ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Το κοινωνικό κράτος της Γαλλίας υπό απειλή?

THE ECONOMIST

To μεταπολεμικό όραμα της Γαλλίας για το κοινωνικό κράτος ήταν να απαλλάξει τους Γάλλους πολίτες από την αβεβαιότητα του αύριο, προσφέροντάς τους κρατικά χρηματοδοτούμενη κάλυψη έναντι της ασθένειας, της ανεργίας, της μητρότητας, της αναπηρίας και των γηρατειών. Τα τελευταία εξήντα χρόνια το γενναιόδωρο προνοιακό σύστημα της χώρας έχει σχεδόν τριπλασιαστεί, ενώ σήμερα οι κοινωνικές δαπάνες ισοδυναμούν με το 32% του ΑΕΠ. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ όλων των κρατών-μελών του ΟΟΣΑ.

Στο παρελθόν, ο σοσιαλιστής πρόεδρος, Φρανσουά Μιτεράν, μείωσε το όριο συνταξιοδότησης στα 60 από τα 65 χρόνια, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός, Λιονέλ Ζοσπέν, προώθησε καθολική κάλυψη υγείας για τους φτωχούς. Οι όποιες αυστηρές μεταρρυθμίσεις για τον έλεγχο των συντάξεων διεκπεραιώθηκαν από τη δεξιά. Σήμερα, ωστόσο, ο νυν πρόεδρος της χώρας, ο σοσιαλιστής Φρανσουά Ολάντ, υπό την πίεση των δημοσίων οικονομικών και της ύφεσης καλείται να συγκεράσει την επείγουσα ανάγκη εξοικονόμησης πόρων από την πρόνοια, με την υπόσχεση πως η κάθε γενιά θα ζήσει καλύτερα από την προηγούμενη. Το έλλειμμα του συνταξιοδοτικού συστήματος θα διογκωθεί από 15 σε 21 δισ.ευρώ έως το 2020, το αντίστοιχο των οικογενειακών επιδομάτων εφέτος θα φθάσει τα 2,6 δισ. ευρώ, ενώ εκείνο των επιδομάτων ανεργίας φθάνει τα 4,8 δισ. ευρώ. Ενδεχομένως η απλούστερη απάντηση για τον Γάλλο πρόεδρο να ήταν η αποσύνδεση των συντάξεων από τον πληθωρισμό στο μέλλον, αλλά έχει αποκλείσει κάτι τέτοιο. 

Αν και η υπόλοιπη Ευρώπη αυξάνει το συνταξιοδοτικό όριο, ο κ. Ολάντ αρνείται να το πράξει από το σημερινό στα 62 χρόνια, ενώ οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πιέζουν για επιστροφή στα 60 χρόνια. Ο Γάλλος πρόεδρος είχε απλώς δεσμευθεί για το όριο των 60 ετών, το οποίο θα αφορούσε όσους άρχισαν να εργάζονται πολύ νέοι.

Οπερ σημαίνει ότι απομένουν δύο εναλλακτικές:  

Eίτε να αυξήσει τις εργοδοτικές εισφορές και τις εισφορές των εργαζομένων, αλλά και τη φορολογία επί των συντάξεων, είτε να παρατείνει την απαιτούμενη περίοδο εισφορών, ώστε να εδραιωθεί το δικαίωμα συνταξιοδότησης.  

Το να πλήξει τους εύπορους με υψηλότερους φόρους είναι μία προσφιλής πολιτική του κ. Ολάντ, ενώ έχει προτείνει και την περικοπή των οικογενειακών φοροαπαλλαγών για τα πλουσιότερα νοικοκυριά. Με τη μέθοδο αυτή θα μειώσει το σχετικό έλλειμμα, αλλά θα προκαλέσει την αντίδραση των Βρυξελλών.

Αναφορικά, τώρα, με την παράταση της απαιτούμενης περιόδου εισφορών, ο Γάλλος πρόεδρος αποστέλλει αντικρουόμενα μηνύματα. Εχει προειδοποιήσει τους Γάλλους ότι θα πρέπει να εργάζονται λίγα χρόνια περισσότερο εξαιτίας της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, αλλά ταυτόχρονα έχει αποκλείσει την πιθανότητα να αυξήσει το όριο συνταξιοδότησης. Εάν ο μη δημοφιλής Φρανσουά Ολάντ ήταν πιο φιλόδοξος μεταρρυθμιστής, θα προχωρούσε περισσότερο και ταχύτερα στις παρεμβάσεις για τις συντάξεις. Οχι μόνο θα αύξανε το όριο ηλικίας, αλλά θα εναρμόνιζε το καθεστώς δημοσίων και ιδιωτικών συντάξεων. Αρκεί να αναφερθεί πως ειδικές κατηγορίες στο Δημόσιο, όπως οι εργαζόμενοι στα τρένα, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στα 50 και στα 52 χρόνια από το 2017. Δεν αναμένεται, πάντως, ριζική αναδιοργάνωση, η οποία θα έπληττε τη ραχοκοκαλιά των εκλογέων του κ. Ολάντ, ειδικά το 1 εκατομμύριο δασκάλους. Εκείνος προτιμά αργούς ρυθμούς αντί μία αποτυχία.