνει, ως αντάλλαγμα, ο χρόνος. Στεκόμουν μπροστά στο περίπτερο και έβλεπα τον κύριο τίτλο από «Το Βήμα». «Το τέλος της ιστορίας», από τον καθηγητή-διανοητή Φράνσις Φουκουγιάμα. Ήταν μια εποχή που εύκολα σε έβαζε να γράψεις τέτοιο δοκίμιο, πόσο μάλλον να αγοράσεις την εφημερίδα. Ε, ο Φουκουγιάμα έκανε λάθος και «Το Βήμα» έγραψε ψέματα εκείνη τη μέρα. Λίγο-πολύ ο Φουκουγιάμα εκτίμησε ότι η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, δηλαδή η οριστική νίκη της Δύσης επί του σοβιετικού μπλοκ, οδηγεί στο τέλος της ιστορίας, έτσι όπως την αντιλαμβανόμαστε, ως αποτέλεσμα συγκρούσεων. 

Η παγκοσμιοποίηση είναι η νέα πραγματικότητα. Πλέον ξέρουμε πού πηγαίνει ο κόσμος, δεν γνωρίζουμε, βέβαια, πώς θα φτάσει εκεί. Όμως η πορεία είναι ήδη πάνω στους χάρτες.

Το άρθρο είχε θυμώσει την Αριστερά. Για τη δογματική αριστερή σκέψη, ο υπαρκτός σοσιαλισμός δεν είχε καταρρεύσει λόγω των αδιεξόδων του, αλλά επειδή οι καπιταλιστές είχαν υπονομεύσει την επανάσταση -ας μην πιάσουμε αυτήν την κουβέντα, είναι πια γραφική. 

Ο Φουκουγιάμα, βέβαια, έπεσε έξω. Θα μου πείτε, εδώ ο Μαρξ έπεσε έξω, θα έμενε η αλήθεια με τον Φουκουγιάμα;  

Δεν προέβλεψε τη δυναμικής της Ασίας, την έξοδο της Κίνας, την επιμονή της Ρωσίας στη διπολική σχέση με τη Δύση. 

Η ιστορία, λοιπόν, δεν τελείωσε. Δείχνει να γυρίζει πίσω, σαν σπιράλ. Λες και ένα ελατήριο επαναφέρει τον κόσμο στο τέλος του 19ου αιώνα. Και οι όροι αντιστρέφονται. Είναι η Ανατολή που έχει πια τον πρώτο λόγο στην ιστορική κίνηση. Ένας νέος κόσμος που πριν από μερικές δεκαετίες ήταν σιωπηρός. Τώρα θέλει να πάρει αυτό που του ανήκει και ακόμα περισσότερα. Η Δύση δεν δείχνει μόνο γερασμένη. Δείχνει και αδύναμη.

Το εξώφυλλο του Time είναι ανατριχιαστικό. Όχι επειδή δαιμονοποιεί τον Πούτιν. Αυτό ίσως είναι ιστορικά ορθό.  

Αλλά επειδή δείχνει πώς η Δύση αντιλαμβάνεται τη συγκυρία. Ο δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος. Και αν Πούτιν κλείσει τη στρόφιγγα, μπορεί να τον κάνει παγωμένο.