ΤΟΥΡΚΙΑ: Η Αγία Σοφία, ο Ερντογάν και οι προκλήσεις

Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΠΑΠΑΘΕΜΕΛΗ 

 

Το εγχώριο πολιτικό σύστημα φωράται και πάλιν και πολλάκις απράγμον, ενώ γύρω του συμβαίνουν σημεία και τέρατα. Μέχρις ότου οι εντεταλμένοι να αντιδρούν συνέλθουν από τις χαρές ή τις θλίψεις των εκλογικών αποτελεσμάτων, ο νεοοθωμανός θα «τελειώσει» το αισχρούργημα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.

Ο ξιπασμένος ισλαμιστής, πεφυσιωμένος και φαντασμένος εζήλωσε δόξαν Πορθητή και σπεύδει σε νέα βεβήλωση των ιερών και οσίων μας. Μετά την πρόσφατη μετατροπή σε τεμένη της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας και Νίκαιας κάλεσε ανήμερα της αποφράδας 29ης Μαΐου σε «ναμάζι» τους ομοθρήσκους του ηγέτες στην Αγία Σοφία. Ιστορικό, διαιώνιο σύμβολο του Χριστιανισμού.

Ο Ερντογάν απώλεσε την ψυχραιμία του και ενεργεί ως έρμαιον της μεγαλομανίας του. Ακόμη και οι ανιάτως φιλότουρκοι Γερμανοί τον είδαν να μπαίνει στη χώρα τους ως ταύρος εν υαλοπωλείω και τον αποστράφηκαν προχθές ως Persona non grata. («Bild»).

Στην Ελλάδα οι πολιτικοί ιθύνοντες μεριμνώντες περί άλλα, όπως π.χ. τον θρίαμβο μοντέλων, ποδοσφαιριστών και άλλων καταλλήλων για τις κατάλληλες θέσεις προς υπεράσπιση των εθνικών μας συμφερόντων εκπροσώπων, δεν έχουν διαθέσει μέχρι στιγμής ούτε ένα δευτερόλεπτο για την αντιμετώπιση της πρόστυχης τουρκικής πρόκλησης.

Αν εδώ υπήρχε σοβαρό εθνικό δόγμα και στρατηγική θα έπρεπε να είχαμε κινήσει διεθνώς γην και ουρανόν, όχι απλώς να ματαιωθεί η επαναϊσλαμοποίηση της Αγίας Σοφίας αλλά να παραδοθεί αυτή στον φυσικό της δικαιούχο το Οικουμενικό Πατριαρχείο και να λειτουργήσει όπως επί 800 χρόνια ως Ορθόδοξος Ναός. 

Η ενέργεια Ερντογάν συνιστά ακραία πρόκληση προς τον Ελληνισμό και σύμπαντα τον χριστιανικό κόσμο. Πουθενά στον πλανήτη δεν έχει συμβεί τόποι λατρείας ενός δόγματος να μετατραπούν βιαίως με κρατικές αποφάσεις σε λατρευτικούς χώρους άλλης θρησκείας. Πουθενά εκτός της Τουρκίας. Στην Ελλάδα μάλιστα υπάρχουν τζαμιά της οθωμανικής Κατοχής (στη Θεσσαλονίκη Γενί Τζαμί, Αλατζά Ιμαρέτ κ.λπ.) αλλά ουδείς διενοήθη ποτέ να τα μετασκευάσει σε χριστιανικούς ναούς.

Οι διεθνείς μετοχές του Τούρκου πρωθυπουργού είναι τώρα στο ναδίρ. Μια δυναμική ελληνική πρωτοβουλία που θα κινητοποιούσε κυβερνήσεις, θεσμούς και πρόσωπα καλής θελήσεως στον κόσμο, θα ανέτρεπε τα σχέδιά του.

Για ποιαν όμως εξωτερική πολιτική μιλάμε όταν τα Σκόπια στα λόμπι της Ουάσιγκτον δαπανούν 4πλάσια από την Ελλάδα;

Από το 2010 η κυβέρνησή μας μηδένισε τις δαπάνες επηρεασμού των αμερικανικών κέντρων αποφάσεων. Είναι συντριπτικά εις βάρος μας τα στοιχεία για την απραξία της Ελλάδας και αντίθετα τις δράσεις των γειτόνων μας όπως αποτυπώνονται στην έκθεση του Sunlight Foundation (ΝΕΑ 28/5/14).

Πέραν της Ουάσιγκτον, του Βερολίνου και των άλλων που έχουν χιλίους λόγους να είναι εκνευρισμένοι με τον Ερντογάν, η Μόσχα έχει άλλους τόσους λόγους να υπερασπισθεί την χριστιανικότητα του βεβηλούμενου μνημείου. Να θυμίσουμε στον Πούτιν το «Χρονικό του Νέστορος», αυτός θα καταλάβει!

Το ανυπέρβλητο αρχιτεκτονικό θαύμα για το οποίο ο Ιουστινιανός «τους τεχνίτας εκ πάσης της γης ήγειρεν άπαντας» (Προκόπιος) με τα πολυτιμότερα και σπανιότερα υλικά που μπορούσαν να προσκομισθούν απ' όλον τον πλανήτη άγγισε τον ανώτατο βαθμό τελειότητας. Περατώθηκε σε 6 μόνον χρόνια και εγκαινιάσθηκε τα Χριστούγεννα του 537 με τον αυτοκράτορα να αναφωνεί το «Νενίκηκά σε Σολομών». Εργο του Ανθέμιου και του Ισίδωρου και κατά την παράδοση ενός αγγέλου που καθοδηγούσε τον Ιουστινιανό.

Η Αγία Σοφία, κατά τον Προκόπιο «ούτε τι υπεράγαν, ούτε τι ενδεώς έχουσα» είναι κάτι πολύ παραπάνω από το «ξυνειθισμένον», αλλά «και του αμέτρου κοσμιωτέρα». (Π. Κανελλόπουλος Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος, Α, α σ.111).

Ενας γενναίος στρατιώτης και τίμιος πολιτικός (υπάρχουν και τέτοιοι!), ο Νικόλαος Πλαστήρας περιγράφει την επίσκεψή του στην Αγία Σοφία το 1919 στην τότε και υπό ελληνικήν Αρμοστεία Κωνσταντινούπολη:

«...εστάθηκα κατάπληκτος προ της αφθάστου μεγαλοπρεπείας του μνημειώδους αυτού ιερού της ελληνικής ορθοδοξίας. Εστάθηκα με κατάνυξιν ακίνητος επί πολλά λεπτά και μέσα σ' αυτό το διάστημα εδιάβηκε από τη φαντασία μου μία ολόκληρος χιλιετηρίς του ιστορικού Βυζαντίου με τους μεγάλους πατριάρχας και αυτοκράτορας, με τας μεγαλοπρεπείς τελετάς των αυτοκρατορικών στέψεων, και τας συναρπαστικάς από θείον θάμβος πατριαρχικάς λειτουργίας! Ευρισκόμην εις τον ιερόν εκείνον χώρον, όπου άλλοτε αντήχουν οι πύρινοι λόγοι των Χρυσοστόμων και των Γρηγορίων, όπου αμείλικτοι πατριάρχαι σθεναρώς αντετάχθησαν κατά αυτοκρατορικών παρανομιών.

»Ημην επί τέλους στην Αγιά Σοφιά! Είδα το ωραιότερον παιδικό μου όνειρο να γίνεται πραγματικότης» (Αρχείο Π. Δέλτα, Β' σ.15).

Ο Ερντογάν καταπατά όλες τις διεθνείς συνθήκες περί προστασίας μνημείων. Πέραν της τζαμιοποίησης σχεδιάζει να ανακατασκευάσει τον τερατώδη επί Οθωμανών Μεντρεσέ που έπνιγε τον Ναό και κατεδάφισε ο Κεμάλ.

Ο Douglas Dakin («Η ενοποίηση της Ελλάδος», σ. 390) μας χρεώνει ότι είμαστε οι μοναδικοί Βαλκάνιοι που δεν απελευθερώσαμε την ιερή μας πρωτεύουσα. Το μπορούσαμε, λέει, τον Ιούλιο 1922 και τον Μάιο 1923.

Αν είχαμε τότε κινηθεί, οι έκτοτε εξελίξεις θα ήταν βαθύτατα διαφορετικές. Και οι παρούσες αδιανόητες!