ΤΟΥΡΚΙΑ - ΙΣΡΑΗΛ: O χορός των κατασκόπων

Του David Ignatius / Washington Post

Τις ταυτότητες δέκα Ιρανών πρακτόρων της Μοσάντ, που είχαν συναντήσεις με τους Ισραηλινούς «ελεγκτές» τους επί τουρκικού εδάφους αποκάλυψε στην Τεχεράνη η κυβέρνηση Ερντογάν στις αρχές του 2012.

Αξιόπιστες κυβερνητικές πηγές χαρακτηρίζουν την τουρκική κίνηση «σημαντικό» πλήγμα και «απόπειρα ραπίσματος στους Ισραηλινούς». 

Το περιστατικό, που αποκαλύπτεται τώρα για πρώτη φορά, είναι ενδεικτικό της αδυσώπητης φύσης του πολέμου μυστικών υπηρεσιών στο παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ιράν και Δύσης για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Εκπρόσωπος της τουρκικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον απέφυγε να σχολιάσει την αποκάλυψη.

Η ισραηλινή οργή στην εσκεμμένη αποκάλυψη των πρακτόρων της Μοσάντ ίσως να προσφέρει εξήγηση της επίμονης άρνησης του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου να ζητήσει συγγνώμη από τον Ερντογάν για το περιστατικό του Μαΐου 2010 με τον στολίσκο του «Μαβί Μαρμαρά», που οδήγησε στον θάνατο εννέα Τούρκων.

Ο Νετανιάχου ζήτησε εν τέλει συγγνώμη από τον Ερντογάν, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής τους επικοινωνίας τον περασμένο Μάρτιο και μόνο μετά τη μεσολάβηση του προέδρου Ομπάμα. Για διάστημα ενός χρόνου πριν από την τηλεφωνική αυτή συνομιλία, όμως, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός είχε αντικρούσει πολλές παρόμοιες συμβιβαστικές προσπάθειες.

Ανώτατοι αξιωματούχοι της ισραηλινής κυβέρνησης εκτιμούν, πάντως, ότι η ένταση στις σχέσεις Ιερουσαλήμ - Αγκυρας παραμένει αμείωτη. Ο επικεφαλής της τουρκικής αντικατασκοπείας, Χακάν Φιντάν, αντιμετωπίζεται με καχυποψία στο Ισραήλ λόγω των φιλικών δεσμών που διατηρεί με την Τεχεράνη. Πριν από μερικά χρόνια, στελέχη της Μοσάντ αποκαλούσαν ειρωνικά τον Φιντάν «σταθμάρχη των ιρανικών μυστικών υπηρεσιών στην Αγκυρα». Οι ΗΠΑ συνέχισαν, όμως, να συνεργάζονται με τον Φιντάν.

Η Ουάσιγκτον απέφυγε επίσης να διαμαρτυρηθεί έντονα για τη διαρροή των ονομάτων πρακτόρων της Μοσάντ. Αντίθετα, η προσέγγιση μεταξύ Ομπάμα και Ερντογάν συνεχίστηκε, υπογραμμίζοντας τον σαφή διαχωρισμό μεταξύ των προτεραιοτήτων της αντικατασκοπείας και εκείνων της εξωτερικής πολιτικής. Αμερικανοί αξιωματούχοι, στο μεταξύ, δεν εξέφρασαν ποτέ την κατηγορηματική πεποίθηση πως η «τουρκική διαρροή» αποτέλεσε αντίποινα για το περιστατικό του «Μαβί Μαρμαρά» και όχι μέρος της ευρύτερης διπλωματικής αποξένωσης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ.

Η Μοσάντ φαίνεται πως «χειριζόταν» μέρος του ιρανικού της δικτύου μέσω Τουρκίας. Την ίδια στιγμή, η τουρκική ΜΙΤ είχε καταγράψει πολλές από τις συναντήσεις αυτές μεταξύ Ισραηλινών πρακτόρων και Ιρανών. Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το περιστατικό οφείλεται σε αμοιβαία καχυποψία και όχι σε επιχειρησιακή ανικανότητα. Η Μοσάντ, με περισσότερα από 50 χρόνια συνεργασίας με την Τουρκία, ουδέποτε φανταζόταν ότι οι Τούρκοι θα «έδιναν» Ισραηλινούς πράκτορες σε εχθρική δύναμη.

Ο Φιντάν, όμως, είναι στενός σύμβουλος του Ερντογάν, ενώ αφού ανέλαβε τη θέση του, το 2010, «τάραξε τους συμμάχους της Τουρκίας προσφέροντας στο Ιράν ευαίσθητες πληροφορίες, που είχαν συλλέξει οι ΗΠΑ και το Ισραήλ», όπως πρόσφατα έγραψε η Wall Street Journal, που επισημαίνει ότι ο Φιντάν φέρεται να εξοπλίζει ισλαμιστές αντάρτες στη Συρία.

Η διένεξη Νετανιάχου - Ερντογάν, με την κατασκοπευτική της διελκυστίνδα, αποτελεί δείγμα των σημαντικών αλλαγών που μπορεί να σημειωθούν στη Μέση Ανατολή, καθώς ΗΠΑ, Ισραήλ, Ιράν, Σαουδική Αραβία και Αίγυπτος αναζητούν νέες ισορροπίες.