ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Αυτοκρατορικά παιχνίδια

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ

Του ΝΙΚΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑ

Ο πόθος κάθε λαού για αυτονομία, για την ανεξάρτητη διαχείριση της πορείας του ανάμεσα στα έθνη, είναι τόσο ισχυρός που προκαλεί την ανησυχία των γειτόνων του, οι οποίοι κάνουν ό,τι μπορούν για να μη διαταραχθεί η δική τους ισορροπία.  

Οταν αυτή η βούληση καταπιέζεται, το αποτέλεσμα είναι απρόβλεπτο και εκρηκτικό· όταν ικανοποιείται, μπορεί να προκαλέσει τέτοια σειρά εξελίξεων, που θα αλλάξει τα πάντα γύρω του.  

Αυτό μας διδάσκει η Ιστορία με την πτώση αυτοκρατοριών τον 19ο και τον 20ό αιώνα, που οδήγησε στην ίδρυση εθνών-κρατών. 

Σήμερα, ο πόθος για αυτονομία εκφράζεται είτε με εθνικά αποσχιστικά κινήματα εντός χωρών είτε με την αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής μέσω της συμμαχίας με άλλες χώρες.
Στις μέρες μας, η Ε.Ε. είναι, κατά έναν τρόπο, το αντίστοιχο των παλαιών αυτοκρατοριών – με τη μεγάλη διαφορά ότι αυτόνομοι λαοί επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτήν, όχι να απομακρυνθούν.  

Η βία που κυριαρχεί στο κέντρο της ουκρανικής πρωτεύουσας τις τελευταίες μέρες έχει τις ρίζες της σε ειρηνικές διαδηλώσεις που ξέσπασαν όταν η κυβέρνηση ξαφνικά διέκοψε την πορεία προσέγγισης με την Ε.Ε. Οι επί τρεις μήνες ειρηνικές διαδηλώσεις ξέσπασαν σε βία πριν από λίγες μέρες, όταν η κυβέρνηση αθέτησε υπόσχεση να ψηφίσει νόμους που θα αποδυνάμωναν τον πρόεδρο. 

Το δράμα της Ουκρανίας εκτυλίσσεται με φόντο τη διαμάχη της Ε.Ε. με τη Ρωσία. Η Ευρώπη ενθαρρύνει τις κινήσεις για στενότερες σχέσεις με την Ουκρανία, ενώ η Ρωσία φοβάται ότι θα χάσει επιρροή σε μια χώρα η οποία είναι κομμάτι της ταυτότητάς της για ιστορικούς, γεωγραφικούς και οικονομικούς λόγους.  

Η Ε.Ε., ως σύγχρονη αυτοκρατορία, θέλει να επηρεάζει τα γεγονότα, αλλά δεν γνωρίζει πώς να προβάλλει την ισχύ της – κάτι που προκαλεί την αγανάκτηση και τη χλεύη των Ηνωμένων Πολιτειών. 

Η Ρωσία, ως διάδοχος της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας, γνωρίζει πολύ καλά πώς να παίξει το παιχνίδι: η ταραχή προκλήθηκε τον Νοέμβριο, όταν η Μόσχα κατέστησε σαφές στο Κίεβο ότι η σύσφιγξη δεσμών της Ουκρανίας με την Ε.Ε. θα είχε άμεσες επιπτώσεις στις οικονομικές σχέσεις της χώρας με τη Ρωσία. Ο πρόεδρος Γιανουκόβιτς έπρεπε να επιλέξει μεταξύ μελλοντικών αγαθών από την Ε.Ε. ή άμεσων επιπτώσεων στη φτωχή χώρα του από ρωσικές κυρώσεις.
Η Δύση και η Ρωσία, σαν ανίκανες να μάθουν από τις πληγές του Ψυχρού Πολέμου, δεν έχουν έρθει σε καμία συνεννόηση η οποία θα βοηθούσε τους πρωταγωνιστές της ουκρανικής τραγωδίας να βρουν διέξοδο από τον κύκλο του αίματος. 

Το θέμα είναι σύνθετο: 

Ο Ουκρανός πρόεδρος είναι εκλεγμένος, αλλά έχει φερθεί με άκρως αυταρχικό τρόπο εναντίον της αντιπολίτευσης· οι αντιπολιτευόμενες δυνάμεις, από την άλλη, έχουν τα δικά τους δίκαια, αλλά κανείς δεν θα ωφεληθεί από την κατάρρευση του κράτους· η Ρωσία δεν θέλει να εμφανιστεί αδύναμη στη γειτονιά της, ενώ κάποιες ευρωπαϊκές χώρες ενθαρρύνουν μεν τους διαδηλωτές, ανησυχούν δε για αποσχιστικά κινήματα εντός των δικών τους συνόρων. 

Κανένα δεν συμφέρει η αιματοχυσία στην Ουκρανία. Οσοι έχουν επιρροή πάνω στους πρωταγωνιστές πρέπει να τους πείσουν αμέσως ότι η υποστήριξή τους δεν είναι εγγυημένη, ότι εάν οι συγκρούσεις δεν σταματήσουν τώρα, η πορεία προς την καταστροφή είναι προδιαγεγραμμένη.