ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΓΙΒΡΑΛΤΑΡ: Δύο φαλακροί που μάλωναν για μία... χτένα

Toυ Denis Mac Shane

Πρώην υπουργού Ευρώπης της Βρετανίας επί πρωθυπουργίας του Τόνι Μπλερ.

Ο λιλιπούτειος τσακωμός για το Γιβραλτάρ, η έκταση του οποίου είναι η μισή της εκλογικής περιφέρειας του Ντέιβιντ Κάμερον, είναι το τέλειο παράδειγμα του πώς δεν πρέπει να διεξάγεται η διπλωματία.

Ο Κάμερον και ο Μαριάνο Ραχόι μοιάζουν περισσότερο από όσο ίσως θέλουν να παραδεχθούν. Είναι και οι δύο αδύναμοι ηγέτες πρώην μεγάλων αυτοκρατοριών, που δεν ελέγχουν πραγματικά τα κοινοβούλιά τους, είναι απηυδισμένοι με την Ε.Ε. και κυβερνούν ανήσυχες, μη αφομοιωμένες περιφέρειες, όπως η Καταλονία και η Σκωτία. Επιπλέον, και οι δύο αντιμετωπίζουν σκάνδαλα με τη χρηματοδότηση των κομμάτων τους, με τη διαφορά ότι ο Ραχόι δεν μπορεί να μετατρέψει τους χορηγούς του σε νομοθέτες για να εξαγοράσει τη σιωπή τους. Η βρετανική και η ισπανική οικονομία πλήττονται από σαπισμένα τραπεζικά συστήματα, που οδηγήθηκαν στην κατάρρευση ενώ αξιωματούχοι στο Λονδίνο και τη Μαδρίτη κοιμούνταν τον ύπνο του δικαίου.

Οι Ισπανοί και ο Βρετανοί τα πάνε μια χαρά. Εκατοντάδες χιλιάδες Βρετανοί έχουν μετακομίσει στην ηλιόλουστη νότια Ισπανία, Ισπανοί παίκτες έχουν παίξει κρίσιμο ρόλο στην επιτυχία αγγλικών ποδοσφαιρικών ομάδων και, σε αντίθεση με τις προκαταλήψεις κατά των Γάλλων και των Πολωνών, δεν υπάρχουν φαινόμενα ισπανοφοβίας στη Βρετανία.

Γιατί λοιπόν αυτή η παράλογη διαμάχη, δύο φαλακροί που πολεμούν για μία χτένα, όπως είχε πει ο Μπόρχες για τη σύρραξη στα Φόκλαντς; 

Ο λόγος είναι ότι σχεδόν όλες οι πρωτοβουλίες της βρετανικής κυβέρνησης στην εξωτερική πολιτική από τον Μάιο του 2010 στοχεύουν στη δημιουργία εντυπώσεων, όχι στην ουσία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ατέλειωτοι καβγάδες για την Ευρώπη, που κατέληξαν στην προκήρυξη δημοψηφίσματος, οι οποίοι αφορούν εσωκομματικές ισορροπίες των Συντηρητικών, όχι τα πραγματικά συμφέροντα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η Ισπανία πάσχει κι αυτή από έλλειψη συνέπειας στην εξωτερική της πολιτική, πέραν από τη συνεχή υπονόμευση της κληρονομιάς του Μιγκέλ Μορατίνος. Η Μαδρίτη εξακολουθεί να μην αναγνωρίζει το Κοσσυφοπέδιο – ένα από τα μείζονα λάθη της εποχής Μορατίνος. Η επιμονή αυτή, έναντι της πολιτικής της Ε.Ε. και της στάσης πάνω από 100 κρατών-μελών του ΟΗΕ, είναι ανάξια ενός μεγάλου έθνους.

Η εξωτερική πολιτική απαιτεί επιμόρφωση της κοινής γνώμης. Αντ’ αυτού, η Βρετανία και η Ισπανία έχουν επιδοθεί σε μία σκληρή μάχη για τα πρωτοσέλιδα, με το Λονδίνο να στέλνει πολεμικά πλοία στην περιοχή και τη Μαδρίτη να μιλά για τη δημιουργία κοινού άξονα με την Αργεντινή κατά της Βρετανίας στον ΟΗΕ!

Η κοινή γνώμη πρέπει να επιμορφωθεί και σχετικά με το Γιβραλτάρ. Οχι -στην περίπτωση των Βρετανών- ώστε να εγκαταλείψουν το Γιβραλτάρ, κάτι που δεν είναι ούτε πιθανό, ούτε ιδιαίτερα επιθυμητό. Αλλά ώστε να υπάρξει μία αίσθηση του πώς μπορούν να αποφευχθούν εντάσεις στο μέλλον.

Η αδυναμία του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος στην Ισπανία έχει ωθήσει ορισμένους Ισπανούς υπουργούς να κάνουν πομπώδεις δηλώσεις κατά του Γιβραλτάρ. Από τη βρετανική πλευρά, ο υπουργός Εξωτερικών Ουίλιαμ Χέιγκ πρέπει να αποκαλύψει αν εξουσιοδότησε την απόρριψη στη θάλασσα δεκάδων τσιμεντένιων ογκόλιθων από τους οποίους προεξείχαν σιδερένιες βέργες και γάντζοι, με σκοπό την παρεμπόδιση της νόμιμης αλιευτικής δραστηριότητας μικρών σκαφών από φτωχά ισπανικά χωριά κοντά στο Γιβραλτάρ. Η Βρετανία έχει δίκιο να επιμένει ότι το καθεστώς του Γιβραλτάρ δεν αλλάζει, αλλά δεν πρέπει να επιτρέπει σε τοπικούς πολιτικούς της περιοχής να επιδίδονται σε διαρκείς προκλήσεις κατά της εξαθλιωμένης ανδαλουσιανής ενδοχώρας.

Οταν ο Ούγκο Τσάβες ανετράπη προσωρινά τον Απρίλιο του 2002, οι Ηνωμένες Πολιτείες ακύρωσαν άμεσα μία τεράστια ναυτική άσκηση με τη Βενεζουέλα, την οποία προετοίμαζαν για πάνω από ένα χρόνο, με κόστος 1 δισ. δολάρια. Εκαναν τα πάντα ώστε να μη στείλουν πολεμικά πλοία στην περιοχή. Είναι απίστευτο ότι το Λονδίνο επέμεινε να στείλει τα πολεμικά του στα ύδατα κοντά στο Γιβραλτάρ. Τα πλοία έχουν τιμόνια και οι υπουργοί δημοκρατικών χωρών μπορούν να πουν στους καπετάνιους να αλλάξουν πορεία.

Το πρόβλημα του Γιβραλτάρ είναι διαχειρίσιμο. Η διαχείρισή του απαιτεί να καθήσουν σε ένα τραπέζι αξιωματούχοι από το Γιβραλτάρ, την τοπική κυβέρνηση της Ανδαλουσίας, το Λονδίνο και τη Μαδρίτη, να αποκαταστήσουν το status quo ante και να συστήσουν ένα μόνιμο μηχανισμό επαφών που θα προλαβαίνει τα προβλήματα πριν γίνουν πρωτοσέλιδα.

Ο Μαριάνο Ραχόι προ ολίγων ημερών κατέθεσε μία σχετική πρόταση, ύστερα από συνάντηση που είχε με τον βασιλιά της Ισπανίας, που σχεδόν σίγουρα του είπε να αφήσει τα παιδιαρίσματα. Ισως θα έπρεπε η βασίλισσα της Αγγλίας να κάνει μία αντίστοιχη κουβέντα με τον Βρετανό πρωθυπουργό. Η διένεξη για το Γιβραλτάρ ζημιώνει και τις δύο χώρες. Ηρθε η ώρα για λίγη ενήλικη διπλωματία.