ΤΟΥΡΚΙΑ: Ο Erdogan μεταξύ αγορών και Κούρδων...

Του Κώστα Ράπτη 

Η ολομέτωπη αντιπαράθεση με τους κρατικούς μηχανισμούς που φέρονται να ελέγχονται από το δίκτυο του ιεροκήρυκα Fethullah Gulen, μετά τα σκάνδαλα διαφθοράς που άρχισαν να αποκαλύπτονται στις 17 Δεκεμβρίου δεν είναι απαραιτήτως ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση της Τουρκίας -όσο και αν οι κατηγορίες απειλείται ανά πάσα στιγμή να αγγίξουν προσωπικά και τον ίδιο τον Τούρκο πρωθυπουργό, ιδίως μετά την αποκάλυψη ότι η οικογένεια Erdogan έλαβε ως δώρο από κατασκευαστή δύο παραθαλάσσιες βίλες στα Βουρλά της Σμύρνης, σε αντάλλαγμα για τον αποχαρακτηρισμό της προστατευόμενης περιοχής όπου αυτές χτίστηκαν...
Σαν να μην ήταν αρκετή η αστάθεια που προκύπτει από το εσωτερικό πολιτικο-δικαστικό θρίλερ, η Τουρκία αντιμετωπίζει δύο αμεσότερες απειλές υπό τη μορφή της ελεύθερης πτώσης του νομίσματος και της ενίσχυσης του κουρδικού αυτονομισμού. 

Η γειτονική χώρα ανακαλύπτει ότι βρίσκεται στο σημείο συνάντησης δύο διαφορετικών “σεισμογενών ζωνών”, αυτής που αναταράσσει τις αναδυόμενες αγορές, λόγω της μεταστροφής της αμερικανικής νομισματικής πολιτικής, και αυτής που σταδιακά ξαναχαράζει τα μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σύνορα της ευρύτερης περιοχής, συνεπεία της συριακής κρίσης.
Η ανακοίνωση ότι η νομισματική επιτροπή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας πρόκειται να συνεδριάσει εκτάκτως το βράδυ της Τρίτης, είχε ήδη μια τονωτική επίπτωση στην συναναλλαγματικής ισοτιμία της λίρας, όμως από μόνη της εικονογραφεί το μέγεθος του προβλήματος, μετά τα αλλεπάλληλα αρνητικά ρεκόρ έναντι του δολαρίου και του ευρώ. Μόνο την προηγούμενη εβδομάδα η κεντρική τράπεζα διοχέτευσε περί τα δύο δισ. δολάρια στην αγορά, προκειμένου να στηρίξει το νόμισμα -χωρίς να χρειαστεί να καταφύγει στην άνοδο των επιτοκίων, η οποία κρίνεται πολιτικά ανεπιθύμητη, εφόσον αναμένεται να πλήξει τον ρυθμό ανάπτυξης και μάλιστα σε εκλογική χρονιά. Όμως σταδιακά τα διαθέσιμα εργαλεία εξαντλούνται και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις απειλούνται. Λ.χ. Το 56% των χρεών του κατασκευαστικού τομέα είναι σε ξένο συνάλλαγμα, ήτοι 22 δισ. δολάρια, εκ των οποίων μόνο τα 7 δισ. μακροπρόθεσμα. Πρόσφατα, ο πρόεδρος της Τουρκικής Επιχειρηματικής Ομοσπονδίας (Turkonfed) ανέφερε στο Bloomberg ότι οι τουρκικές τράπεζες δεν αναχρηματοδοτούν πλέον τα δάνεια των επιχειρήσεων-μελών. Αλλά και με τις ξένες τράπεζες να έχουν συνολική έκθεση στην Τουρκία άνω των 350 δισ. δολαρίων, η πιστωτική συρρίκνωση πρέπει να θεωρείται βέβαιη.

Όλα αυτά βέβαια, έχουν να κάνουν με μία διεθνή τάση φυγής κεφαλαίων, ωστόσο η εσωτερική κατάσταση της Τουρκίας παροξύνει το πρόβλημα. Αρκεί να λάβει κανείς υπόψη του τα όσα είπε στις 23 Ιανουαρίου κατά την τελευταία γενική συνέλευση της κυριότερης εργοδοτικής ένωσης Tusiad ο πρόεδρός της Muharrem Yilmaz, ο οποίος τόνισε ότι η έλλειψη ανεξαρτησίας των ρυθμιστικών αρχών και του δικαστικού μηχανισμού, η συχνή αλλαγή των κανονισμών στις κρατικές προμήθειες και οι πολιτικές πιέσεις σε επιχειρηματίες υπό μορφήν αυθαίρετων φορολογικών προστίμων διώχνουν τις ξένες επενδύσεις που τόσο έχει ανάγκη μάι χώρα η οποία στήριξε την προηγούμενη ευημερία της στα ξένα κεφάλαια που αναπλήρωναν το έλλειμμα εγχώριων αποταμιεύσεων. 

Η απάντηση του Tayyip Erdogan ήταν ότι με τις δηλώσεις του ο Muharrem Yilmaz προδίδει την πατρίδα και δεν δικαιούται να απευθυνθεί ξανά στην κυβέρνηση για την επίλυση των προβλημάτων των μελών του Tusiad.
Όσο για το Κουρδικό, η εβδομάδα αυτή σηματοδοτεί την προαναγγελθείσα επίσημη ανακήρυξη της αυτονομίας και άλλων δύο κουρδικών καντονιών στη Βόρεια Συρία, μετά από αυτό της Τζίζρε, που θα αποτελέσει και την κεντρική έδρα της νεότευκτης ημικρατικής δομής που ελέγχεται από το ΠYD – αδελφή οργάνωση του ΡΚΚ. Με την Άγκυρα ήδη εκτεθειμένη διεθνώς από τις αποστολές οπλισμού των μυστικών υπηρεσιών προς τους τζιχαντιστές που δρουν στη Συρία (ακριβώς για να ανακοπεί ο “κουρδικός κίνδυνος”), τα μέσα για την τετελεσμένων στα νότια σύνορα της Τουρκίας αρχιζουν επίσης να εξαντλούνται