ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Το δάκρυ του Αριστοφάνη

Toυ ΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ

Πριν από αρκετό καιρό, ο Βαγγέλης, φίλος από τα παλιά, καλός μαθηματικός και οικονομέτρης που έμπλεξε με την πολιτική αλλά διέθετε το χάρισμα της αυτογνωσίας και του αυτοσαρκασμού, δώρα των θεών δηλαδή, προφήτευε τα μελλούμενα γευόμενος έναν καλό καφέ κάπου σε ένα σοκάκι της Αθήνας. «Η επόμενη Βουλή θα είναι χειρότερη από την προηγούμενη και η μεθεπόμενη απείρως χειρότερη» είχε πει με περιπαικτική διάθεση έχοντας ήδη αποφασίσει να μη συμμετέχει στο διαφαινόμενο πολιτικό γαϊτανάκι.

Διεξήχθησαν δύο εκλογικές αναμετρήσεις έκτοτε. Η Βουλή γέμισε από πρόσωπα αλλόκοτα, περίεργα, κακέκτυπα των περιοδικών λαϊκής κατανάλωσης, πρόσωπα μοχθηρά, ανικανοποίητα, μεθυσμένα από τη δίψα της δημοσιότητας, με ταρακουνημένα μυαλά από την ανέλπιστη, γι’ αυτούς, προοπτική ανέλιξης σε μία κοινωνία εμποτισμένη από την ήττα, την παρακμή και... κυρίως την αδυναμία κατανόησης αυτών που συμβαίνουν.

Βήμα-βήμα, με μαθηματική ακρίβεια, η κοινωνία έμαθε να ανέχεται ένα γενειοφόρο να αποκαλεί τον Σόιμπλε «κουτσό», κάποιον άλλο να δίνει ραντεβού για... «γουναράδικα», κάποιον κύριο ή κυρία να αποκαλεί τους πάντες προδότες και να τους απειλεί με κρεμάλα, τους αντιπάλους να χαρακτηρίζουν τους συναδέλφους τους «τσόκαρα», τους ναζιστές να υμνούν τη Χούντα Ιούλιο μήνα, το μήνα της εισβολής στην Κύπρο δηλαδή, και την υψηλή επαρχιώτισσα με τον παπαγάλο στο μπλουζάκι να επιχειρεί να αποστομώσει τους επικριτές της με γκριμάτσες του θεάτρου Γκινιόλ, πανάθεμά με αν ξέρει η εν λόγω κυρία τι είναι αυτή η θεατρική έκφραση με τις μαριονέτες.

Μάθαμε αυτό το καλοκαίρι από ένα δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα» ότι ο αρχηγός κόμματος με το αυτοσαρκαστικό όνομα Καμμένος, από χέρι δηλαδή, ήταν καπετάνιος της θαλαμηγού του πατέρα του και βόλταρε στα νησιά για την πάρτη του, όταν το σκάφος δεν είχε δηλωθεί ούτε στην Ελλάδα αλλά ούτε καν στη χώρα μαϊμού που «φιλοξενούσε» την υπεράκτια εταιρεία-ιδιοκτήτη του σκάφους. Είναι ο αρχηγός κόμματος που εγκαλεί τους πάντες, που μάχεται τη διαπλοκή και τη φοροδιαφυγή, καταδικάζει τη διαφθορά, βγάζει αφρούς για τα CDS των Παπανδρέου και κατηγορεί τον πρώην ομογάλακτό του Σαμαρά για δουλική συμπεριφορά έναντι των Γερμανών κατακτητών.

Ακούσαμε εμβρόντητοι ότι ο Άδωνις έγινε υπουργός και ότι ελακτίσθη και εδάρη από αριστερούς συνδικαλιστές στο Αττικό Νοσοκομείο, όπου πήγε δικαιωματικά να το επισκεφθεί ως αρμόδιος υπουργός Υγείας, με δύο διμοιρίες των ΜΑΤ για προστασία και με τους πρώην πασοκτζήδες συνδικαλιστές και νυν συριζαίους επαναστάτες να τον θεωρούν «ανεπιθύμητο». Είδαμε τους αντίστοιχους νυν συριζαίους και πρώην πασόκους συνδικαλιστές να κυνηγούν στα σοκάκια του αθηναϊκού κέντρου το δήμαρχο Γιώργο Καμίνη. Ήταν οι ίδιοι που είχαν προπηλακίσει τον πρόξενο της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη. Είναι οι ίδιοι που θα προπηλακίσουν αύριο όποιον διανοείται να καταγράψει την πολιτική βία που εφαρμόζεται ως πολιτική επιλογή από τους ναζί και από εκείνους που από τους λαμπερούς θώκους του κράτους του ΠΑΣΟΚ των περασμένων δεκαετιών μετακόμισαν στην πολλά υποσχόμενη αριστερή προοπτική εξουσίας, δηλαδή στην Κουμουνδούρου.

Ο Βαγγέλης είναι ένα μορφωμένος άνθρωπος, που όπως ελάχιστοι άλλοι ξεκίνησαν την άχαρη ζωή τους βγάζοντας τα μάτια τους με τον Κάρολο Μαρξ, διαβάζοντας Λούκατς, ανιχνεύοντας τους νεότερους της σχολής της Φρανκφούρτης, μετρώντας τη σκιά τους κάθε μέρα προκειμένου να μην την ξεπεράσουν, γιατί η γνώση και η μόρφωση κάνει τους ανθρώπους ντροπαλούς πάνω απ’ όλα.

Ο Βαγγέλης είχε προβλέψει πως το πολιτικό προσωπικό που θα διαχειριστεί την κρίση θα ήταν ενός επιπέδου που θα επέτρεπε την αναπαραγωγή της. Διότι, μόνο εντός πλαισίου κρίσης και αδιεξόδων επιβιώνει το πολιτικό σύστημα που το πολιτικό προσωπικό εξυπηρετεί. Το καλοκαίρι αυτό είναι τελικά κομβικής σημασίας. Αναδεικνύει «φιγούρες» που πρωταγωνιστούν και στην καλύτερη περίπτωση θα αποτελούσαν υλικό για το στήσιμο μιας αριστοφανικής κωμωδίας προκειμένου να καυτηριαστεί η παρακμή και η ανικανότητα, η αδυναμία και το έλλειμμα γνώσης, γούστου και προοπτικής.

Πριν από τριάντα εννέα χρόνια οι οικτροί συνταγματάρχες της Αθήνας ανέτρεπαν τη συνταγματική τάξη της Κύπρου, ανοίγοντας διάπλατα την πόρτα για την εισβολή του τουρκικού στρατού στο νησί. Οι γελοίοι μπουφόνοι της ιστορίας παρέδωσαν την εξουσία πανικόβλητοι. Πριν από τριάντα εννέα χρόνια, κοντά σαράντα, άρχιζε στην Αθήνα η περίοδος της Μεταπολίτευσης. Η περίοδος αυτή ολοκλήρωσε τον κύκλο της με μία νέα τραγωδία. Δεν είναι τόσο η φτώχεια, η ανεργία, το έλλειμμα ελπίδας. Είναι κυρίως η αδυναμία ενός πολιτικού προσωπικού να καταδείξει με ειλικρίνεια το οδοιπορικό της καταστροφής που οδήγησε τη χώρα στη σημερινή δραματική κατάσταση. Μπορεί να είναι ο «Καπιταλισμός, βρε ηλίθιε», που φταίει, αλλά μπορεί και να φταίνε άλλο τόσο οι «ηλίθιοι» που δεν κατάφεραν ούτε τον καπιταλισμό να κουλαντρίσουν, πόσο δε μάλλον να διαχειριστούν την κρίση του.

Όταν ένας Άδωνις τοποθετείται στο κρισιμότατο Υπουργείο Υγείας ως συνειδητή επιλογή και ο Χρήστος του Πολυτεχνείου, ρε αστοιχείωτε πολίτη, τοποθετείται στην Παγκόσμια Τράπεζα σε ένδειξη ανταμοιβής για την επί δεκαετίες διακονία του στα ενδότερα των έσω της μεταπολιτευτικής διαπλοκής, τότε η κοινωνία οφείλει να κατανοήσει πως δεν υφίσταται εφεδρεία πολιτικού προσωπικού εκτός του παρόντος πολιτικού συστήματος και πως η κάθε Ραχήλ Μακρή θα είναι από τα πολιτικά πρόσωπα που θα αναρριχηθούν στα γκρέμια της εξουσίας.

Ο Βαγγέλης τελείωσε το καφεδάκι του και άναψε τσιγάρο, το τέταρτο όπως μέτρησα. «Η επόμενη Βουλή θα είναι ακόμη χειρότερη από την παρούσα. Δεν έχει πάτο το πιθάρι των φιλόδοξων μπουφόνων που εκτιμούν ότι έφθασε η ώρα να κυβερνηθεί η χώρα από το ύστατο κατακάθι της Μεταπολίτευσης. Την τελευταία εφεδρεία των ιεροδιακόνων της αμορφωσιάς και της ανικανότητας. Αυτά που ακούστηκαν στη Βουλή προ ημερών θα αποτελούν πταίσματα στην επόμενη Ολομέλεια των μωρών που θα εκλεγούν από την ίδια την κοινωνία. Θα είναι οι πολίτες και όχι ο “Καπιταλισμός, βρε ηλίθιε” που θα νομιμοποιήσουν την ανέλιξη της στρατιάς των επικίνδυνων μωροφιλόδοξων που θα ομιλούν την οικεία αργκό, ώστε να είναι και να φαίνονται, αλλά και να φέρονται, ως «παιδιά του λαού», σάρκα εκ της σαρκός μιας κοινωνίας που θέλει στη Βουλή εκπροσώπους κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση έτσι ώστε να μην απειλείται (η κοινωνία) ούτε από την αλήθεια ούτε από την ικανότητα και κυρίως ούτε από την εντιμότητα.

Αν ζούσε η Πυθία και οι γέροντες των σημερινών Αθηνών προσέφευγαν σε αυτήν για να τους αποκαλύψει τα μελλούμενα, η ιέρεια θα ξέσπαγε σε ένα σατανικό και υστερικό κλαυθμό, θα σειόταν ως μαινάδα, θα αρνιόταν πεισματικά την εκφορά λέξεων και θα απαντούσε με ακαταλαβίστικα κρωξίματα. Μετά θα έδειχνε με το δάχτυλο έναν πίνακα με τις δημοσκοπήσεις και θα τελείωνε την παράσταση με ένα συνεχές γέλιο. Ναι, η Νέα Δημοκρατία είναι πρώτη με μισή ποσοστιαία μονάδα από τον ΣΥΡΙΖΑ, η Χρυσή Αυγή είναι τρίτο κόμμα, η ΔΗΜΑΡ μπαίνει δεν μπαίνει, το ΠΑΣΟΚ αισίως αναρριχήθηκε στο 7,2%, το ΚΚΕ ανεβαίνει το άτιμο στα 6,6%. Την ίδια ώρα η Αίγυπτος εκρήγνυται, στη Συρία έχουμε πόλεμο, στην Τουρκία ο ισλαμισμός του Ερντογάν καταρρέει, στη Βουλγαρία δεν ξέρουν τι θέλουν αλλά ξεσηκώθηκαν για αυτά που δεν θέλουν, η Ιταλία παραπαίει, η Πορτογαλία έφθασε στο αμήν, η Ισπανία αγκομαχά με τα σκάνδαλα εξουσίας, η Γαλλία περιμένει τη σειρά της σε αυτό το δύσκολο χειμώνα που έρχεται. Ούτε η Κίνα θα κάνει το θαύμα, ούτε η Ρωσία θα ανακαλύψει τη λύση στην κρίση. Σαράντα περίπου χρόνια μετά την καταστροφή στην Κύπρο η χώρα αρνείται πεισματικά να αντιληφθεί πως ο Αριστοφάνης είναι απόλυτα επίκαιρος και πως ο κάθε Παφλαγόνας καραδοκεί, έτοιμος να αναλάβει τα ηνία. Βλέπετε οι Παφλαγόνες ομιλούν πάντα τη «γλώσσα του λαού» και χαϊδεύουν αυτιά με γοερές κραυγές περί «λαϊκής βούλησης». Ο εχθρός, όπως και τότε, στις 23 Ιουλίου του 1974, είναι εντός των τειχών κυνηγώντας τον κάθε Δικαιόπολη.

Ο Βαγγέλης είναι ένας φίλος από τα παλιά που δεν έχει μορφή και φυσική παρουσία. Όταν βρισκόμαστε, αραιά και πού, για έναν καφέ ή ένα τσίπουρο, οι συμπολίτες με κοιτούν με οίκτο να συνομιλώ με έναν απόντα, να χειρονομώ με πάθος και να επιχειρηματολογώ σε υψηλούς τόνους κοιτώντας το κενό. Εγώ όμως, όχι αυτοί, ξέρω ότι ο Βαγγέλης είναι εκεί και με παρακολουθεί με εκείνο το γνωστό σαρδόνιο χαμόγελό του. «Είναι το έλλειμμα ατομικής ευθύνης, ρε ηλίθιε». Με αυτή τη φράση τελειώνει πάντα τη συζήτησή μας ο Βαγγέλης. Και μετά εξαερώνεται.