ΤΟΥΡΚΙΑ: Ρελάνς Σουλτάνου με κυβέρνηση πραιτοριανών

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ

Βαρύτατα τραυματισμένος από τα σκάνδαλα διαφθοράς που συγκλονίζουν την Τουρκία με εμπλοκή κορυφαίων στελεχών του κόμματός του, ο Ταγίπ Ερντογάν με έναν καθυστερημένο και προβληματικό ανασχηματισμό και με οργίλες δηλώσεις κατά πάντων επιχειρεί να ξεπεράσει τη διογκούμενη αμφισβήτηση στο πρόσωπό του και να περάσει στην αντεπίθεση.

Διορίζοντας πλέον στενούς συνεργάτες και στελέχη της απολύτου προσωπικής επιρροής του σε καίριες θέσεις, ο Τ. Ερντογάν δέχεται ήδη κριτική από την αντιπολίτευση ότι οργανώνει το δικό του «βαθύ κράτος» για να επιχειρήσει τη συγκάλυψη των σκανδάλων αλλά και την αντιμετώπιση των αντιπάλων του, όχι μόνο των Γκιουλενιστών, αλλά και εκείνων που προέρχονται από το ίδιο το ΑΚΡ. 

Κεντρικό πρόσωπο του ανασχηματισμού είναι ο Εφκάν Αλά, πρώην κυβερνήτης της περιοχής του Ντιγιαρμπακίρ, που αναλαμβάνει την κρίσιμη θέση του υπουργού Εσωτερικών.

Ο ανασχηματισμός όμως καθόλου δεν έπεισε για την πρόθεση του Ερντογάν να διευκολύνει την κάθαρση και τη διερεύνηση των σκανδάλων, καθώς ο ίδιος ο Τούρκος πρωθυπουργός επιμένει στην αρχική γραμμή ότι πρόκειται περί «διεθνούς συνωμοσίας», περί συνωμοσίας των Αμερικανών ή των Ισραηλινών, του λόμπι των επιτοκίων κ.λπ.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός βρέθηκε να δηλώνει χθες ότι οι βαλίτσες που φαίνεται σε βίντεο να μεταφέρει ο Ιρανο-αζέρος επιχειρηματίας που έχει βρεθεί στο επίκεντρο του σκανδάλου, στο γραφείο του υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ε. Μπαγίς, μπορεί να περιείχαν... βιβλία και όχι το 1,5 εκατ. δολάρια που φέρεται να έχει δοθεί ως μίζα στον κ. Μπαγίς...

Μέσα σε αυτό το κλίμα δεν είναι τυχαίες οι διαφοροποιήσεις αρκετών στελεχών του ΑΚΡ, αλλά κυρίως η θεσμική μεν, αλλά με σαφή μηνύματα δημόσια τοποθέτηση του προέδρου της Τουρκίας Α. Γκιουλ, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι στην Τουρκία και με δεδομένη την πρόοδο που έχει υπάρξει τα τελευταία δέκα χρόνια δεν θα υπάρξει συγκάλυψη καμίας υπόθεσης.

Ο κ. Γκιουλ, συνιδρυτής του ΑΚΡ, έχει διαφοροποιηθεί σε μια σειρά ζητημάτων από την ατζέντα του Τ. Ερντογάν, με κορυφαία τη διαφωνία του για την αντιμετώπιση των διαδηλωτών την περασμένη άνοιξη στο πάρκο Γκεζί.

Τα σκάνδαλα έρχονται όμως σαν τελευταίος κρίκος σε μια αλυσίδα επιλογών και πρακτικών που έχουν υπονομεύσει τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας, θέτουν νέα εμπόδια στην προοπτική των ευρωτουρκικών σχέσεων, αποδυναμώνουν την εμπιστοσύνη στις σχέσεις με τις ΗΠΑ και κλονίζουν τη μέχρι τώρα ισχυρή τουρκική οικονομία.

Στην αφετηρία μιας εκλογικής χρονιάς που εκτός των δημοτικών εκλογών ο Τ. Ερντογάν θέλει να είναι ο πρώτος εκλεγμένος με καθολική ψηφοφορία πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, το σκάνδαλο αφήνει βαθιές χαρακιές στο προφίλ του πιο δημοφιλούς Τούρκου ηγέτη μετά τον Κεμάλ Ατατούρκ, καθώς κινδυνεύει να χάσει πλέον το «ηθικό πλεονέκτημα», αφού η σημαία του ήταν ο αγώνας εναντίον της διαφθοράς του κεμαλικού συστήματος.

 

Ρήγμα στο εσωτερικό

Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει αποδειχθεί πολλές φορές ιδιαίτερα σκληρός και δυνατός παίκτης, αλλά αυτήν τη φορά φαίνεται ότι πλέον υπάρχει σοβαρό ρήγμα και στο εσωτερικό του κόμματός του. Ηδη το «σύστημα Ερντογάν» επιχειρεί να περάσει στην αντεπίθεση και η απομάκρυνση εκατοντάδων στελεχών της αστυνομίας και η προσπάθεια αντικατάστασης του εισαγγελέα, που χειρίζεται μία από τις υποθέσεις των σκανδάλων, δείχνουν το πώς θα κινηθεί τις επόμενες εβδομάδες η τουρκική κυβέρνηση.

Το ερώτημα όμως είναι αν ο Τ. Ερντογάν μπορεί να εξουδετερώσει την «Κοινότητα» του Φετουλάχ Γκιουλέν που έχει ριζώσει βαθιά τόσο στην αστυνομία όσο και στη Δικαιοσύνη και να κουκουλώσει τα σκάνδαλα, χωρίς αυτή η προσπάθεια να οδηγήσει τελικά σε αποσταθεροποίηση την ίδια την Τουρκία...