ΑΛΒΑΝΙΑ: Ο σοσιαλιστής Ράμα που δεν θέλει ούτε να ακούει για Ελλάδα

O Tόνι Μπλερ ετοιμάζει τη βαλίτσα του με προορισμό τα Τίρανα. Ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας πανηγυρίζει και αυτός όπως εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανοί τη νίκη του Εντι Ράμα, του σοσιαλιστή, πρώην μπασκετμπολίστα, ζωγράφου και μέχρι πρότινος δημάρχου των Τιράνων, στις βουλευτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής. Για διαφορετικούς λόγους. Ο Μπλερ, με ένα συμβόλαιο εκατομμυρίων στερλινών, θα βοηθήσει τον Ράμα να αλλάξει το πρόσωπο της Αλβανίας αρχίζοντας από την αναδιαμόρφωση της αλβανικής κυβέρνησης, που θα πρέπει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σκληρού κόσμου της πολιτικής των Βαλκανίων. Ο Ράμα, που μόλις έναν μήνα πριν από τις εκλογές συναντήθηκε με τον Μπλερ στα γραφεία του τελευταίου στο Μέιφερ, προσδοκά επίσης σε μια εκ βάθρων αλλαγή που θα βγάλει από τον βάλτο τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της χώρας του με την Ε.Ε.

Αγνωστο είναι εάν προσδοκά και μια αναθεώρηση των ανύπαρκτων, μέχρι σήμερα, σχέσεών του με την Αθήνα. Αλλωστε, η δήλωσή του από το Κόσοβο «δεν είμαι εγώ φιλέλληνας, όπως ο Μπερίσα» αντηχεί ακόμη στα αυτιά των ακραίων εθνικιστικών στοιχείων μεταξύ των υποστηρικτών του.

Τέσσερα χρόνια μετά τις εκλογές του 2009, που χαρακτηρίστηκαν από νοθεία και παρατυπίες, ο Εντι Ράμα πήρε τη ρεβάνς. Ο 48χρονος ηγέτης του κεντροαριστερού Σοσιαλιστικού Κόμματος νίκησε κατά κράτος τον δεξιό συνασπισμό του 68χρονου Σαλί Μπερίσα, ο οποίος έπειτα από οκτώ χρόνια στα ηνία της χώρας οδηγείται στο περιθώριο. Η «Συμμαχία για την Ευρωπαϊκή Αλβανία», που αποτελείται από 37 κόμματα με επικεφαλής το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Ράμα, απέσπασε το 58% των ψήφων, ενώ η «Συμμαχία για την απασχόληση, ευημερία και ένταξη» των 25 κομμάτων υπό το Δημοκρατικό Κόμμα του Μπερίσα έπεσε στο 39%. Ο Ράμα, ο οποίος είχε και τη στήριξη της ελληνικής μειονότητας, έκανε λόγο για μια «εκλογική διαδικασία, η οποία αποτέλεσε μια συνάντηση της Αλβανίας και των Αλβανών με την ιστορία, ανάλογη εκείνης του 1992, και πρόσθεσε ότι το αποτέλεσμα, το οποίο είναι πέρα από κάθε προσδοκία, συνδέεται με το απλό γεγονός ότι ο αλβανικός λαός είχε αποφασίσει να κλείσει μια σελίδα και να ανοίξει μια νέα εποχή».

Οι εκλογές θεωρούνται σημείο καμπής για την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και η νέα κυβέρνηση θα κληθεί, μεταξύ άλλων, να πατάξει τη διαφθορά, να μειώσει το έλλειμμα και να εκσυγχρονίσει την παραγωγή. Θεωρητικά ο Εντι Ράμα διαθέτει το προφίλ του συνομιλητή με τη Δύση, την Ε.Ε. αλλά και τις ΗΠΑ, καθώς εκτός της ενταξιακής πορείας της χώρας αυτό που διακυβεύεται την επόμενη μέρα είναι οι ξένες επενδύσεις.

Η νίκη του Ράμα δημιουργεί νέα δεδομένα και στις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Πέρυσι σε μια περιοδεία του στα Βαλκάνια βρέθηκε στην Αθήνα, μιλώντας στο γήπεδο του Σπόρτιγκ, σε εκδήλωση για τα 100 χρόνια της Αλβανίας. Το Σαββατοκύριακο περίπου 32.000 ψηφοφόροι του που ζουν στην Ελλάδα ταξίδεψαν στην Αλβανία για να τον στηρίξουν. Ο Ράμα, αν και διατηρούσε στοιχειώδεις σχέσεις με το ΠΑΣΟΚ ως «αδελφό κόμμα», έχει ελάχιστες επαφές με την Αθήνα. Αλλωστε αυτός ήταν ο άνθρωπος που είχε παραπέμψει στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο την ελληνοαλβανική συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, γεγονός που οδήγησε στο «ναυάγιο» της συμφωνίας και το «πάγωμα» των ελληνοαλβανικών σχέσεων.  

Ωστόσο ο Ράμα, για ευνόητους λόγους που εντάσσονται στην προσπάθεια ένταξης της Αλβανίας στην Ε.Ε., συνεργάστηκε με το ΚΕΑΔ, το κόμμα το οποίο εκφράζει πολιτικά τον βασικό φορέα της ελληνικής μειονότητας στη χώρα, την Ομόνοια. Το ΚΕΑΔ στις προηγούμενες εκλογές είχε συνεργαστεί με το Δημοκρατικό Κόμμα και τον Σάλι Μπερίσα, μια σχέση όμως που οδηγήθηκε σε ναυάγιο μετά την εθνικιστική στροφή του πρώην πρωθυπουργού που φλέρταρε επικίνδυνα με το «όραμα» της μεγάλης Αλβανίας και συνεργάστηκε με τους Τσάμηδες. Σε αυτές τις εκλογές εκλέγονται ο πρόεδρος Βαγγέλης Ντούλες στην περιοχή του Αυλώνα και ο Ανδρέας Μάρτος στην Περιφέρεια Τιράνων με το ψηφοδέλτιο του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και το κόμμα του Ιλίρ Μέτα εκλέγονται στο Αργυρόκαστρο δύο ακόμη μειονοτικοί, ο Αναστάσης Αγγέλης και ο Βαγγέλης Τάβος. 

Από την Εθνική ομάδα στο Παρίσι και τον Δήμο Τιράνων

Τα βήματα της ζωής του, μέχρι και πριν από 15 χρόνια, δεν έδειχναν ότι θα ασχολούνταν με την πολιτική. Μπασκετμπολίστας αλλά και ζωγράφος, ο Εντι Ράμα δεν έχει πολλά κοινά με τον 68χρονο καρδιολόγο, τον Σαλί Μπερίσα. Eνθερμος οπαδός των social media, η πορεία του 48χρονου Εντι Ράμα δεν θυμίζει σε τίποτα αυτήν του Μπερίσα. Ο πατέρας του ήταν γλύπτης και η μητέρα του γιατρός. Η αγάπη του για τον αθλητισμό τον οδήγησε στην Εθνική ομάδα μπάσκετ της Αλβανίας.

Κατόπιν τον κέρδισε η τέχνη. Στα μέσα της δεκαετίας του '90 μετανάστευσε στη Γαλλία, όπου ακολούθησε καριέρα ζωγράφου. Η ενασχόλησή του με την πολιτική ξεκίνησε το 1998, όταν επέστρεψε στην Αλβανία έπειτα από πρόσκληση του σοσιαλιστή τότε πρωθυπουργού Φάτος Νάνο για να αναλάβει τα ηνία του υπουργείου Πολιτισμού. Το 2000 εξελέγη δήμαρχος Τιράνων, αξίωμα που διατήρησε επί 11 χρόνια. Στη δημαρχία διαφάνηκαν και οι φιλοδοξίες του να διεκδικήσει την πρωθυπουργία. Ως δήμαρχος ο Ράμα παρουσιάστηκε εκσυγχρονιστής, κατεδάφισε εκατοντάδες αυθαίρετα κτίσματα, διαπλάτυνε τους δρόμους, μεγάλωσε τα πάρκα, φύτεψε χιλιάδες δέντρα και άλλαξε το πρόσωπο της πρωτεύουσας βάφοντας ακόμη και τις προσόψεις πολλών παλαιών κτιρίων. Το 2004 τιμήθηκε ως ο καλύτερος δήμαρχος στον κόσμο από την οργάνωση CityMayors και το 2005 ανακηρύχτηκε από το «TIME» ως ένας από τους «Ευρωπαίους ήρωες». Στην καριέρα του ως δημάρχου όμως υπήρξαν και μελανά σημεία, καθώς ο Ράμα δεν κατάφερε ποτέ να λύσει τα μεγάλα προβλήματα της υδροδότησης και της ηλεκτροδότησης της πόλης. Ο ίδιος κατηγορήθηκε από τους αντιπάλους του για διαφθορά και κακοδιαχείριση χρημάτων.

Τα μεγάλα στοιχήματα

Ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος όμως κατάφερε να εμπνεύσει και να δημιουργήσει μεγάλες προσδοκίες για την ανανέωση της Αλβανίας. Το μεγάλο του στοίχημα και αυτό που θα κληθεί να αποδείξει στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι η θέληση να συγκρουστεί με τη διαφθορά, να σεβαστεί τους δημοκρατικούς θεσμούς και να αφήσει πίσω τις πρακτικές του ρεβανσισμού κατά των πολιτικών αντιπάλων. Στοίχημα είναι επίσης η πορεία της αλβανικής οικονομίας, η οποία, αν και εξακολουθεί να σημειώνει ρυθμούς ανάπτυξης, έχει επιβραδυνθεί, ενώ η ανεργία ίπταται στο 30%. Παρά τις ξένες επενδύσεις, το δημόσιο χρέος της χώρας έχει αυξηθεί σημαντικά, ο μέσος μισθός δεν ξεπερνά τα 330 δολάρια τον μήνα, ενώ σημαντικές ήταν οι επιπτώσεις από την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και την Ιταλία, καθώς η χώρα έχασε εκατομμύρια ευρώ από τα εμβάσματα του 1.000.000 Αλβανών μεταναστών που ζουν στις δύο χώρες. Την τελευταία τετραετία έχουν επενδυθεί στην Αλβανία από ξένες εταιρίες 4 δισ. δολάρια, ενώ έως το 2017 αναμένεται να επενδυθούν άλλα 6 δισ. δολάρια.

Η ένταξη στην Ε.Ε.

Το νωρίτερο που μπορεί να ενταχθεί η Αλβανία στην Ε.Ε. είναι το 2015. Η χώρα κατέθεσε επίσημα αίτηση ένταξης στις 28 Απριλίου του 2009. Από τον Δεκέμβριο του 2010 οι Αλβανοί έχουν το δικαίωμα μετακίνησης χωρίς βίζα στις χώρες του Σένγκεν. Κατά τις Βρυξέλλες, η ενίσχυση της εφαρμογής των νόμων και η πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς είναι οι μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Αλβανία. Τον Ιούνιο του 2006 η Ε.Ε. και η Αλβανία ολοκλήρωσαν τη Συμφωνία Σταθερότητας και Σύνδεσης έπειτα από διαπραγματεύσεις τρεισήμισι ετών

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ