ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - ΡΩΣΙΑ: Το Κρεμλίνο επιχείρησε να κατασκοπεύσει τους Ουκρανούς μέσω ρωσικού ιστότοπου κοινωνικής δικτύωσης

Της Carol Matlack / BusinessWeek
 

Η παρέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία ξεπέρασε τα γεωγραφικά όρια και επεκτάθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το περασμένο έτος, όταν αξιωματούχοι της Μόσχας επιχείρησαν να συλλέξουν προσωπικά δεδομένα Ουκρανών που συμμετείχαν σε γκρουπ των social media και διαμαρτύρονταν υπέρ του φιλορώσου πρώην προέδρου της χώρας τους.
 

Ο Pavel Durov, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της μεγαλύτερης ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης της Ρωσίας, VKontakte, ισχυρίζεται ότι απάντησε αρνητικά στο αίτημα της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας –την υπηρεσία-διάδοχ της KGB - να παραδώσει πληροφορίες σχετικά με τα μέλη των 39 ομάδων διαμαρτυρίας της ιστοσελίδας VKontakte. 

O Durov δημοσίευσε ένα αντίγραφο του αιτήματος στην ιστοσελίδα του, ένα έγγραφο που φαίνεται να διαβιβάσθηκε από τα γραφεία της υπηρεσίας στην Αγία Πετρούπολη στις 13 Δεκεμβρίου. Αυτό συνέβη τρεις εβδομάδες μετά την απόρριψη από τον πρώην πρόεδρο της Ουκρανίας, Viktor Yanukovych, μιας εμπορικής συμφωνίας με την Ευρώπη, καθώς αυτός προτίμησε στενότερους δεσμούς με τη ρωσική κυβέρνηση, πυροδοτώντας διαδηλώσεις που οδήγησαν στην αποπομπή του το Φεβρουάριο.
 

«Η απάντησή μας ήταν και παραμένει αρνητική», έγραψε ο Durov, προσθέτοντας ότι οι ρωσικές αρχές δεν έχουν κανένα νομικό δικαίωμα να συγκεντρώνουν τα προσωπικά δεδομένα Ουκρανών. Μια τέτοια αποκάλυψη «θα συνιστούσε παράβαση νόμου και προδοσία έναντι τόσων εκατομμύρια Ουκρανών που μας εμπιστεύτηκαν».

 
Το VKontakte εδρεύει στην Αγία Πετρούπολη, αλλά έχει εκατομμύρια συνδρομητές στην Ουκρανία και άλλες πρώην σοβιετικές χώρες. Έχει αντισταθεί σε προηγούμενες απαιτήσεις του Κρεμλίνου να μπλοκάρει σελίδες που έχουν συσταθεί από ρωσικές ομάδες διαμαρτυρίας. Αλλά φαίνεται αυτή να ήταν η πρώτη φορά που οι ρωσικές αρχές προσπάθησαν να επεκτείνουν την πρόσβασή τους σε συνδρομητές έξω από τα σύνορα της χώρας. To αίτημα για παροχή στοιχείων ουκρανικών ομάδων διαμαρτυρίας δεν εξηγούσε γιατί η υπηρεσία ασφαλείας ήθελε τις πληροφορίες ή το πώς σκόπευε να τις χρησιμοποιήσει.

Ο χρόνος που επέλεξε - μέσα Δεκεμβρίου- να ζητήσει τα στοιχεία, φανερώνει ότι η Μόσχα παρακολουθούσε στενά τις διαμαρτυρίες, πολύ πριν γίνει σαφές ότι το καθεστώς Yanukovych θα πέσει. Η Ρωσία έχει δικαιολογήσει την προσάρτηση της Κριμαίας -και πιο πρόσφατα, έχει μιλήσει έμμεσα για το ενδεχόμενο παρέμβασης στην ανατολική Ουκρανία- λέγοντας ότι η νέα κυβέρνηση δεν προστατεύει τους Ρώσους στις περιοχές αυτές .
 

Ο Durov, ετών 29, διαχειρίζεται το VKontakte από το εξωτερικό αφού έφυγε από τη Ρωσία τον Απρίλιο του 2013, επειδή είχε κατηγορηθεί ότι πάτησε με το αμάξι του το πόδι ενός αστυνομικού. Το VKontakte έχει πει πως ο Durov δεν οδηγεί. Δεν έχει αποκαλύψει που βρίσκεται, αλλά έχει εμφανιστεί στις ΗΠΑ και την Ευρώπη τους τελευταίους μήνες.

Σε πρόσφατη καταχώρισή του, ο Durov περιγράφει τις πιέσεις που έχει αντιμετωπίσει από το Κρεμλίνο. Μια εταιρεία επενδύσεων φίλα προσκείμενη στην κυβέρνηση αγόρασε πέρυσι μερίδιο 48% στο VKontakte, κάτι που ο Durov και ακόμη ένας βασικός μέτοχος έμαθαν μετά την εξαγορά. Ο Durov είπε ότι πούλησε το σύνολο του μεριδίου του (12%) τον περασμένο Δεκέμβριο, λέγοντας πως η διατήρηση του μεριδίου «θα με αποτρέψει από το να πάρω τις σωστές αποφάσεις. «Τώρα, είπε, «έχω κάτι πιο σημαντικό -μια καθαρή συνείδηση και ιδανικά που είμαι πρόθυμος να υπερασπιστώ».