ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: O τρικέφαλος φύλακας του Ευρώ

Τhe Economist

Στην ελληνική μυθολογία ο Κέρβερος ήταν ένας τρικέφαλος σκύλος που φυλούσε τις πύλες του Αδη. 

Στη σύγχρονη ελληνική πολιτική ιστορία, η τρόικα είναι το τέρας με τα τρία κεφάλια, που παγίδευσε τη χώρα σε έναν οικονομικό «Κάτω Κόσμο». Στο υπουργείο Οικονομικών στην Αθήνα ακόμα και οι καθαρίστριες του κτιρίου αποκαλούν «δολοφόνους» τους επισκέπτες της τρόικας. Στις διαδηλώσεις των Πορτογάλων στη Λισσαβώνα τα πανό γράφουν «Καταστρέψτε την τρόικα». 

Η τρόικα ως φύλακας των δανειστών δεν πρόκειται ποτέ να αγαπηθεί. Αποτελεί δε έναν αυτοσχεδιασμό με αφορμή την πρώτη διάσωση της Ελλάδας τον Μάιο του 2010, και συναπαρτίζεται από το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Εκτοτε βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε διάσωσης, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και πιο πρόσφατα της Κύπρου. Οσο περνάει ο καιρός τόσο περισσότερο αμφισβητείται.  

Μήπως το τέρας κατασπαράσσει τις σάρκες των χωρών που υποτίθεται ότι σώζει; Και τελικά ποιος το ελέγχει;
 
Το Ευρωκοινοβούλιο ξεκίνησε έρευνα στα πεπραγμένα της τρόικας, για την οποία τόσο οι Σοσιαλιστές όσο και Συντηρητικοί στην Ευρώπη συγκλίνουν στο εξής: 

Eχει μια νομικά αμφιλεγόμενη βάση και δεν λογοδοτεί σε κανέναν – πράγμα πολύ ανησυχητικό. 

Η τρόικα έχει δεχθεί τη δριμύτερη κριτική στην Ελλάδα και όχι χωρίς λόγο. Η παραγωγή της χώρας έχει μειωθεί δραστικά κατά 25% και η ανεργία φθάνει το 27%. Αν και έχει επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα, αντιπαρατίθεται και πάλι με τους δανειστές της για την επόμενη δόση. Η χρονική συγκυρία είναι παράδοξη, καθώς η Ελλάδα έχει την προεδρία της Ε.Ε. και η αδύναμη κυβέρνησή της διακινδυνεύει μια ταπεινωτική ήττα στις ευρωεκλογές του Μαΐου. Ο Ελληνας πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, επισημαίνει πως «το πρόβλημα έγκειται στην αντιπαλότητα ΔΝΤ και Κομισιόν, με την Ελλάδα να κινδυνεύει να συνθλιβεί μεταξύ δύο ελεφάντων».
 
Οι επικεφαλής της τρόικας διαφωνούν συχνά. Το ΔΝΤ μετά δυσκολίας συγκατάνευσε στην επιμονή της ΕΚΤ ότι οι άμεσης προτεραιότητας ομολογιούχοι των ιρλανδικών τραπεζών πρέπει να προστατευθούν, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν περαιτέρω οι φορολογούμενοι. Το ΔΝΤ σταθερά διατείνεται ότι οι Ευρωπαίοι πιέζουν στα όρια τη λιτότητα. Αν και «μαγείρεψε» το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας, επέδειξε μεγαλύτερη ακαμψία στο να αναγνωρίσει τη βιωσιμότητα του τεράστιου χρέους της. Κατ’ ιδίαν ο κ. Σαμαράς διατείνεται πως το ΔΝΤ υιοθετεί απαισιόδοξη στάση ως προς τα δημοσιονομικά μεγέθη για να ενισχύσει τη Γερμανία, ενώ παράλληλα τονίζει ότι οι πιεστικές απαιτήσεις της τρόικας ενισχύουν τον αριστερών θέσεων ΣΥΡΙΖΑ.
 
Οι τρεις κεφαλές της τρόικας έχουν συνεργαστεί με λιγότερο ή περισσότερο φιλική διάθεση. Μέχρι ενός βαθμού, ήδη ο ρόλος της τρόικας παρακμάζει, με την Ιρλανδία και την Ισπανία, αλλά και την Πορτογαλία -ίσως και με πρόσθετη γραμμή πίστωσης-, να επιστρέφουν στις αγορές. Οπότε παραμένει το αρχικό πρόβλημα, η Ελλάδα, και δευτερευόντως η Κύπρος. 

Μια επιλογή θα ήταν ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο υπό τον έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου. 

Μια άλλη θα ήταν να παραμείνει ως έχει το πρόβλημα στα χέρια του ΔΝΤ με τη μεγαλύτερη τεχνογνωσία και με μεγαλύτερη αυτονομία από την Κομισιόν, αν και δεν θα έχει πάντα επαρκή κεφάλαια για μεγάλα πακέτα διάσωσης. 

Ισως η συνεργασία Κομισιόν και ΔΝΤ να είναι αναγκαία σε περιπτώσεις χωρών με ενιαίο νόμισμα, αλλά η παρουσία της ΕΚΤ αποτελεί σαφέστατα μια ανωμαλία