Ο Ούγκο Αλβες έβγαζε παλιά το ψωμί του παίζοντας επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Τώρα παραμένει κοντά στο άθλημα, αλλά όχι με τον τρόπο που ήθελε. Πλέον η στολή του αποτελείται από κόκκινη φανέλα και παντελόνι, και φτιάχνει μπάλες ποδοσφαίρου σε βιοτεχνία εντός της φυλακής.
«Θα προτιμούσα να έπαιζα με τις μπάλες αντί να τις φτιάχνω», είπε ο 31χρονος Αλβες, ο οποίος εκτίει ποινή φυλάκισης πέντε ετών για διακίνηση ναρκωτικών. Πρόσθεσε μάλιστα με ένα πικρό χαμόγελο ότι «τουλάχιστον είμαι στο ίδιο πεδίο».
Ο Αλβες είναι ένας από τους 80 φυλακισμένους που φτιάχνουν μπάλες ποδοσφαίρου στο σωφρονιστικό κατάστημα υψηλής ασφαλείας Νέλσον Ουγκρία, κοντά στο Μπέλο Οριζόντε, μια από τις 12 πόλεις στη Βραζιλία που φιλοξενούν το Παγκόσμιο Κύπελλο. Η βιοτεχνία που παράγει ποδοσφαιρικές μπάλες είναι χτισμένη μέσα σε κτίριο των φυλακών με μεταλλική οροφή, εντός συγκροτήματος φυλακών με ψηλούς τοίχους και περίφραξη από συρματόπλεγμα που στην κορυφή είναι αιχμηρό σαν ξυράφι. Σαράντα έγκλειστοι των φυλακών εργάζονται εκεί οκτώ ώρες την ημέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα φτιάχνοντας τις μπάλες. Αλλοι 40 φυλακισμένοι εργάζονται από τα κελιά τους συρράπτοντας το εξωτερικό κάλυμμα κάθε μπάλας σε μια διαφορετική μεταποιητική διαδικασία.
Οι μπάλες που παράγονται στη φυλακή δεν προορίζονται για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Η επίσημη μπάλα της διοργάνωσης παράγεται στο Πακιστάν για λογαριασμό της Αdidas για να χρησιμοποιηθεί στα 64 παιχνίδια του τουρνουά. Η μπάλα αυτή έχει το δικό της όνομα, λέγεται Μπραζούκα και έχει και 1 εκατομμύριο… πιστούς ακολούθους στο Twitter.
Πριν από την έναρξη της διοργάνωσης η μπάλα Μπραζούκα πέρασε από έλεγχο ποιότητας από περισσότερους από 600 επαγγελματίες ποδοσφαιριστές και 30 ομάδες σε τρεις ηπείρους.
Οι μπάλες της φυλακής, που παράγονται για λογαριασμό εταιρείας με το όνομα «Τριβέλα», χρησιμοποιούνται επίσης από επαγγελματίες, που έχουν πάντως μικρότερη δημοσιότητα καθώς αγωνίζονται στο πρωτάθλημα του βραζιλιάνικου ομόσπονδου κρατιδίου του Μίνας Ζεράις, όπου και βρίσκεται η φυλακή. Χρησιμοποιούνται ακόμη στα ψυχαγωγικά ματς που γίνονται στη φυλακή, καθώς και σε ερασιτεχνικούς αγώνες εκτός των τειχών των φυλακών, ακόμη και στο Ρίο ντε Τζανέιρο και το Σάο Πάουλο.
Οι έγκλειστοι εργάτες δηλώνουν υπερήφανοι που οι μπάλες χρησιμοποιούνται στο επαγγελματικό πρωτάθλημα του ομόσπονδου κρατιδίου. Κάποιοι μάλιστα αστειεύονται ότι η ποιότητα της μπάλας είναι αντίστοιχη αυτής της Μπραζούκα. «Είναι η καλύτερη μπάλα», διατυμπανίζει ο Αλβες, που δηλώνει ότι έχει αγωνιστεί σε κατώτερες κατηγορίες στην Αργεντινή, στην Ιταλία και στο Περού.
Η παραγωγή αυτή είναι από τις πλέον δημοφιλείς εργασίες μέσα στη φυλακή, που είναι σπάνιες ανά τη Βραζιλία. Μόνο 120 τρόφιμοι των φυλακών του κρατιδίου φτιάχνουν μπάλες, λένε αξιωματούχοι. Ο Αλβες είπε ότι περίμενε πάνω από ένα χρόνο για να προσληφθεί.
Οι περισσότεροι εργαζόμενοι στο Κοντάζεμ φορούν μάσκες για να προστατευθούν από τις αναθυμιάσεις της κόλλας και άλλων χημικών. Κάποιες φορές όμως τους επιτρέπεται να στέλνουν μπάλες στους συγγενείς και τους φίλους τους. Ο Γκρασιάνο Αντόνιο Μπάρος ντα Μάτα, ένας από τους έγκλειστους εργαζομένους, χάρισε μία από τις μπάλες στον 14χρονο γιο του, η οποία και έχει πάνω της το όνομά του.
Το καλύτερο σχετικά με τη δουλειά αυτή, όπως συμφωνούν ο Ντα Μάτα και ο Αλβες, είναι ότι τους προσφέρει ανακούφιση από την καθημερινή ρουτίνα της ζωής πίσω από σίδερα του κελιού τους, σε μια χώρα όπου οι φυλακές είναι περιώνυμες για τη βία και για την προβληματική μεταχείριση των εγκλείστων.
«Είναι σπουδαίο να βγαίνω από το κελί και να έρχομαι εδώ», λέει ο 37χρονος Μπάρος ντα Μάτα, που εργάζεται εδώ και 16 μήνες στη βιοτεχνία και εκτίει ποινή οκτώ χρόνων για φόνο. «Ο καιρός περνάει γρηγορότερα, παύεις να σκέφτεσαι άσχημα πράγματα», συμπληρώνει.
Σε αυτό το τρελό για το ποδόσφαιρο έθνος, το αγαπημένο άθλημα φθάνει ακόμη και στην προσπάθεια να αναμορφώσει τις φυλακές, τουλάχιστον για έναν μικρό αριθμό τροφίμων.
«Παίρνεις κάτι που αποτελεί καθημερινή δραστηριότητα στη Βραζιλία, το ποδόσφαιρο, και το συνδέεις με αυτό το κοινωνικό ζήτημα, το οποίο επί πολλά χρόνια ήταν λησμονημένο και τώρα έχει έρθει στην επιφάνεια, την εργασία των φυλακισμένων», δήλωσε ο Μουρίλο Αντράντερ Ολιβέιρα, γραμματέας της κυβέρνησης του Μίνας Ζεράις για θέματα διοικήσεως των σωφρονιστικών καταστημάτων. «Είναι φανταστικό το ότι μπορούμε να συμμετάσχουμε για λίγο στη ζωή της χώρας, που είναι αυτός ο σεβασμός για το ποδόσφαιρο», πρόσθεσε.
Η βιοτεχνία που παράγει μπάλες ποδοσφαίρου στη φυλακή κοντά στο Μπέλο Οριζόντε άνοιξε το 2011 ως τμήμα της προσπάθειας σε όλη τη Βραζιλία για να ανυψώσει το ηθικό των φυλακισμένων, να τους προετοιμάσει για τη ζωή μετά την αποφυλάκιση και να περιορίσει το σοβαρότατο πρόβλημα συνωστισμού στις φυλακές.
Αλλα προγράμματα επιτρέπουν σε εγκλείστους των ομοσπονδιακών φυλακών να αφαιρούν μέρες από την ποινή τους με τη συμμετοχή τους σε λογοτεχνικά προγράμματα, όπου διαβάζουν έργα κλασικής λογοτεχνίας και γράφουν αναφορές για βιβλία. Σε μια φυλακή στην πόλη Σάντα Ρίκα ντο Σαπουκαΐ, οι φυλακισμένοι ανεβαίνουν και κάνουν πετάλι σε ακίνητα ποδήλατα συνδεδεμένα με μπαταρίες που παράγουν αρκετό ηλεκτρισμό ώστε να φωταγωγηθεί ολόκληρη πλατεία.
Στη βιοτεχνία στο Κοντάζεμ, οι τρόφιμοι της φυλακής παράγουν 400 μπάλες την ημέρα αποκομίζοντας 543 ρεάλ ή περίπου 180 ευρώ τον μήνα. Από αυτά το ένα τέταρτο πηγαίνει στο κράτος, το 50% πηγαίνει στους φυλακισμένους ή στις οικογένειές τους, και το υπόλοιπο σε έναν λογαριασμό που αποδίδεται στους τροφίμους με την αποφυλάκισή τους. Επιπλέον, για κάθε τρεις ημέρες εργασίας αφαιρείται και μία ημέρα από την ποινή κάθε φυλακισμένου εργαζομένου.
Ωστόσο, οι επικριτές των προγραμμάτων εργασίας των φυλακών ισχυρίζονται πως οι φυλακισμένοι είναι ευάλωτοι στην εκμετάλλευση ως φτηνά εργατικά χέρια και ότι το να παράγουν μπάλες ποδοσφαίρου ποσώς προετοιμάζει τους τροφίμους των φυλακών για τη ζωή τους μετά την αποφυλάκιση.
«Εκτός φυλακής δεν υπάρχουν δουλειές όπου παράγουν μπάλες», λέει ο Λουίς Κάρλος Βαλόις, δικαστής σε κακουργοδικείο του ομόσπονδου κρατιδίου Αμαζόνας. «Η εταιρεία αποκομίζει μεγάλο κέρδος φυσικά. Οι συνθήκες μέσα στις φυλακές είναι πολύ κακές, και ο μέσος φυλακισμένος είναι πολύ φτωχός και ευάλωτος. Οτιδήποτε και αν προσφέρουν οι εταιρείες αυτές στους φυλακισμένους για να εξασφαλίσουν την εργασία τους, αυτοί θα τους πουν “ναι”. Η εταιρεία ποντάρει στη δυστυχία τους», τονίζει ο κ. Βαλόις.
Οι συνθήκες στις φυλακές της Βραζιλίας αποτελούν εδώ και πολύ καιρό σοβαρό εθνικό πρόβλημα. Η χώρα της Λατινικής Αμερικής έχει περί τους 550.000 εγκλείστους στις φυλακές της, που είναι 66% περισσότερο από την αρχική χωρητικότητα των σωφρονιστικών καταστημάτων της Βραζιλίας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται και 175.000 που είναι προφυλακισμένοι, σύμφωνα με έκθεση της μη διεθνούς μη κυβερνητικής οργάνωσης Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου