Η αλήθεια είναι ότι αν σήμερα
διαγραφεί το χρέος των κρατών του ευρωπαϊκού Νότου, αυτό θα
ξαναδημιουργηθεί και μάλιστα ταχύτερα λόγω της αυξανόμενης διαφοράς
ανταγωνιστικότητας μεταξύ των κρατών του ευρωπαϊκού Νότου και του
ευρωπαϊκού Βορρά.
Θα πάρουν μια βαθιά ανάσα οι υπερχρεωμένες χώρες, αλλά η κρίση θα επανακάμψει οξύτερη.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Ο Μαρξ πριν από ενάμιση αιώνα απέδειξε πως η καπιταλιστική παραγωγή θα ήταν αδύνατη αν ήταν υποχρεωμένη να αναπτύσσεται ταυτόχρονα σε ισομέρεια σε όλες τις σφαίρες της οικονομικής ζωής, έτσι ώστε η άνιση ανάπτυξη να αποτελεί απαράβατο νόμο του καπιταλισμού.
Εκεί που ο νόμος της άνισης (ανισόμετρης) ανάπτυξης διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο, διαμορφώνοντας τις παγκόσμιες εξελίξεις, είναι η άνιση ανάπτυξη μεταξύ των κρατών. Διότι ανατρέπει διαρκώς τους συσχετισμούς μεταξύ τους, έτσι ώστε κάθε φορά η ισορροπία να αποκαθίσταται μέσα από κρίσεις στην παραγωγή ή με πολέμους, όπως οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι.
Αν όμως οι συνέπειες της άνισης ανάπτυξης είναι καθοριστικές στη διαμόρφωση των συσχετισμών μεταξύ των κρατών, είναι αυτονόητο ότι αυτές επιταχύνονται και οξύνονται στην περίπτωση κοινού νομίσματος που μειώνει την ευελιξία των ασθενέστερων, ενώ αναμένεται να οξυνθούν ακόμη περισσότερο με το Σύμφωνο Σταθερότητας.
Ομως ο νόμος της άνισης ανάπτυξης χαρακτηρίζει την ανάπτυξη και στα γεωγραφικά όρια ενός κράτους οσονδήποτε προηγμένου. Γι' αυτό στις πλουσιότερες περιοχές κρατών αναπτύσσονται αποσχιστικά κινήματα, όπως στην Καταλονία, στη Λομβαρδία, στη Φλάνδρα κ.α., όπου βέβαια υποβαθμίζεται το γεγονός ότι η ανάπτυξή τους είναι συνέπεια της υπανάπτυξης άλλων περιοχών του ίδιου κράτους.
Ο Paul Krugman εξετάζοντας την Ευρωζώνη αθροιστικά διαπιστώνει ότι «τόσο το ιδιωτικό όσο και το δημόσιο χρέος είναι ελαφρώς χαμηλότερα από το χρέος των ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει, όπως γράφει, ότι θα έπρεπε να υπάρχουν μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών».
Συνεχίζοντας τις διαπιστώσεις σημειώνει ότι «η Ευρώπη ως σύνολο έχει χονδρικά ισοσκελισμένο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, γεγονός που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να προσελκύσει κεφάλαια από αλλού». «Η Ευρώπη όμως δεν είναι άθροισμα», συνεχίζει. «Είναι ένα σύνολο κρατών που έχουν τους δικούς τους προϋπολογισμούς και τις δικές τους αγορές εργασίας. Κι έτσι δημιουργείται η κρίση», καταλήγει.
Αφού, λοιπόν, τα πάντα συνηγορούν στην προώθηση του εγχειρήματος της πολιτικής ένωσης της Ευρώπης, τότε γιατί αυτό δεν προωθείται;
Με τη διάλυση της ΕΣΣΔ διαπιστώθηκε ότι οι ομόσπονδες Δημοκρατίες της, που συνυπήρξαν σε ενιαίο κράτος και στην τσαρική εποχή, διατήρησαν τα εθνικά και τα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά, αλλά και την καθυστέρησή τους έναντι της Ρωσίας.
Η ίδια παρατήρηση επιβεβαιώθηκε και με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Διατηρήθηκε η υπεροχή της Κροατίας, της Σλοβενίας και της Σερβίας έναντι της Βοσνίας, του Κοσόβου, των Σκοπίων, ενώ η συνύπαρξη ενδυνάμωσε τα εθνικά τους χαρακτηριστικά. Το ίδιο ίσχυσε και για την Τσεχοσλοβακία.
Ως εκ τούτου, η ομοιογενοποίηση των εθνών της Ευρώπης θα πρέπει να θεωρηθεί ανέφικτη.
Ομως η πολιτική ένωση θα πρέπει να θεωρείται ανέφικτη και για άλλους λόγους:
Διότι από τότε που ολοκληρώθηκε η διαδικασία της εθνογένεσης δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο συγκρότησης κράτους από διαφορετικές εθνότητες που να συνεχίζει να υφίσταται.
Μάλιστα, η δημιουργία των εθνών διέλυσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία και την Αυστροουγγαρία, ενώ ο εθνικός παράγοντας ήταν αυτός που αποσύνθεσε στα εθνικά σύνορα των λαών τους τη Γιουγκοσλαβία, την Τσεχοσλοβακία και την ΕΣΣΔ, στην εποχή μάλιστα της παγκοσμιοποίησης που βιώνουμε.
Επιπλέον, στις συνθήκες της παγκοσμιοποίησης το έθνος-κράτος με την κατάργηση κάθε μορφής προστατευτισμού διεύρυνε τις δυνατότητες των ισχυρών και αναπτυγμένων κρατών σε βάρος των ασθενέστερων, με συνέπεια την ενίσχυση του οικονομικού εθνικισμού, όπως αποδείχθηκε και στην ολιγόχρονη λειτουργία της Ευρωζώνης. Ολα αυτά δεν επέτρεψαν στην Ευρώπη να αποκτήσει κοινή ταυτότητα.
Ο πρόεδρος της Γερμανίας Γιόακιμ Γκάουκ στην πρώτη σημαντική ομιλία του τον περασμένο Φεβρουάριο παραδέχθηκε: «Εμείς οι Ευρωπαίοι δεν έχουμε μέχρι σήμερα έναν ιδρυτικό μύθο, μια αποφασιστική σφαγή στην οποία η Ευρώπη κλήθηκε να αντιμετωπίσει έναν κοινό εχθρό. Αν είχε συμβεί αυτό, θα μπορούσε, είτε είχε κερδίσει είτε είχε ηττηθεί, να κληθεί να υπερασπίσει την ταυτότητά της».
Αντίθετα, η ιστορική διαδρομή της Ευρώπης από τον τριακονταετή πόλεμο μέχρι σήμερα έχει να παραθέσει δεκάδες συγκρούσεις μεταξύ των κρατών της για τα σκήπτρα στη Γηραιά Ηπειρο και στον κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου