ΕΛΛΗΝΙΚΗ και ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Και γκαφατζήδες και αψεγάδιαστοι

Της ΤΑΣΟΥΛΑΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ

Το πρόσφατο σαρδάμ του πρωθυπουργού και ο επακόλουθος αυθόρμητος αυτοκολασμός του, που βγήκε κατά λάθος στον αέρα μαζί με το διάγγελμά του, κατέδειξε, όπως και κάθε άλλη γκάφα πολιτικού, ότι αυτή δεν λειτουργεί εν τέλει καταστροφικά για την εικόνα του. Κάθε άλλο... Ακόμη και τα σαρδάμ του Γιώργου Παπανδρέου, εκείνο το «δίνουμε όλοι την Κυριακή το παρών στις κάλτσες» στη Θεσσαλονίκη, το 2009, ή το «μηδέν εις το πηλίκιο», δεν είχαν προκαλέσει μόνο απαξιωτικά σχόλια για την κακή του σχέση με την ελληνική και τη ρητορική, αλλά και αναλύσεις για το ευάλωτο της (συμπαθούς) ανθρώπινης φύσης υπό συνθήκες πίεσης

.

Πάντως, δεν είναι πρώτη φορά που η τεχνολογία προδίδει τους πολιτικούς. 

 Προ ετών, ο Κώστας Καραμανλής είχε πει –απροφύλακτος– στον κάμεραμαν: «Πόση ώρα θα κάνεις; Μην κάθομαι και περιμένω σαν μ...ας». 

Με αυτήκοο μάρτυρα την υφήλιο, είχε διαμειφθεί και η γνωστή πλέον στιχομυθία των Σαρκοζί – Ομπάμα για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Σαρκοζί: «Είναι μεγάλος ψεύτης. Δεν τον αντέχω, τον έχω βαρεθεί». Ομπάμα: «Εσύ τον έχεις βαρεθεί, όμως εγώ τον υφίσταμαι κάθε μέρα».  

Στην παγίδα του ανοιχτού μικροφώνου είχε πέσει πέρυσι τον Ιούλιο και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπέι. Σκύβοντας προς την πρόεδρο του Κοσόβου, Ατιφέτα Γιαχγιάγκα, την είχε ρωτήσει: «Πώς είπες ότι είναι το ονοματάκι σου, καλή μου;». 

«Τους κάνει πιο ανθρώπινους», είναι η θετική αποτίμηση της γκάφας, τους κατεβάζει από τον Ολυμπό τους, τους εξομοιώνει με τους κοινούς θνητούς, τους κάνει έναν από αυτούς, άρα αγαπητούς. Αποκαλύπτει πώς και αυτοί έχουν τις αδυναμίες τους, τα ξεσπάσματά τους. Ομως, σε αντίθεση με τους κοινούς θνητούς, οι ηγέτες διατηρούν την ιδιαίτερη φύση τους. Επιδεικνύουν όλα τα σημεία του καθημερινού ανθρώπου, αλλά ο «θεός» παραμένει μέσα τους, παρά τις πεζές τους όψεις, ίσως ακριβώς λόγω αυτών. Τα σαρδάμ δεν τους εμποδίζουν να ανέβουν και πάλι στην ουράνια διαμονή τους. 

Ο συνδυασμός πεζότητας και αίγλης, «κοινού» και «σπάνιου», δημιουργεί μιαν αντίφαση, που καταλήγει υπέρ των υψηλών γκαφατζήδων. Οι ξεκαρδιστικές πτυχές ενός ατοπήματος δεν αφαιρούν τον πυρήνα του «ξεχωριστού πλάσματος». Ναι μεν «δρυός πεσούσης» επέρχεται ομαδική ευφροσύνη και ευδαιμονία, διότι και η χαιρεκακία είναι μια από τις μορφές της λύτρωσης, ωστόσο ακόμη και ο αυτοεξευτελισμός καταλήγει αναφαίρετο δικαίωμά τους. Δεν παύουν να είναι τα πρόσωπα που κατέχουν την κυβερνητική εξουσία, την ικανότητα να πείθουν, να διαπραγματεύονται, να καθοδηγούν. Ο πολιτικός είναι διαρκώς στο προσκήνιο, έχει το δεσμείν και το λύειν, και καμία γκάφα δεν αφαιρεί την επιρροή τουλάχιστον πάνω στους οπαδούς του.

Επειτα, η συναισθηματική μέθεξη διά μέσου του πολιτικού θεάματος κρατάει τους πολίτες σε μια απόσταση ασφαλείας από τους ηγέτες τους. Αλλού βρίσκεται το βάθρο κι αλλού η πλατεία. Δική τους δικαιοδοσία η διαχείριση των κοινών υποθέσεων, των ψηφοφόρων ο ρόλος να παρακολουθούν τα τεκταινόμενα, με θαυμασμό ή με οργή, αδιακρίτως. 

Αυτός ο διαχωρισμός ουρανού και γης διατηρεί εντέλει αλώβητη την ηγετική εικόνα. Η σκόνη και η στάχτη, όχι των σαρδάμ, των έργων είναι που θα σηκωθούν για να αποκλείσουν τις διεξόδους του χρόνου, τις πύλες του ονείρου, να πνίξουν ό,τι φύεται μέσα στη θέρμη της ψευδαίσθησης.