ΚΟΙΝΩΝΙΑ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Τρώες

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Του Ανδρέα Ζαμπούκα 

Καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας

Είναι παράξενο που οι άνθρωποι συνεχίζουν να εμπιστεύονται οικονομολόγους και πολιτικούς. Δεν έχουν όμως άλλες επιλογές, παρόλο που πάντα καταλήγουν στην προδοσία και στη ματαίωση. 

Κι όταν οι ποιητές λένε τις μεγάλες αλήθειες, κάπου στα κρυφά, παραδέχονται με πικρό θαυμασμό, την τραγικότητα τους. Και σπεύδουν αμέσως, να τη φανερώσουν στο διπλανό τους επιχαίροντας για την ανακάλυψή, μέσα στο μηδενισμό και στην παραίτηση από τις διεκδικήσεις τους. 
 
Ο Καβάφης είναι ο Έλληνας που μπόρεσε, μετά από έναν αιώνα, νεοελληνικού κράτους να επαναπροσδιορίσει την ελληνική συνείδηση στο σύγχρονο κόσμο. Στάλθηκε αυτόφωτος, από το πεπρωμένο, να «φωτογραφίσει» την ανθρώπινη οικουμενική συνείδηση του Έλληνα και να συντάξει όλους τους αληθινούς κανόνες της μοίρας του. Ο Παπαρηγόπουλος κι ο Ζαμπέλιος, «κατασκευαστές» του «ελληνοχριστιανικού» πολιτισμού κάποτε θα ξεχαστούν και θα ταφούν στα μεγάλα ψέματα της ιστορίας. Ο Καβάφης όμως, θα διαβάζεται, όπως κι ο Όμηρος, όσο υπάρχουν Έλληνες στη γη. Γιατί οι στίχοι του πυκνώνουν όλες τις σύγχρονες «ερινύες» μας μαζί.
 
"Είν’ η προσπάθειές μας, των συφοριασμένων•
είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων.
Κομμάτι κατορθώνουμε• κομμάτι
παίρνουμ’ επάνω μας• κι αρχίζουμε
να χουμε θάρρος και καλές ελπίδες
Μα πάντα κάτι βγαίνει και μας σταματά.
Ο Aχιλλεύς στην τάφρον εμπροστά μας
βγαίνει και με φωνές μεγάλες μάς τρομάζει.—"
 
Πόσα περιμένουμε από το μέλλον μας και ποια ποιότητα βιώνουμε στο παρόν μας; 

Τα διαστήματα χρόνου μετά το 2009, ορίζονται από τις απελπισμένες προσπάθειες του πολιτικού συστήματος να επιβιώσει, με κάθε κόστος. Η αποκάλυψη του αμαρτωλού παρελθόντος δεν άλλαξε τίποτα. Αντίθετα έφερε απαλλαγή των ευθυνών η οποία απ΄ ό,τι φαίνεται, νομιμοποιείται από τους Ευρωπαίους.  

Βγήκαμε από το τούνελ των ψευδαισθήσεων αλλά είναι χειρότερα. Όλες οι φούσκες μαζί έσπασαν αλλά κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε. Κάθε όριο και δόση, κάθε υπόσχεση και εκβιασμός. Κάθε βραχύβιο ξύπνημα από το λήθαργο και πάλι ύπνος βαθύς, μπας και απομείνουμε μόνοι μας ζωντανοί, τελευταίοι, ενώ οι άλλοι θα ψοφολογάνε γύρω μας. 

Ποιοι είμαστε;  Οι μαθητές που επιλέγουν σχολές της περασμένης δεκαετίας, οι φοιτητές που θα επιβιώνουν από τις συντάξεις της οικογένειας, οι «επιχειρηματίες» στους καφέδες και στα σουβλάκια, οι επιστήμονες που ξενιτεύονται, οι δημοσιογράφοι που εξευτελίζονται, οι καθηγητές που προλεταριοποιούνται, οι αγρότες που εξαθλιώνονται ή μήπως οι δημόσιοι υπάλληλοι που μισούν τον «ευεργέτη» τους και τον εκδικούνται; 

Όλοι, κλεισμένοι στα τείχη της «Τροίας», περιμένοντας το μοιραίο... Κι όλοι μαζί βουτηγμένοι στη φλυαρία της επικείμενης πτώσης. Κι αν κανένας προσπαθεί να βγει να παλέψει και να σηκώσει κεφάλι ακούγεται η φωνή του «Αχιλλέα», από το γραφειοκρατικό τέρας, να του κόψει τα ήπατα, επαναφέροντάς τον στην τάξη.

"Είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων.
Θαρρούμε πως με απόφασι και τόλμη
θ’ αλλάξουμε της τύχης την καταφορά,
κ’ έξω στεκόμεθα ν’ αγωνισθούμε.

Aλλ’ όταν η μεγάλη κρίσις έλθει,
η τόλμη κι η απόφασίς μας χάνονται•
ταράττεται η ψυχή μας, παραλύει•
κι ολόγυρα απ’ τα τείχη τρέχουμε
ζητώντας να γλυτώσουμε με την φυγή."
 
Και να οι δηλώσεις και να το κυνήγι των δανειστών για τις δόσεις και να οι κρίσεις, που μας σπρώχνουν στις αποδράσεις και να οι αρνήσεις.
 
Και γύρω μας πλήθος οι κουτοπόνηροι να πολλαπλασιάζονται με μεγαλύτερα ψέματα και περισσότερη διάθεση για υποκρισία και απειλές. Κι όλο και πιο πολύ να μην πιστεύουμε πια στη σωτηρία μας και να αφηνόμαστε στη δίνη του ανήμπορου, που απλώνει το χέρι σε προστάτες και «νταβατζήδες» του συρμού...

Κανείς μας δε θέλει τη σωτηρία. Γιατί δε θέλουμε να σωθούμε όλοι μαζί. Περιμένουμε μόνο πότε θα πέσει η «Τροία», ως μόνη λύση τιμωρίας των διπλανών μας. Γιατί τους μισούμε και προσευχόμαστε για την πτώση τους, ενώ ο καθένας μας θα στέκεται μόνος στις πολεμίστρες να βλέπει την καταστροφή. Μα η «Τροία» δεν πέφτει. Κι ούτε πρόκειται να πέσει γρήγορα.  

Θα περιμένουν οι «Αργίτες» «δέκα χρόνια», να την πάρουν. Τόσος χρόνος απομένει για τη μεγάλη πτώση. Κι ως τότε, θα σέρνουμε τη «συφορά» μας σε τηλεοράσεις, αναρτήσεις και άσκοπες φλυαρίες, βυθίζοντας και την τελευταία μας αξιοπρέπεια στον έσχατο βούρκο της μιζέριας και του μηδενισμού. Θα αποχαιρετάμε όλο και πιο πολλούς που θα φεύγουν, εγκαταλείποντας τη νύχτα το κάστρο και θα «σαπίζουμε» αγκαλιά με τους υπόδικους πολιτικούς μας, μέχρι ν΄ ανοίξει η κοιλιά του «αλόγου» και να βγουν έξω οι Δαναοί. Γιατί ο Οδυσσέας δεν είναι με το μέρος μας. Γιατί τον διώξαμε απ΄ το μίσος και την αχαριστία μας. 

Ο φόβος, η ανασφάλεια, η απώλεια κάθε αρχής, η πλήρης απαξίωση της ζωής μας θα διαβρώσουν τις συνειδήσεις μας κι η πτώση θα είναι ακόμα πολύ μακριά. Έτσι, χωρίς σχέδιο, χωρίς πλάνα ανάπτυξης, θα περιμένουμε δόσεις και εν τω μεταξύ θα περιγράφουμε την επίφαση των μοιραίων μας θρήνων, προσπαθώντας να απαλλαγούμε από τις κατάρες των επιγόνων μας. Ούτε επανάσταση, ούτε αντιδράσεις, ούτε εκλογές, ούτε μεσσίες θα μας σώσουν. 

Όχι μόνο γιατί δεν υπάρχει κανένα πλάνο προοπτικής για το μέλλον αλλά γιατί δεν υπάρχει απολύτως καμία διάθεση να το αντικρίσουμε κατάματα, από κοινού.
 

Δεν έχουμε κοινό βλέμμα ούτε συνάφεια και προσμονή. Δεν είμαστε πλέον κοινότητες αλλά μονάδες και κομμάτια μιας κατακερματισμένης ψευδοπολιτείας, που φτιάχτηκε πάνω στο μοιραίο λάθος μιας ιστορικής στιγμής. Τόσα χρόνια κλεισμένοι μέσα στα τείχη, χάσαμε πια, όρεξη και πάθος για σωτηρίες...

«Επάνω,
στα τείχη, άρχισεν ήδη ο θρήνος.
Των ημερών μας αναμνήσεις κλαιν κ’ αισθήματα.
Πικρά για μας ο Πρίαμος κ’ η Εκάβη κλαίνε.»
Όμως η πτώσις της πόλης μας δεν είναι ακόμα βεβαία... Βέβαιη είναι η αργή και βασανιστική πτώση της ατομικής, προσωπικής μας "Τροίας". Η κοινή μας "πόλη" ίσως δεν πέσει ποτέ. Επίτηδες, για να σαπίσει και την τελευταία μας συνείδηση ελπίδας στο μέλλον...