Πέντε μήνες μετά τις πρόσφατες εκλογές στη Βουλγαρία οι διαδηλωτές
-υποκινούμενοι ή όχι- στο κέντρο της Σοφίας ζητούν παραίτηση του υπό
τους Σοσιαλιστές κυβερνητικού συνασπισμού. Σε μια χώρα που δοκίμασε όλες
τις δυνατές επιλογές από τον πρώην βασιλιά μέχρι έναν προστάτη
νυκτερινών κέντρων τίποτε ποια δεν προκαλεί έκπληξη. Αλλωστε η Βουλγαρία
δίνει μια πιο ανάγλυφη εικόνα μιας μόνιμης αστάθειας που χαρακτηρίζει
το σύνολο των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης συν την Ουγγαρία.
Στην αρχή, μετά το 1989, όταν κόπασε η ευφορία από την πτώση των
αυταρχικών καθεστώτων, η ελπίδα για καλύτερες μέρες μετατέθηκε στην
προοπτική της πλήρους ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οταν δεκατέσσερα
χρόνια μετά την πτώση του τείχους την άνοιξη του 2003 υπογραφόταν στην
Αθήνα η συνθήκη προσχώρησης των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, τα
πράγματα είχαν αλλάξει: Χωρίς ΜΟΠ και πακέτα Ντελόρ, με συρρικνωμένη
Κοινή Αγροτική Πολιτική, η Ευρωπαϊκή Ενωση απαιτούσε από τις νέες
χώρες-μέλη ένα δεύτερο μετά την πτώση του κομμουνισμού σοκ προσαρμογής.
Αυτή η μόνιμη περιθωριοποίηση που συνοδεύεται από μια μόνιμη κοινωνική
δυσαρέσκεια και αστάθεια δεν είναι πλέον το αποκλειστικό προνόμιο των
πρώην δορυφόρων της Μόσχας, αλλά τείνει να γίνει ο κανόνας και στον Νότο
της Ευρωζώνης συν τη Γαλλία: Στην Ιταλία η σχετικά πρόσφατη
νομιμοποίηση της κυβερνητικής πλειοψηφίας από τις κάλπες καταναλώθηκε
μέσα σε λίγους μήνες, στη Γαλλία ο Ολάντ καταρρέει, η Δεξιά δεν
ανακάμπτει και η Λεπέν βαδίζει για πρωτιά στις Ευρωεκλογές, ενώ στην
Ισπανία μετά τους Σοσιαλιστές αποσαθρώνεται και η εκλογική βάση του
κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος με πιο πιθανό ωφελημένο τα τοπικά
αποσχιστικά κινήματα.
Ακόμη και τα ακραία φαινόμενα, όπως η
εκλογή το 2001 στην πρωθυπουργία της Βουλγαρίας του έκπτωτου μονάρχη
Συμεών, δεν είναι πλέον προνόμιο της Ανατολικής Ευρώπης: Κινήματα σαν τα
Πέντε Αστέρια του Μπέπε Γκρίλο, εκτός από τον χαρακτήρα ετερόκλητου
συνονθυλεύματος αριστερού και δεξιού λαϊκισμού, έχουν και αυτά την
καρναβαλική τους μορφή.
Σε σκηνικό μόνιμης κρίσης με
παρατεταμένη ανέχεια και εξαθλίωση τίποτε δεν ισχύει: Ούτε η αναβάπτιση
στη λαϊκή νομιμοποίηση και η συνακόλουθη περίοδος χάριτος που ακολουθεί,
ούτε η φυσιολογική είσπραξη της φθοράς της κυβέρνησης από την
αντιπολίτευση.
Οταν εξαντληθούν όλες οι εναλλακτικές πολιτικά
ορθές λύσεις διακυβέρνησης αρχίζει η φυγή προς το άγνωστο:
Απροκάλυπτη
Ακροδεξιά, λαϊκιστική μεταμφιεσμένη Ακροδεξιά, άνθρωποι του υποκόσμου
όπως ο Μπορισόφ στη Σόφια, έκπτωτοι μονάρχες, τηλεπαρουσιαστές αλλά και
διαπλεκόμενοι επιχειρηματίες τύπου Μπερλουσκόνι.
Η πολιτική
σταθερότητα στον Νότο της Ευρωζώνης αποτελεί πλέον παρελθόν και ουδείς
εγγυάται την αυτόματη επιστροφή της με την -μη ορατή σήμερα- έξοδο από
την κρίση.
Ετσι εν μέσω μιας κρίσης που υποτίθεται ότι θα
πυροδοτούσε την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και την εξάλειψη
των περιφερειακών ανισοτήτων, το χάσμα μεγαλώνει: Δεν θα ήταν υπερβολή
να πούμε ότι η κοινωνική και η πολιτική σταθερότητα αφορά πλέον μια
μικρή ομάδα χωρών κυρίως στον Βορρά της Ευρωζώνης και της Ε.Ε.
Σχεδόν ένα τέταρτο αιώνα μετά το τέλος του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, οι
πρώην δορυφόροι της Μόσχας αντί να συγκλίνουν με τη Δυτική Ευρώπη,
βλέπουν αντίθετα την ομάδα τους να διευρύνεται με τον Νότο της Ευρωζώνης
να συγκλίνει μέρα με την μέρα μαζί τους.
Μόνη εξαίρεση η
Πολωνία, οι Βαλτικές Χώρες, η Σλοβακία και αν το θελήσει η ίδια και η
Τσεχία: Η παλιά Γερμανική Μεσευρώπη που μπορεί να προσβλέπουν ελέω
Βερολίνου σε ένα καλύτερο μέλλον όχι μόνον σε σχέση με την υπόλοιπη
Ανατολική Ευρώπη, αλλά και σε σύγκριση με τον Νότο της Ευρωζώνης!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου