Το κλασικό πλέον ερώτημα που
διατυπώνει σήμερα ένας οπαδός του Ερντογάν, τη στιγμή που κάποιος
ανοίξει συζήτηση περί διαφθοράς, εισαγγελικών ερευνών κ.λπ., είναι το
εξής: «Καλά, τα πιστεύεις εσύ όλα αυτά;»
Παρά την καταιγίδα των
σκανδάλων, ο Τούρκος πρωθυπουργός συνεχίζει να απολαμβάνει υψηλά ποσοστά
δημοτικότητας, αφού η προσωπολατρία του ηγέτη αποτελεί παράδοση στα
πολιτικά πράγματα της χώρας, ενώ παίζει έξυπνα και το ρόλο του θύματος
σε «συνωμοσίες που εξυφαίνονται εναντίον του»...
«Είναι ένας ηγέτης με ικανότητες διεθνούς ηγέτη, ένας ηγέτης που
συγκεντρώνει όλα τα προσόντα του Αλλάχ»!
Μπορεί να ακούγεται ακραίος ο
χαρακτηρισμός αυτός που χρησιμοποιήθηκε για τον πρωθυπουργό της Τουρκίας
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά αποτελεί τρανό συμβολισμό για το τι
συμβαίνει στην Τουρκία αυτή την περίοδο, αλλά και γενικότερα για την
πολιτική στη χώρα αυτή.
Ο χαρακτηρισμός ανήκει στο βουλευτή του κυβερνώντος Κόμματος
Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, Φεβαΐ Αρσλάν, και τον χρησιμοποίησε πριν από
μερικές μέρες. Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι ενώ η πολιτική στην
Τουρκία ασκείται από πλευράς κυβερνώντος κόμματος σε άξονα
θρησκευτικότητας, κανείς δεν βγήκε να πει «τις λες, ωρέ αθεόφοβε». Απλώς
μια μέρα αργότερα ο ίδιος ο βουλευτής είπε ότι με τη δήλωσή του, η
οποία όπως είπε είναι «απαράδεκτη για κάθε μουσουλμάνο», ξεπέρασε κάποια
όρια...
«Θεάνθρωπος»
Η λογική, όμως, του βουλευτή και οι έπαινοι περί «θεανθρώπου»
δεν είναι κάτι που εκφράζεται πρώτη φορά για τον Ερντογάν. Η «λατρεία»
προς το πρόσωπο του Τούρκου πρωθυπουργού είναι από τα σημαντικότερα
στοιχεία της πολιτικής στην Τουρκία. Για το λόγο αυτό ακριβώς μπορεί και
στέκεται όρθιος και με ποσοστά τουλάχιστον πάνω από 40% στις
δημοσκοπήσεις. Κι αυτό, παρ' όλη τη σκανδαλολογία, τη διαφθορά και την
άγαρμπη παρέμβαση στη Δικαιοσύνη.
Ενα πολύ σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων του κυβερνώντος κόμματος
λατρεύει τον Ερντογάν. Πιστεύει σε αυτόν. Το κλασικό πλέον ερώτημα που
διατυπώνει σήμερα ένας οπαδός του Ερντογάν, τη στιγμή που κάποιος
ανοίξει συζήτηση περί διαφθοράς, εισαγγελικών ερευνών κ.λπ., είναι το
εξής: «Καλά, τα πιστεύεις εσύ όλα αυτά;».
Δεν τρέχει μία δηλαδή, πράγμα που γνωρίζει και ο Ερντογάν και
αναπαράγει συνεχώς το επιχείρημα: «Είμαστε στόχος επίδοξων
πραξικοπηματιών». Ο ρόλος του «θύματος» ήταν αυτός που με επιτυχία
υποδύθηκε το κυβερνών κόμμα τα τελευταία 12 χρόνια, και ας βρισκόταν
στην εξουσία. Πότε ο εχθρός ήταν οι ένοπλες δυνάμεις, η -κατά τεκμήριο
αυτή- πηγή πραξικοπημάτων, πότε οι διαδηλωτές στην πλατεία Ταξίμ, πότε
τα «διεθνή κέντρα» και τώρα το θρησκευτικό τάγμα του χότζα Φετχουλάχ
Γκιουλέν. Με βάση τα δεδομένα που ισχύουν σήμερα, ο Ερντογάν δεν
φαίνεται να χάνει το παιχνίδι. Εξαιτίας της πίστης και της λατρείας.
Το δεύτερο σημαντικότερο χαρακτηριστικό της πολιτικής
συμπεριφοράς στην Τουρκία όμως είναι ο ωφελιμισμός. Δηλαδή το ορατό
ενδεχόμενο μιας οικονομικής κρίσης θα ήταν αυτό που θα προκαλούσε την
απομάκρυνση του Ερντογάν από την εξουσία. Πάντα με την προϋπόθεση ότι θα
εξακολουθήσουν να γίνονται εκλογές στην Τουρκία...
Ωφελιμισμός, ο οποίος δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο των λαϊκών μαζών, που αναπτύσσουν την τάση αυτή κάτω από συνθήκες ανέχειας και αγραμματοσύνης. Είναι το κοινό στερεότυπο που αναπτύχθηκε ειδικά μετά το 1980 στην τουρκική κοινωνία. Οι λόγοι είναι πολλοί και διάφοροι και δεν θα ασχοληθούμε τώρα με αυτούς. Απλώς πρέπει να καταγραφεί ότι ο ωφελιμισμός αφορά και την άλλη πλευρά της παραγωγής, δηλαδή το κεφάλαιο. Πολλά από τα σημαντικότερα και πιο πλούσια ονόματα στην Τουρκία, είναι καιρός τώρα που ασχολούνται με δραστηριότητες, όπως μαρίνες, εστιατόρια, υπηρεσίες, περίεργα πράματα με τράπεζες (σας θυμίζει μήπως κάτι;) κ.λπ.
Φοβού τον ηγέτη
Οσο για το στοιχείο της λατρείας, ο Ερντογάν δεν είναι ο πρώτος.
Γενικά, η πολιτική στην Τουρκία ανέκαθεν εμπεριείχε το στοιχείο αυτό. Η
στάση του λαού προς τις ένοπλες δυνάμεις είχε πάντα το στοιχείο της
λατρείας. Για δεκαετίες, οι Τούρκοι λάτρεψαν τον Μουσταφά Κεμάλ
Ατατούρκ. Λάτρεψαν τον Αντνάν Μεντερές στη δεκαετία του '50 και τον Οζάλ
στη δεκαετία του '80.
Θα αναρωτηθείτε, υπάρχει διάκριση μεταξύ λατρείας και φόβου;
Οχι, στην Ανατολή. Οχι, σε περιοχές όπου η θρησκευτική πίστη εκδηλώνεται
πολύ έντονα, μαζί με την αγάπη για το Θεό και με το φόβο για το Θεό.
Ισως περισσότερο με το δεύτερο.
Δηλαδή, ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που απογείωσε τους ηγέτες αυτούς και τους κατέστησε αρχηγούς ισχυρών κυβερνήσεων και πανίσχυρων κρατικών μηχανισμών, ήταν και είναι η λατρεία.
Δεν υπάρχει εξαίρεση. Υπό την έννοια αυτή, εάν υποτεθεί ότι έρχεται σιγά σιγά το τέλος του Ερντογάν, το ζητούμενο είναι ο επόμενος «θεάνθρωπος». Αλλιώς, έρχονται κυβερνήσεις συνασπισμού..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου