ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ - Συνταξιοδοτικό: Ευνοημένοι και αδικημένοι πολίτες (Μέρος 1ο)

EΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Γράφει ο Συμεών Ρωμύλος

Oικονομολόγος
 
Αν υπάρχει στα παγκόσμια χρονικά κάποιο θέμα, για το οποίο έχει χυθεί η περισσότερη μελάνη, είναι το ελληνικό «Συνταξιοδοτικό». 

Έχουν γραφτεί από σπουδαίες μελέτες μέχρι παιδαριώδεις ανοησίες! Ο λόγος που το ξανανοίγω είναι γιατί εξακολουθούμε να στρουθοκαμηλίζουμε, αλλά και γιατί θα προχωρήσω ένα βήμα πιο πέρα.


 
Από τις εισφορές εργοδότη και εργαζόμενου το 20% πηγαίνει για συντάξεις και το υπόλοιπο για περίθαλψη. Αυτό σημαίνει, ότι κάθε 5 έτη εργασίας μπαίνει στον «κουμπαρά» ποσό για συντάξεις ενός έτους (ή περισσότερο αν η σύνταξη είναι κάτω του 100% των αποδοχών).  Με 35 έτη εργασίας (όχι λιγότερα) συγκεντρώνεται ποσό για συντάξεις 7 ετών . Αν βγω στην σύνταξη στα 65 (όχι νωρίτερα)  έχω «αποταμιεύσει» 7 έτη σύνταξης.  65+7=72. Δείτε το προσδόκιμο ζωής, που έχει περάσει τα 72 έτη προ πολλού και συνεχίζει να βελτιώνεται.
          

  
Σπεύδω να σημειώσω  ότι  οι τόκοι από την επένδυση των εισφορών, περίπου εκμηδενίζονται για (α) κόστος διαχείρισης του συστήματος και (β) την διαφορά εισφορών, που είναι λιγότερες, λόγω χαμηλότερων αποδοχών στην αρχή μιας καριέρας, ενώ το ποσό της σύνταξης βασίζεται στις υψηλότερες αποδοχές του τέλους της καριέρας. 

Σημειώνω επίσης, ότι η σωφροσύνη απαιτεί αυτού του είδους τα κεφάλαια να τοποθετούνται σε χαμηλού ρίσκου και, επομένως,  χαμηλής απόδοσης επενδύσεις. Τα κεφάλαια ταμείων που χάθηκαν, επειδή οι διαχειριστές τους νόμιζαν.... 
 
Αυτά ισχύουν για τους «κανονικούς» συνταξιούχους. Διαβάστε και το «Οι καταστροφικές πρόωρες συντάξεις» που περιέχει και αριθμητικά στοιχεία, σκεφτείτε και τούς άπειρους «βιασμούς» που έχει υποστεί το σύστημα και αναρωτηθείτε γιατί επιμένουμε να το διατηρούμε ως έχει και  γιατί  ρίχνουμε στην πυρά όποιον τολμήσει να αγγίξει το θέμα!
 
Για τα πιο πάνω και όλους τους άλλους λόγους που έχουμε ακούσει, όλοι, πλέον, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι το σύστημα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟ. 

Και τι κάνουμε; 

Αυτό που ο λαός λέει «άλλα λόγια ν΄ αγαπιόμαστε»! 

Είναι προφανές ότι κάθε νέος, ακόμη και «κανονικός» συνταξιούχος, που μπαίνει στο σύστημα μεγαλώνει το υπάρχον έλλειμμα και το βάρος στον προϋπολογισμό, αφού το κράτος  έχει εγγυηθεί να το καλύπτει.
 
Για πολλούς, πιο ειδικούς από εμένα, μία 100% βιώσιμη και απολύτως ΔΙΚΑΙΗ λύση μοιάζει με το αυγό του Κολόμβου: Το σύστημα πρέπει να μετατραπεί από αναδιανεμητικό σε ανταποδοτικό, να επαναϋπολογιστούν ΟΛΕΣ οι συντάξεις και να προσαρμοστούν προς τα κάτω ή,  ΑΝ προκύψουν και τέτοιες περιπτώσεις  προς τα πάνω (πράγμα, που η αριθμητική λέει, ότι θα είναι πάρα πολύ σπάνιες). 

Μην «κολλάτε» στις  τεχνικές λεπτομέρειες. Αν δεν γίνεται για ΟΛΟΥΣ, ας γίνει για όσους συνταξιοδοτήθηκαν / θα συνταξιοδοτηθούν από το έτος  χχχχ και μετά... 
 
Αν υιοθετηθεί το κεφαλαιοποιητικό σύστημα, η σχετική μελέτη θα οδηγήσει σε δύο συμπεράσματα:

1)  Το συνολικό ποσό, που θα χρειάζεται για την πληρωμή αυτών των συντάξεων θα είναι σημαντικά μικρότερο από το τρέχον και 

2)  Αυτές  οι νέες συντάξεις  θα είναι για τους περισσότερους λιγότερο ή πολύ περισσότερο πιο χαμηλές από τις τρέχουσες, σε περιπτώσεις, δε, «υπερηλίκων» θα είναι μηδενικές. 
Μετά την εφαρμογή αυτού του νέου συστήματος, θα προκύψουν τρεις κατηγορίες  συνταξιούχων: 

(α) αυτοί που η νέα σύνταξη θα είναι ίση ή μεγαλύτερη από την σημερινή, 

(β)  αυτοί  που θα έχουν συνολικό εισόδημα από λοιπές πηγές και από την μειωμένη ή μηδενική νέα σύνταξη, υψηλότερο από κάποιο επίπεδο, που θα συμφωνηθεί και 

(γ) αυτοί  που θα έχουν συνολικό εισόδημα χαμηλότερο από αυτό το επίπεδο.  

Αυτοί, της (γ) περίπτωσης, θα είναι οι ΜΟΝΟΙ των οποίων οι νέες συντάξεις θα πρέπει να επιδοτούνται από τον προϋπολογισμό και μάλιστα αρκετά, ώστε να τους εξασφαλίζεται μία στοιχειωδώς «αξιοπρεπής» διαβίωση.  

 Όμως, σας υποσχέθηκα, ότι «θα προχωρήσω ένα βήμα πιο πέρα».

 
 
Ξαναδιαβάστε το πολλές φορές! Κάθε φορά  που το διαβάζετε σκεφτείτε κάποιον δικό μας θεσμό, ξεκινώντας από την ίδια την δημοκρατία μας, όπου 151  «εκπρόσωποί» μας αποφασίζουν κυριολεκτικά για την ζωή όλων μας  (με τα διάφορα εκλογομαγειρέματα, τι ποσοστό του λαού «εκπροσωπούν»?)  μέχρι την δικαιοσύνη, την παιδία... το συνταξιοδοτικό.
 
Σύμφωνα με τον Μπεκ, το πρόβλημα είναι και παγκόσμιο και αγγίζει «όλες τις δικλείδες ασφαλείας».  Επομένως, όταν μιλούμε για θεσμούς, (π.χ. το συνταξιοδοτικό) το επιχείρημα ότι «συμβαίνει και στα προηγμένα κράτη»  γίνεται όλο και λιγότερο πειστικό.  Φυσικά, το «επιχείρημα» μπορούσε πάντοτε να ακυρωθεί αν οι εκεί επικρατούσες λοιπές συνθήκες ήταν ουσιωδώς διαφορετικές από τις επικρατούσες εδώ. Όσο για μάς, νομίζω ότι μπερδέψαμε τους θεσμούς μας σε κουβάρια, σε Γόρδιους Δεσμούς με τις συνεχείς  «βελτιώσεις»/μπαλώματα.  

Κατά την ταπεινή μου γνώμη,  την ευθύνη γι αυτό δεν την φέρουν τόσο οι πολιτικοί που μας κυβέρνησαν, όσο οι πολιτικοί που ήταν στην αντιπολίτευση και θεωρούσαν (και συνεχίζουν να θεωρούν) ότι ο ρόλος τους είναι να λένε όχι σε όλα!
 
«Ευνοημένους και αδικημένους πολίτες» δημιουργούν άπειρες αιτίες. Ο καπιταλισμός, η παγκοσμιοποίηση, ο σοσιαλισμός, οι θρησκείες, ακόμη και η ίδια η φύση. Το να διορθώσουμε αυτές τις αδικίες είναι από πολύ δύσκολο έως αδύνατο. Όμως το να πετάξουμε στα σκουπίδια κάποιους θεσμούς, που μας ταλαιπωρούν,  που «δεν αποδίδουν πλέον σήμερα» χρειάζεται μία απλή ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ των ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ  μας! 
 
Είναι πολύ περίεργο, ότι ενώ, όλοι ιεραρχούμε τις προτεραιότητες στην ιδιωτική μας ζωή, παραδόξως, όχι μόνο δεν μας ενοχλεί όταν δεν το πράττει το Κράτος, αλλά αντιθέτως, ΑΝΤΙΣΤΕΚΟΜΑΣΤΕ σε κάθε σχετική πρόταση! Ζω σημαίνει αποφασίζω, δηλαδή, επιλέγω μεταξύ των υπαρκτών δυνατοτήτων, που μάλιστα, δεν είναι σταθερές εις τοδιηνεκές!  Αν δεν τις ιεραρχήσω, με κάποια αξιολογικά κριτήρια, το πιθανότερο είναι να πάρω λάθος απόφαση, να κάνω λάθος επιλογή.
 
Με ποια αξιολογικά κριτήρια αποφασίσαμε να φορολογούμε τα τρόφιμα (εντάξει, με τον «χαμηλό» συντελεστή ΦΠΑ)  τώρα, και τις στάμνες και τα μαντριά, για να μπορούμε να επιδοτούμε τις συντάξεις, τις συγκοινωνίες, την «δωρεάν» παιδεία (άλλο ανέκδοτο η «δωρεάν» παιδεία!) κλπ. για ΟΛΟΥΣ, αδιακρίτως οικονομικής ανάγκης? 

 Προβλέψαμε (ασχέτως αν, οι άσχετοι φορομπήχτες, το αγνοούν προκλητικά) στο Σύνταγμά μας, ότι θα συνεισφέρουμε «ανάλογα με τις δυνάμεις μας».  Με ποια αξιολογικά κριτήρια αποφασίσαμε να μην προβλέψουμε και ότι θα απολαμβάνουμε «ανάλογα με τις ανάγκες μας»;
 

Το κοινωνικό Κράτος, το κράτος πρόνοιας, που βασίζεται στην οικονομική έννοια της «αναδιανομής του εισοδήματος»,  αναμφίβολα είναι ένας πολύ σπουδαίος θεσμός μας. Σκεφτείτε, όμως, ποιοι, με ποια εισοδήματα, «ρίχνουν  χρήματα στον κρατικό κορβανά» και ποιοι, με ποια εισοδήματα, απολαμβάνουν τις παρεχόμενες από το κράτος «κοινωνικές υπηρεσίες».   
 
Αναδείξαμε σε περίπου εθνικό στόχο την... μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση για ΟΛΟΥΣ, αλλά δεν έχουμε χρήματα για λίγα μπουκάλια γάλα ΜΟΝΟ για τα παιδιά που λιποθυμούν στα σχολεία από ασιτία, και τα «θυμόμαστε», οι περισσότεροι για μικροπολιτικές σκοπιμότητες και ελάχιστοι με πραγματικό σπαραγμό ψυχής. Κοντολογίς, η υποτιθέμενη αναδιανομή του εισοδήματος, έτσι όπως γίνεται, μάλλον αδικεί, αυτούς που υποτίθεται ότι ευνοεί.

Δεν νομίζω ότι χρειάζονται άλλα παραδείγματα. Αυτό που χρειάζεται, που έχει καθυστερήσει τραγικά είναι, ναι, «η επανίδρυση του Κράτους»! Με τα προβλήματα που δημιούργησε η παγκοσμιοποίηση, κάποιοι διανοητές άρχισαν να ομιλούν για την ανάγκη ενός είδους «επανίδρυσης του κόσμου», για την ανάγκη νέων κανόνων διακρατικών οικονομικών συναλλαγών. Τέτοιες αλλαγές δεν μπορεί να ξεκινήσουν από εμάς. Μπορούμε, όμως, να ξεκινήσουμε από τα δικά μας, ένα-ένα, από τα «μικρά».

Τώρα, αν με ρωτήσετε,  πως ακριβώς θα γίνει αυτό θα σας απαντήσω με κάθε ειλικρίνεια, «δεν γνωρίζω!». Είμαι όμως βέβαιος,  ότι  πρέπει να γίνει, λογικά, από την καθ ύλην αρμόδια πολιτική ηγεσία!  Σε κάθε περίπτωση, η λογική λέει ότι, αφού δεν μπορώ να έχω απεριόριστους πόρους  για να καλύπτω όλες μου τις ανάγκες, πρέπει να τις ιεραρχώ και να ικανοποιώ τις σημαντικότερες από αυτές, για τις οποίες επαρκούν οι πόροι που διαθέτω.