ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Nτιτρόιτ, η νέα... Ελλάδα!!!

Του PAUL KRUGMAN / International Herald Tribune

Οταν το Ντιτρόιτ κήρυξε χρεοκοπία, γνωρίζω πως δεν ήμουν ο μόνος μεταξύ των οικονομολόγων που ένιωσε ένα δυσάρεστο αίσθημα αναφορικά με την πιθανή επίδραση που θα μπορούσε να έχει αυτή η χρεοκοπία στην πολιτική συζήτηση εντός των ΗΠΑ.

Θα ξαναζούσαμε άραγε τα της Ελλάδας από την αρχή;  

Ξεκάθαρα, κάποιοι θα ήθελαν να συμβεί κάτι τέτοιο. Ας βάλουμε λοιπόν τα πράγματα στη σωστή τους κατεύθυνση προτού να είναι πολύ αργά.

Οπως ίσως θυμάστε, πριν από λίγα χρόνια η Ελλάδα βυθίστηκε σε οικονομική κρίση. Αυτό ήταν κάτι κακό, αλλά θα έπρεπε να έχει περιορισμένες επιπτώσεις στον υπόλοιπο κόσμο. Η ελληνική οικονομία, άλλωστε, είναι αρκετά μικρή (στην πραγματικότητα, μόλις μιάμιση φορά μεγαλύτερη από την οικονομία της μητροπολιτικής περιοχής του Ντιτρόιτ). Δυστυχώς, πολλοί πολιτικοί χρησιμοποίησαν την ελληνική κρίση για να αποπροσανατολίσουν τη δημόσια συζήτηση και να μετατοπίσουν το κεντρικό θέμα από τη δημιουργία θέσεων εργασίας στη δημοσιονομική ορθότητα. Η αλήθεια είναι πως η Ελλάδα ήταν μια πολύ ειδική περίπτωση που άφησε πίσω της λίγα μαθήματα (ενδεχομένως να μην άφησε και κανένα) για τη χάραξη ευρύτερης οικονομικής πολιτικής.

Αλλωστε, ακόμη και εντός της Ελλάδας, τα ελλείμματα του προϋπολογισμού ήταν μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Παρ' όλ' αυτά, για ένα διάστημα η πολιτική συζήτηση στον δυτικό κόσμο είχε «ελληνοποιηθεί» απολύτως. Ολοι ήταν Ελλάδα ή επρόκειτο να μετατραπούν σε Ελλάδα. Και αυτή η λάθος στροφή έκανε μεγάλη ζημιά στις προοπτικές οικονομικής ανάκαμψης.

Τώρα οι στρίγκλες των ελλειμμάτων έχουν μια νέα περίπτωση να παρερμηνεύσουν.

Αποτελούν τα προβλήματα του Ντιτρόιτ την αιχμή μιας εθνικής συνταξιοδοτικής κρίσης;  

Οχι. Οι συντάξεις όντως υποχρηματοδοτούνται αλλά πολλές κυβερνήσεις κάνουν βήματα για να αντιμετωπίσουν το συγκεκριμένο έλλειμμα. Αυτά τα βήματα ακόμη δεν επαρκούν. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Κολεγίου της Βοστόνης, οι συνταξιοδοτικές εισφορές φέτος θα είναι κατά 25 δισ. δολ. μικρότερες από όσο θα έπρεπε. Κι όμως, σε μια οικονομία 16 τρισ. δολ., αυτό δεν είναι τόσο μεγάλο θέμα.

Μήπως ήταν μεμονωμένα το Ντιτρόιτ ανεύθυνο στους χειρισμούς του; 

Και πάλι, όχι. Αν και όντως πάσχει από ιδιαιτέρως κακή διακυβέρνηση, το Ντιτρόιτ ήταν επί το πλείστον απλώς ένα αθώο θύμα των δυνάμεων της αγοράς.  

Πώς; Εχουν οι δυνάμεις της αγοράς θύματα; 

Μα φυσικά έχουν. Αλλωστε, οι ενθουσιώδεις οπαδοί της ελεύθερης αγοράς λατρεύουν να επικαλούνται την άποψη του Γιόζεφ Σουμπέτερ για το αναπόφευκτο της «δημιουργικής καταστροφής» στον καπιταλισμό, αλλά φυσικά τόσο αυτοί όσο και το ακροατήριό τους επιλέγουν να βλέπουν εαυτούς ως δημιουργικούς καταστροφείς κι όχι ως δημιουργικά κατεστραμμένους. Ωστόσο, πάντοτε κάποιος καταλήγει χαμένος και αυτός ο κάποιος μπορεί την επόμενη φορά να είσαι εσύ. Κάποιες φορές, χαμένοι είναι οι εργαζόμενοι των οποίων οι ειδικότητες είναι πλέον περιττές. Αλλες φορές είναι οι εταιρείες που εξυπηρετούσαν εξειδικευμένες αγορές που πλέον δεν υπάρχουν κι άλλες φορές είναι ολόκληρες πόλεις που έχασαν τη θέση τους στο οικονομικό οικοσύστημα.

Το σημαντικό επί του παρόντος είναι να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση για το πώς οι πόλεις μπορούν να διαχειριστούν τη μετάβαση όταν χαθούν οι παραδοσιακές τους πηγές ανταγωνιστικότητας; 

Και για το πώς οφείλουμε εμείς οι υπόλοιποι να στηρίξουμε τους συμπολίτες μας που είχαν την ατυχία να βρεθούν στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή;

Το σημαντικό επί του παρόντος είναι να μην αφήσουμε τη συζήτηση να αποπροσανατολιστεί αλά ελληνικά.

Υπάρχουν εκεί έξω άνθρωποι με επιρροή που θα ήθελαν να σας κάνουν να πιστέψετε πως ο θάνατος του Ντιτρόιτ είναι στον πυρήνα του μια περίπτωση δημοσιονομικής ανευθυνότητας και/ή άπληστων δημοσίων υπαλλήλων. Δεν είναι. Είναι απλώς ένα από τα πράγματα που συμβαίνουν από καιρό σε καιρό μέσα σε μια οικονομία που διαρκώς αλλάζει.